İstanbul Teknik Üniversitesi bünyesinde 2002 yılında kurulan İTÜ ARI Teknokent, farklı girişimlere verdiği destekle, yaşanan küresel krizlere karşı hem Türkiye'ye hem dünyaya umut veriyor. Bu sayısız girişiminden bazılarını konuşmak için İTÜ'nün Maslak'taki kampüsünde İTÜ ARI Teknokent Genel Müdürü Prof. Dr. Attila Dikbaş ve girişimcilerle buluşuyoruz.
1985 yılında İTÜ'den mezun olan Prof. Dr. Dikbaş, bize önce İTÜ Çekirdek'i gezdiriyor. Burası iş hayatına geçiş yapma için ilk deneyimlerini yaşayan İTÜ'lü öğrencilerle, girişimcilerin buluşma noktası. Aynı alanda farklı köşelerde çalışsalar da, gün içinde çıkan sorunları çözmek için bir arada olmanın kendilerine hız kazandırdığını söylüyorlar. Girişimcilerin yaşları 40-50'ye kadar çıksa da ortalamanın 30 yaş olması, öğrencilerle aynı dili konuşma açısından büyük avantaj... Prof. Dr. Dikbaş'a, bize İTÜ ARI Teknokent'in hedeflerini ve Türkiye'nin küresel gücüne katkısını soruyoruz:
TÜRKİYE MERKEZ OLMA YOLUNDA
"Ülkemizin teknoloji odaklı girişimcilik ekosistemini geliştirme hedeflerimiz başta; enerji, tarım ve gıda teknolojileri, dijital dönüşüm, sürdürülebilirlik ve çevre teknolojileri olmak üzere genişlemektedir. Dünyanın her yerinde olan beyin gücümüzü kullanmak, katma değeri yüksek programlar ve iş birlikleri yaratmak diğer hedefimizdir. Öğrenciler de artık üniversitedeki eğitim hayatına başlarken girişimci olmak derdinde. Artık öğrencilerimiz, akademisyenlerle şirket kurup girişimcilerle iş dünyasındaki seyrine dahil olabiliyor. Geride bıraktığımız sürede, kuluçka merkezimizin 50 kat büyüdüğüne şahit olduk.
İTÜ ARI Teknokent'e aralarında ABD, İtalya, İsveç, İngiltere, Almanya, İsrail ve Fransa'nın da yer aldığı 63'ten fazla ülkeden binlerce başvuru aldık. 2023 yılında, girişimlerimizi uluslararası iş ve yatırım dünyasıyla buluşturmayı ve teknolojik dikey açılımlarımızı küresel ölçekte de duyurmayı hedefliyoruz. Ben buna Anadolu Teknoloji Ağı, yani ATA demiştim. İTÜ ARI Teknokent olarak, yaptığımız tüm iş birlikleri ve çalışmalar sayesinde Türkiye'nin ve İstanbul'un küresel bir merkez olmasına ve öncü girişimleri ile milli kalkınma seferberliğinde önemli rol oynamasına ön ayak olmak istiyoruz."
ESKİDEN GENÇ ANNELER, BÜYÜKLERİNE DANIŞABİLİRDİ
İşletme Mühendisliği mezunu Eray Uğurelli ve mühendis Burak Candan tarafından 2021 yılında kurulan İTÜ Çekirdek girişimi Kidolog; anne merkezli bir ilginç bir girişim. Anne olmayı düşünenlere, anne adaylarına ve yeni annelere hitap ediyor. Kidolog hayata geçtikten sonra pandemi sayesinde hitap kesim genişlemiş. Bize hikayelerini anlatan kurucu ortak Burak Candan şunları söylüyor:
"Her şey 2018 yılında başladı. Şirketimizi kurmadan dört ay önce İTÜ Çekirdek'in ön kuluçka girişimlerinden biri olarak seçildik. Temel olarak bir aile danışmanlık şirketiyiz. Bunun içerisinde anne babalar ve evcil hayvanlar var. İlk ve temel ürünümüz ailelere danışmanlık. Gebelik sürecinden 18 yaşa kadar çocukların gelişimsel sürecinde ebeveynlere ve yetişkin bireylere 11 farklı kategoride 7/24 uzman desteği sağlayan online danışmanlık platformu Kidolog... Ortağım Eray Uğurelli, babalık sürecinde kızının anne sütüyle beslenmesinde problem yaşayınca sosyal medyada bulduğu bir emzirme danışmanından seanslar satın alır. İşe yaradığını görünce bu hizmetin profesyoneller tarafından yapılması gerektiğini düşünür. Bu sayede birlikte Kidolog'u kurmaya karar verdik.
İNGİLTERE'DE SAĞLIK HİZMETİ SORUNLU
O günden bu yana; İTÜ ARI Teknokent çatısı altında önemli yatırımlar aldık. Mart ayında, Okuma Adası ürünüyle çocuklar için interaktif kitaplar ve oyunlar geliştiren Ludus Eğitim Teknolojileri Şirketi'ni bünyemize kattık. İlk olarak İTÜ Teknokent ortağımız. Sonrasında Sina Afra ve Ceyda Düvenci gibi melek yatırımcılardan destek aldık. Dünyada online psikoloji alanında çok fazla girişim var. Ama bizim yapmaya çalıştığımız şey, anne baba odaklı bir hizmet vermek. Eskiden geniş ailelerde gençlerin danışacakları anneanne, babaanne gibi yakınları vardı. Geceleyin yan komşulara bir şey sorulabiliyordu. Ancak çekirdek aileler artık bu zenginliğe sahip değil. Y ve Z kuşakları da uzmanlara danışmaktan yanalar.
Mesela İngiltere pazarında hızlı yol almamız, doktora ulaşmanın zorluğu sayesinde oldu. Bizim en çok önem verdiğimiz konu; çocuk gelişimi alanında uzmanların, bebek ya da çocuklarda olabilecek down sendromu vb. ciddi rahatsızlıkları fark edip anne babaları uyarmaları. Dünyanın her yerinden Türk vatandaşlarımızın ulaşılabildiği bir hizmet olduğumuz için de mutluyuz. İTÜ ARI Teknokent bize inanılmaz bir iletişim ağ sağladı. Hukuki olarak bildiklerimizin yüzde 90'ını İTÜ'ye borçluyuz desek, yalan olmaz."
ABD'DEN BU TESTLERE YOĞUN İLGİ VAR
İTÜ Çevre Mühendisliği mezunu Gözde Büyükacaroğlu; 2017 senesinde İTÜ Biyomedikal Mühendisliği mezunu Miray Tayfun ve George Radman ile İTÜ Çekirdek girişimi Vivoo kurmuş. Kullanıcılara çok kısa sürede evde idrar testleri yapma imkanı sunuluyor. Bu test sayesinde; su tüketimi, pH, keton, idrar yolları enfeksiyonu gibi testlerin sonuçlarına ulaşabiliyorsunuz. Ayrıca vücut bilgilerinize bağlı olarak beslenme ve sağlıklı yaşam tavsiyelerine anında ulaşmanız sağlanıyor. İdrar tahlili test kitleri ve idrar örneğine göre kişiselleştirilmiş beslenme tavsiyesi veren bir mobil uygulamadan oluşan sağlık girişimi Vivoo, şu anda 120'den fazla ülkede faaliyette. Büyükacaroğlu girişimi şöyle anlatıyor:
"İdrar çubuğunun üzerinde 10 kutucuk var. Bu kutucukları idrarınızla ıslattıktan sonra uygulama üzerinden fotoğrafını çekip, platforma yüklüyorsunuz. İdrarınızdan çıkan sonuçlar üzerinden bir rapor geliyor. Su tüketimi, keton, pH, UTI, enfeksiyon ve genel karaciğer ve böbrek durumlarını gösteriyor. Biz tanı koymuyoruz, tedavi de yapmıyoruz. Ancak kişinin idrarında ciddi bir durumun habercisi olabilecek bir şeyler gördüğünde sistem, doktora gitmesini söylüyoruz.
Biz ihracat yapan bir girişimlerden biriyiz. ABD'de önemli bir müşteri kitlemiz oluştu. Çünkü bu testleri ABD'de yaptırmaya kalksanız en az bin dolar ödersiniz. ABD dışında Kanada, Avrupa, Afrika'dan 120 ülkeye ihracat yaptık. Hatta Antarktika'ya da İTÜ sayesinde ulaştık. Bu yüzden bir İTÜ'lü olarak ayrı bir mutluluk duyduğumu söylemeliyim. Ürünümüzü Türkiye'de geliştirip, üretip yurt dışına satıyoruz."
EVDE SU ÜRETİMİ MÜMKÜN
Bir İTÜ Çekirdek Girişimi olan RePG'nin; yenilebilir enerji kaynaklarına sistemlerinde en dikkat çekeni, evdeki havadan bile suyu üretebilecek bir sistem icat etmeleri. Hem de içilebilir... Makine mühendisi Hasan Aytürk tarafından 2015 yılında kurulan İTÜ Çekirdek girişimi RePG; daha önce hiç kullanılmamış, yılın büyük bir kısmı çalışabilen, yenilenebilir enerji kaynağına dayalı elektrik üretimi, konut ve taşıtlar için ısıtma-soğutma-iklimlendirme sistemleri üretiyor. İlgimi çeken yenilenebilir enerji kaynağına dayalı tatlı su üretim sistemi... Toplantımıza katılan Hüseyin Karayağız ile Hasan Bey'den kuraklığın tüm dünyayı tehdit ettiği bir dönemde su üretiminin nasıl olduğunu anlatmalarını istiyorum:
YAZILIMLARININ TÜMÜ YERLİ
"2023 yılında piyasaya sürülen RePG Aqua, ortamdaki nemi ve ısıyı kullanarak sağlıklı içilebilir su ve kullanım suyu üretmektedir. Sebil temiz içilebilir suyu evlere, ofislere sunarken daha büyük sistemlerle köy, kasaba, tarım ve sanayi alanlarına içilebilir veya kullanılabilir su üretir. Açık veya kapalı ortamda su üretimi yapar. Su ürünleri günde ortalama 10-10.000 litreye kadar temiz içme suyu ve kullanım suyu üretir. Ortam ve bölge havasına uygun olarak su üretim miktarı değişir. Filtreler sayesinde (Partikül, Tortu, Karbon, Membran, UV ve Alkali Mineral Filtreler) su sağlığı ve güvenliğini sağlar. Sağlık Bakanlığı'ndan içilebilir test ve onay süreçlerini tamamlamıştır."
DÜNYA KULUÇKA MERKEZLERİNDE İLK 10'DA İKİ TÜRK ÜNİVERSİTESİ
1. İTÜ Çekirdek Kuluçka Merkezi, İTÜ ARI Teknokent / Türkiye 2. McGill Dobson Centre for Entrepreneurship, McGill University / Kanada 3. Prendho, Universidad Tecnologica Particular de Loja / Ekvador 4. UNITEC, Universidad Tecnológica de México / Meksika 5. Entrepreneurship University of Toronto / Kanada 6. Centech, École de Technologie Supérieure / Kanada 7. Incuba UdeC, Universidad de Concepción / Şili 8. IPN Incubadora, Universidade de Coimbra / Portekiz 9. University of Applied Sciences Utrecht, / Hollanda 10. Yıldız Teknopark - Yıldız Teknik Üniversitesi / Türkiye
* Değerlendirme İsveç merkezli UBI Global firması tarafından gerçekleştirildi. UBI Global, kuluçka merkezlerini, kurumsal firmaları ve ilgili devlet kurumlarını bir araya getiren, birbirleriyle know-how paylaşımı yapmasını sağlayan ve kuluçka merkezlerinin etkin yönetilmesi sürecini kolaylaştırmak amacıyla hizmetler sunan uluslararası bir kuruluştur.