Güney Peru'da kızıl çöl üstünde uçarken yere bakan bir yolcu, bu sıkıcı çöl görüntüsünün belli bir süre sonra beyaz çizgilerle ilginçleşeceğini fark edecektir. Bir süre sonra bu beyaz çizgilerin trapez, kare, üçgen, sarmal gibi geometrik şekillere dönüştüğünü görecektir. Daha dikkatli bakıldığı zaman bu şekillerin maymun, örümcek, sinek kuşu, pelikan, kertenkele, jaguar gibi hayvan figürlerine ya da çeşitli çiçek, ağaç ve bitki figürlerine dönüştüğü görülecektir.
Bu ilginç insan yapımı çizgiler 'Nazca çizgileri' olarak bilinirler ve Peru'nun başkenti Lima'dan 450 km uzakta Nazca ve Palpa şehirleri arasındaki çölde ortalama olarak 450 km2 bir alana yayılmışlardır. Bölgede 800'den fazla düz çizgi, 300'den fazla geometrik figür ve 70'ten fazla hayvan ve bitki resmi mevcuttur. En büyük şekil 370 m uzunluğuna ulaşırken, düz çizgiler 50 km'yi bulan mesafelere uzanabiliyor.
NE AMAÇLA YAPILDILAR?
Bu çizgiler, Nazca Çölü'nü dolduran oksitleşme sonucunda kırmızı- kahverengi renk almış çakılların, alınıp 10-15 cm'lik derinlikte ince çukurlar açılması ile oluşmuştur.
Açığa çıkan beyaz-gri toprak, kızılkahverengi arka alan üstünden açık bir şekilde yüksekten görünebilen şekiller oluşmasına yol açmıştır. Nazca Çölü'nün ıssızlığı, dünyanın en kurak yerlerinden biri oluşu, yıl boyu pek fazla değişmeyen iklimi ve rüzgârların olmaması bu çizgilerin asırlarca bozulmadan kalmasını sağlamıştır.
İyi ama çölün ortasındaki bu devasa şekilleri, kim, ne zaman ve niçin yaptı? Çizgilerin bir kısmı M.Ö. 500'lü yıllara kadar gitse de çizgilerin önemli çoğunluğu M.Ö. 200-M.S. 500 yılları arasında yapılmış.
Yapanların bu tarihlerde bu bölgeye hâkim olan ve varlığını M.S. 800'lere kadar sürdüren antik Nazca halkının olduğu düşünülüyor. Yeraltından su çekebilen gelişmiş sulama sistemleri geliştiren bu medeniyet, yazıya sahip olmadığı için bu çizgilerin ne amaçla yapıldığını bilmek ne yazık ki mümkün değil. Dolayısıyla bu çizimlerin ne amaçla yapıldığı bir gizem.
Çizimlerin sadece gökyüzünden ya da yüksek yerlerden görünüyor olması, bu gizemi daha da derinleştiriyor. Nitekim çizimler ancak 1930'larda bölgeden uçaklar uçmaya başlayınca insanların dikkatini çekti.
UZAYLILAR YAPMIŞ OLABİLİR Mİ?
Çizimlerin sadece gökyüzünden görünüyor olmasından dolayı Erich Von Daniken, bu çizgilerin uzaylıların gemilerini indirdiği pistin bir çeşit işaret levhası görevini gördüğünü iddia etmiştir. Nitekim Nazca çizgileri, Daniken'in Tanrıların Arabaları isimli eserinde ortaya attığı bu teori ile ünlenmiştir. Ancak bu teorinin doğru olduğunu düşünmek için hiçbir gerekçe yoktur. Bölgede herhangi bir dünya dışı varlığın inişine işaret eden bir veri olmadığı gibi, çizgilerin kaba tahta aletlerle yapıldığı, Nazcalıların geriye bıraktığı tahta kazıklar sayesinde bilinmektedir.
Nitekim Joe Nickell, benzer kaba aletler kullanarak bu şekillerin tıpa tıp kopyalarını yapmayı başarmıştır. Üstelik bu işlemler, Daniken'in iddia ettiği gibi, havadan herhangi bir yardım olmadan, ufak bir grup tarafından birkaç gün içinde tamamlanabilmektedir.
Jim Woodman, şekillerin havadan görünmesinden dolayı Nazcalıların balon teknolojisine sahip olduğunu iddia etmiştir. Hatta Woodman, Nazcalıların sahip olduğu basit alet ve malzemeleri kullanarak uçan bir balon yapmayı başardı. Ancak, tarihçiler Nazcalıların balona sahip olduğuna işaret eden herhangi bir bulgu olmamasından hareketle bu teoriyi reddediyorlar.
ASTRONOMİK BİR TAKVİM Mİ?
1940'larda bu çizgileri ilk defa ciddi olarak inceleyen tarihçi Paul Kosok ile arkeolog ve matematikçi Maria Reiche, bu çizgilerin astronomik anlamları olduğunu, bir çeşit dev astronomik takvim görevi gördüğünü öne sürdü. Bu iddia, hem kış hem de yaz dönencesinde güneşin doğduğu yeri gösteren çizgiler olmasına dayanıyordu. Reiche, çizimlerin gökyüzündeki takımyıldızları resmettiğini düşünüyordu. Bu görüş, epey popüler olsa da Gerald Hawkins ve Anthony Aveni gibi çok sayıda astro-arkeoloji uzmanı, şekillerin yıldızlarla alakası olmadığını ve bölgenin astronomi ile herhangi bir bağlantısını kuracak veri olmadığı kanaatinde.
Johan Reinhard gibi diğer arkeologlar, şekillerin yağmur duası ile alakalı olduğu ve ritüellerde rol oynadığı kanaatinde. Reinhard'a göre, yılda sadece 20 dakika yağmur yağan bu bölgede, dini ritüeller bu olgu ile alakalı olmalıdır. Sarmallar genel olarak And kültüründe yaygın bir sembol. Bu görüşü savunanlar örümceğin yağmuru, sinek kuşunun bereketi, maymunların ise yağmurun bol olduğu Yağmur Ormanları'nı sembolize ettiğini ifade ediyorlar.
Arkeologlar, Nazca çizgilerini tartışmaya devam ediyor, bakalım sonunda büyük çoğunluğun benimsediği bir yaklaşım ortaya konulabilecek mi?
BİLİM TARİHİNDEN NOTLAR
Sakarinle gelen milyonlarca dolar
Constantin Fahlberg (1850-1910), 1879 yılında, Ira Remsen'in John Hopkins'teki laboratuvarında asistan olarak çalışıyordu. Bir akşam, katran türevleri üstüne yaptığı uzun bir çalışmadan sonra üniversiteden çıkıp akşam yemeği için evine gitti. Yemek yerken, yemeği önce tatlı sonra da acı olarak algıladı. Karısı ise yemeğin tadının değişmediğini ve hep aynı olduğunu iddia etti. Fahlberg, acı tadın eline bulaşan kimyasallardan geldiği kanaatine vardı.
Ertesi gün laboratuvarına gittiğinde bir önceki gün deney yaptığı kimyasalın tadına baktı. Eline bulaşan kimyasal, acı değil, tatlı bir tada sahipti. Fahlberg kimyasala Sakarin adını verdi ve Remsen'le birlikte sentezle ilgili bulgularını 1880 yılında yayımladılar. Fahlberg, Remsen'in laboratuvarından ayrılıp, üniversite ve Remsen'i devre dışı bırakarak patent başvurusunda bulundu ve başvuruda buluşu sadece kendisine atfetti.
Fahlberg, kalorisiz bir tatlandırıcı olan Sakarinden milyonlarca dolar kazanıp zengin oldu. Remsen, buluş kendi laboratuvarında gerçekleşmesine, hatta kimyasalı Fahlberg'le birlikte sentezlemesine rağmen, bu buluştan hiçbir şey kazanamadı.
ŞAŞIRTAN GERÇEKLER
Dünyadaki buzun yüzde 90'ı Antarktika'dadır.
Dünyanın manyetik alanı azalmaktadır.
Her dakika dünya atmosferinde ortalama 6 bin adet şimşek çakar.
Dünyada bilinen en eski kaya kuzey Quebec'tedir ve 4.28 milyar yaşındadır.
DOĞRU BİLDİĞİMİZ YANLIŞLAR
Dünyanın en yüksek tepesi Everest Dağı olarak bilinir. 8.848 m rakımı ile Everest'in rakım olarak en yüksek tepe olduğu doğrudur. Ancak tabanından tepesine kadar ölçüldüğünde en yüksek tepe Mauna Kea'dır. Eteklerinden tepesine, Mauna Kea'nın yüksekliği 17.170 m'dir.
Newton'un başına elma düşmesi sonucu yer çekimini keşfettiği iddiası doğru değildir.
SÖZLER
Ben, uzaydaki cisimlerin hareketlerini hesaplayabilirim ama insanların deliliğini hesaplayamam.
(Newton)
GÜNCEL HABER
GÜNEŞ SİSTEMİNİN DIŞINDAN GELEN MİSAFİR GÖKTAŞI
400 metre çapında yeni bir göktaşı, beklenmedik bir şekilde Hawaii Üniversitesi Astronomi Enstitüsü'ndeki Rob Weryk'in teleskobuna yakalandı. Rob Weryk, gözlemlediği objenin oldukça garip olduğunu fark etti.
Söz konusu göktaşlarının hareketi, ne klasik göktaşlarına ne de kuyruklu yıldızlarınkine benziyordu. Minör Gezegen Merkezi'yle iletişime geçtiğinde Avrupa Uzay Ajansı'nın teleskobuyla gözlem yapan Marco Micheli'nin de aynı sonuca vardığını öğrendi. Böylece geçtiğimiz 19 Ekim'de, Güneş Sistemi dışından gelen bir göktaşı ilk kez tespit edilmiş oldu. (Kaynak: Science Daily, 27-Ekim-2017)
BİLİMSEL BİLMECELER
Cabir üç tekerlekli bir motosikletle 1000 km yol alacaktır. Yanında iki adet de yedek lastiği vardır. Cabir her tekerin eşit yol kat etmesini istemektedir, bundan dolayı yolda durup tekerlekleri değiştirmektedir. Cabir'in hedefini gerçekleştirmesi için her teker, toplam ne kadar mesafe gitmelidir?
Vefat etmek üzere olan bir baba, hamile olan karısına şöyle bir vasiyet bırakır: "Eğer oğlum olursa, mirasımı oğlum, senin iki katını alacak şekilde bırakıyorum. Yok, eğer kızım olursa ona, mirasımı sen kızımın iki katını alacak şekilde dağıtın." Babanın bir kız bir erkek ikiz çocuğu doğmuştur. Miras nasıl dağıtılmalıdır?
Not: Çözümü haftaya Pazar SABAH'ta
GEÇEN HAFTANIN ÇÖZÜMLERİ:
Cevap 6'da 1'dir. İlk üç kâğıdın dağılım olasılığı, diğer kağıtlardan bağımsızdır, bundan dolayı onları dikkate almak gereksizdir. İlk üç kâğıt, 6 farklı şekilde dağılabilir, bunlardan sadece biri söz konusu şartı sağlar. Dolayısıyla olasılık 1/6'dır.
4 kedi, 4 dakikada 4 fare yakalıyorsa, 1 kedi, 4 dakikada 1 fare yakalar. Dolayısıyla 1 kedi, 12 dakikada 3 fare yakalar. Bunun bir sonucu olarak 12 kedi, 12 dakikada 36 fare yakalar.
