TÜRKİYE VE DÜNYA VERİLERİ: HER 10 TÜRK'TEN 8'İ LAKTOZ İNTOLERANSI YAŞIYOR!
Bilimsel araştırmalar, dünya genelinde yetişkin nüfusta laktoz intoleransı oranlarının bölgelere göre ciddi farklılık gösterdiğini ortaya koymaktadır:
- Kuzey Avrupa ülkelerinde oran yalnızca %2–15 arasında seyrederken,
- Güney Avrupa, Akdeniz, Orta Doğu ve Asya ülkelerinde bu oran %70–90'a kadar yükselmektedir.
- Japonya ve Çin, laktoz intoleransının en sık görüldüğü ülkeler arasındadır.
TÜRKİYE'DE LAKTOZ İNTOLERANSI PREVALANSI YAŞA GÖRE ARTIYOR, TÜRKİYE'NİN %80'İ SÜTÜ SİNDİREMİYOR!
Türkiye'de kendi yaptığım bilimsel çalışmamda (gaz sancısı şikayetleri olan bebeklerde laktaz enzimi desteği üzerine yaptığım iki merkezli çalışma), Türkiye Laktoz Haritası Alarm Veriyor!
Türkiye'de laktoz malabsorpsiyonu oranları yaşla birlikte belirgin şekilde artıyor:
-3–6 yaş: %31
-7–9 yaş: %59
-10–12 yaş: %71
-Erişkinler: %70–85
Bu oranlar, Türkiye'nin Güney İtalya, Suriye, İran ve Orta Asya toplumlarına benzer şekilde yüksek laktoz intoleransı risk grubunda olduğunu gösteriyor.
TÜRKİYE'DE BÖLGESEL DAĞILIM: EN YÜKSEK SIKLIK HANGİ İLLERDE?
Türkiye Laktoz Hassasiyeti Haritasında Kırmızı Bölgede yer almaktadır. Bilimsel çalışmalar ve sahadaki klinik gözlemler, laktoz intoleransı görülme sıklığının özellikle şu bölgelerde daha yüksek olduğunu göstermektedir:
-Doğu Anadolu: Van, Ağrı, Kars
-Güneydoğu Anadolu: Şanlıurfa, Mardin, Diyarbakır
-Akdeniz Bölgesi: Hatay, Mersin, Adana
-Doğu Karadeniz: Artvin, Rize
Bu bölgelerde genetik laktoz intoleransı oranlarının %80–90 seviyelerine ulaşabildiği bildirilmektedir. Bu nedenle klinik şikâyetlerin sıklığı da daha fazladır.
ÇOCUKLARDA VE BEBEKLERDE LAKTOZ İNTOLERANSI: BELİRTİLER ÇOK DİKKAT ÇEKİCİ
Laktoz intoleransı olan çocuklarda en sık görülen belirtiler şunlardır:
-Gaz sancısı (%100'e yakın)
-Şişkinlik
-Sürekli huzursuzluk ve ağlama
-Kabızlık veya ishal
-Beslenme sonrası artan karın ağrısı
-Kusma ve hazımsızlık
LAKTOZ İNTOLERANSININ YOL AÇTIĞI HASTALIKLAR VE RİSKLER
Tedavi edilmeyen laktoz intoleransı şu sorunlara yol açabilir:
Çocuklarda ve Bebeklerde:
-Kronik karın ağrısı
-Beslenme bozuklukları
-Kilo alımında gerilik
-Demir ve D vitamini eksikliği
-Bağırsak florasında bozulma
-Fonksiyonel gastrointestinal bozukluklar (IBS vb.)
Erişkinlerde ise:
-Şişkinlik, ishal, kramp, kronik gaz
-Sosyal yaşam kalitesinde bozulma
-Süt ürünlerinden kaçınma sonucu kalsiyum eksikliği
-Kemik mineral yoğunluğunda azalma (osteopeni–osteoporoz)
ERİŞKİNLERDE DURUM NASIL? LAKTOZ İNTOLERANSI: TÜRKİYE'DE GÖRMEZDEN GELİNEN EN YAYGIN SORUN
Erişkin toplumda laktoz intoleransı:
- Türkiye'de %70–85 oranla oldukça yaygındır.
- Özellikle süt içimi sonrası karın ağrısı ve şişkinlik yaşayan yetişkinlerde sık görülür.
- Yoğun süt tüketen meslek gruplarında (sporcular, askerler) oran daha yüksektir.
- Modern diyet alışkanlıkları nedeniyle semptomlar daha belirgin hale gelmiştir.
TOPLUM SAĞLIĞI AÇISINDAN NEDEN ÖNEMLİ?
- Türkiye'de bebeklerde kolik nedeniyle acil ve poliklinik başvuruları yılda 1 milyonun üzerinde olduğu tahmin edilmektedir.
- Laktoz intoleransının yüksek prevalansı, bu şikâyetlerin önemli bir kısmının altta yatan enzim eksikliğinden kaynaklandığını düşündürmektedir.
- Erken müdahale ile hem ailelerin hem sağlık sisteminin yükü azalır.
AİLELER İÇİN PRATİK ÖNERİLER
Bebek ve çocuklarda:
- Beslenme sonrası gaz, huzursuzluk, karın şişliği varsa laktoz intoleransı akla gelmelidir.
- Laktaz enzimi kullanımı semptomları hızlıca azaltır.
- Gereksiz mama değişimlerine gitmeden önce enzim desteği denenebilir.
Erişkinlerde:
- Süt içince şişkinlik oluyorsa laktoz intoleransı ihtimali yüksektir.
- Laktozsuz süt, yoğurt ve peynir daha iyi tolere edilir.
- Gerektiğinde laktaz tablet ve damlalar kullanılabilir.
