Akran zorbalığı, bir çocuğun ya da gencin başka bir çocuğa sistematik biçimde çeşitli yollarla zarar vermesi. Psikolog Tuana Nur Yazıcılar, akran zorbalığı ile ilgili önemli uyarılarda bulundu.
Yazıcılar, "Ülkemizde de özellikle ilkokul ve ortaokul dönemlerinde bu durum yaygın biçimde görülmektedir. Zorbalığın ardında empati eksikliği, öfke kontrol sorunları, aile içi iletişim problemleri, ihmal ya da aşırı baskıcı ebeveyn tutumları yatabilir. Kimi zaman da çocuk, kabul görmek, güç kazanmak veya kendi yaşadığı zorlukları gizlemek amacıyla zorbalığa başvurur" dedi.
ÖZGÜVENİ ZEDELİYOR
Yazıcılar, şunlara dikkat çekti: "Sözel zorbalık, çocuklar arasında en sık görülen ve en incitici türlerden biri. Lakap takmak, görünüşle alay etmek, küçümseyici sözler söylemek ya da sosyal medyada hakaret içeren mesajlar göndermek buna örnektir. Fiziksel iz bırakmasa da özgüveni derinden zedeler, özellikle kalabalık ortamlarda çocuğun kendini değersiz ve yalnız hissetmesine yol açar."
FİZİKSEL ZORBALIK CİDDİ BİR TEHDİT
Fiziksel zorbalığın çocuklar arasında en kolay fark edilen ama çoğu zaman en fazla göz ardı edilen tür olduğunu belirten Yazıcılar, "Çelme takmak, itmek, yumruk atmak ya da eşyaları zorla almak çoğu zaman 'oyun' gibi görülse de, süreklilik kazandığında ciddi bir tehdit haline gelir. Genellikle okul bahçesi, koridor veya serviste öğretmen gözetimi dışında yaşanır" dedi.
SOSYAL ZORBALIK EN ZOR FARK EDİLEN
Sosyal zorbalığın ise çocukların en çok canını yakan ama fark edilmesi en zor zorbalık türlerinden biri olduğunu belirten Yazıcılar, "Oyunlara alınmamak, arkadaş grubundan dışlanmak, dedikoduya maruz kalmak ya da sosyal medyada görmezden gelinmek buna örnektir. Fiziksel bir darbe olmasa da çocuğun en temel ihtiyacı olan 'ait olma' duygusunu zedeler ve çoğu zaman yalnızlık, özgüven kaybı ve içe kapanma ile sonuçlanır" diye konuştu.
SUÇLAMAYIN, DAVRANIŞININ NEDENİNİ ANLAYIN
Zorbalık yapan çocuğun ailesi için ilk adımın, durumu inkâr etmemek ve ciddiyetle ele almak olduğunu söyleyen Yazıcılar, şu tavsiyelerde bulundu: "Çocuğu suçlayıp, cezalandırmak yerine, davranışının nedenini anlamaya çalışmak daha yapıcı olur. Evde empatiyi geliştirecek sohbetler yapmak, birlikte sorumluluk paylaşmak ve olumlu davranışları pekiştirmek önemlidir. Okul ile iletişim kurmak, sürecin kontrol altına alınmasını sağlar. Eğer zorbalık tekrarlıyor ya da çocuk öfke kontrolünde ciddi sorunlar yaşıyorsa, bir uzmandan destek almak gerekir."
ÖĞRETMENLERLE İŞBİRLİĞİ YAPIN
Akran zorbalığına uğrayan çocukların aileleri için ise önemli noktanın, çocuğu yargılamadan dinlemek ve yaşadıklarını küçümsememek olduğunu belirten Yazıcılar, şu uyarılarda bulundu: "Senin suçun değil" mesajı verilmeli, okul ile işbirliği yapılmalı ve çocuğun güven duygusu sosyal etkinliklerle desteklenmelidir. Çocuk açısından ise yaşananları saklamamak büyük önem taşır. Öğretmene ya da ailesine anlatmak bir zayıflık değil, hakkını korumanın yoludur. Şiddetle karşılık vermek yerine, 'Bunu yapmanı istemiyorum' gibi net ifadeler kullanması teşvik edilmelidir."
