Hematologlar, kan türlerini sınıflandırırken birçok detayı göz önünde bulunduruyor. Özellikle atalarımız, kana dair bilgiye oldukça geç yıllarda ulaştı. William Harvey'in 1628 yılında "kan dolaşımını" keşfetmesinin ardından hematoloji biliminde modern anlamda ilk gelişmeler büyük yol kat etti.
Kan grubunu A, B, AB veya 0 olup olmadığını, pozitif veya negatif mi olduğuna dair sınıflandırmak aslında oldukça kolay uygulanan bir test sonucunda belirlenebiliyor. Fakat tüm bu kombinasyonların dışında oldukça "nadir" görülen bir kan grubu daha var.
Kırmızı kan hücrelerimizde bulunabilecek 36'dan fazla kan grubu sisteminde yüzlerce farklı antijen vardır. Örneğin, ABO kan grubu sisteminde AB kanına sahip olabilirsiniz, Rh sisteminde Rh pozitif olabilir olabilirsiniz.
Kanınızda çoğu insanda yaygın olan bir antijen yoksa veya çoğu insanda olmayan bir antijen varsa, 'nadir' bir kan grubunuz var demektir.
Diyelim ki kanınızda, nüfusun çoğunluğunun kırmızı hücrelerinde bulunan bir antijen yok. Bu ortak antijene sahip 'sıradan' bir kan transfüzyonu alırsanız, yabancı olarak algılanacak ve potansiyel olarak feci sonuçlarla bir bağışıklık tepkisini tetikleyecektir. Tersine, kanınızda nadir bulunan bir antijen varsa ve bu antijenin bulunmadığı bir hastanın vücuduna verilirse, yabancı olarak kabul ederek yine bağışıklık tepkisine neden olacaktır.
Örneğin, 1990'larda Avustralya Kızılhaç Kan Servisi'ndeki araştırmacılar donör Sarah Culhane'nin kan hücreleri hakkında ilginç bir şey keşfettiler. Bu kadının kanında daha önce hiç görülmemiş bir antijen vardı. Araştırmacılar antijene 'SARA' adını verdi. Sarah'nın olağandışı kanının bir kısmı donduruldu ve saklandı.
Yirmi yıl sonra, Kanada Kan Hizmetleri, Avustralya örgütüne, doğumda büyük bir kan nakli gerektiren Kanadalı bir bebeğin ailesinden kan gönderdi. Nadir SARA antijeni ile ilgili olabileceğinden şüphelendiler. Testler, annenin kanının anti-SARA antikorlarıyla birlikte SARA negatif olduğunu gösterdi. Fakat bebek, SARA pozitifti ve bebeğin SARA pozitif olan hücrelerine saldırmışlardı.
SARA antijeni artık Uluslararası Kan Transfüzyonu Derneği tarafından resmen tanınmıştır. Çok nadir bir antijen olan bu kan grubuna, dünyada sadece iki ailenin sahip olduğu biliniyor. Uyumsuz Rh tipleriyle gebelikte veya transfüzyonda olanın aynısı SARA ile de meydana gelebileceğinden, doğru tipleme ve eşleştirme büyük önem taşıyor.
Dünyadaki en nadir kan türlerinden biri olan bu kan grubu, bazen ' altın kan ' olarak adlandırılan Rh null dur. Bu kan grubuna sahip kişilerde hiçbir Rh antijeni yoktur. İlk olarak bir Avustralyalı Aborijin'de keşfedilmiştir ve keşfinden sonraki 50 yıl içinde 50'den az kişinin Rh-Null kana sahip olduğu bilinen son derece nadirdir. Nadir olması, Rh null bağışlarının inanılmaz derecede az olmasına ve Rh null bir bireyin kan transfüzyonuna ihtiyacı olduğunda elde edilmesinin zor olmasına neden olmaktadır.
RH-NULL NEDEN EN NADİR KAN GRUBUDUR?
Gerçekte, sekiz yaygın kan grubu, kan türlerinin gerçekte nasıl çalıştığının aşırı basitleştirilmesidir. Smithsonian'ın belirttiği gibi , "bu sekiz türün her biri birçok farklı çeşide bölünebilir", bu da her biri çok sayıda antijen kombinasyonuna göre sınıflandırılan milyonlarca farklı kan türüne yol açar.
İşte işlerin zorlaştığı yer burasıdır. Daha önce bahsedilen RhD proteini, Rh sistemindeki 61 potansiyel proteinden yalnızca birine atıfta bulunur. Kan, Rh sistemindeki 61 olası antijenin tamamından yoksunsa Rh-boş (Rh-null) olarak kabul edilir.
Bu nedenle "altın kan" olarak kabul edilir. Mosaic'in bildirdiği gibi, altın kan, tıp için inanılmaz derecede önemlidir, ancak aynı zamanda bu kan grubuna sahip olarak yaşamak çok tehlikelidir. Rh-null bir taşıyıcının kan nakline ihtiyacı varsa, bir donör bulmakta zorlanabilirler ve kanın uluslararası olarak taşınması çok zordur. Rh-null taşıyıcıları, kendileri için sigorta olarak kan bağışlamaya teşvik edilir, ancak dünyaya yayılmış çok az bağışçı ve ne sıklıkta bağış yapabileceklerinin sınırlı olması, bu aynı zamanda başkaları için bağışta bulunmayı kabul eden seçilmiş birkaç kişiye özgü bir yük getirebilir.
KAN GRUPLARI HAKKINDA BAZI SORULAR
Kan gruplarıyla ilgili hala birçok gizem bulunuyor. Örneğin, insanların neden A ve B antijenlerini evrimleştirdiğini hala bilmiyoruz. Bazı teoriler, bu antijenlerin, tarih boyunca çeşitli popülasyonların temas ettiği hastalıkların bir yan ürünü olduğuna işaret etmektedir.
Rh null veya altın kan grubuna sahip kişilerde genellikle:
