Aktuel.com.tr/ÖZEL
Bilişim Güvenliği Derneği Başkanı Faruk Kekevi, ses ya da görüntü dosyalarının montajlanıp montajlanmadığının nasıl anlaşıldığını Aktuel.com.tr'ye anlattı:
"Üst üste gelen katmanları düşünün. O katmanları ayıklayan yazılımlar sayesinde ses kaydına ya da görüntülere ekleme yapılıp yapılmadığı tespit edilir. Üzerine eklenmiş olanlar böylece açığa çıkarılır. Ama bu bir programın otomatik şekilde çalışmasıyla yapılamaz. Önemli olan o programı kullanan uzmandır. Öte yandan ekleme, çıkarma yapmış kişinin de uzman olması gerekir ki Türkiye'de bu işin uzmanı 20 kişiyi geçmez. Bu kişilerin eğitimi de hep yurtdışı kaynaklıdır."
'SES KAYDI YAPMAK DAHA KOLAYDIR'
Kekevi, ses dosyalarının görüntü dosyalarından daha kolay montajlandığını belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Ses tonumuz Word dosyasına yazılmış kodlardır aslında. Kullanılan dille, oturup yazarak o sesi meydana çıkarabilirsiniz ve ses kaydında oynama yapabilirsiniz. Yabancı filmlerdeki ses montajlarında kullanılan yüksek kalite nedeniyle, Türkçe'ye çevrilmiş olduğunu bile fark edemiyorsunuz."
TUTARSIZLIK VARSA FOTOMONTAJ OLABİLİR
İnploid.com'da da bir resmin fotomontaj olup olmadığı şöyle anlatılıyor:
Diyelim ki elinize bir resim dosyası geldi. Dosyanın hangi yazılımla oluşturulduğuna bakabilirsiniz:
Burada resim dosyasının hangi yazılımla oluşturulduğunu gördük. Bir fotomontaj olabilir!
Makinenin bazı fotoğrafların üstüne otomatik vurduğu tarih ve saat bilgisi yer alır. Resimdeki görünen bu tarih ve saatle dosya özelliklerindeki oluşturulma-değiştirme tarih saatini kontrol edin. Bir tutarsızlık varsa fotomontaj olabilir!
Oynanmış bir resmin bir yerinde mutlaka piksel akışı bozulur. Resmi büyüterek inceleyin, mutlaka bir bozukluk olunca fark edeceksiniz. Bu biraz da gözünüzün iyi olmasına bağlı.
Photoshop CS5 ve CS6 için piyasaya sürülen Fourmatch isimli eklenti de, fotoğrafı analiz ederek size orijinal ya da sahte olduğunu bildiriyor.
Fournandsix tarafından yayınlanan eklenti, metadataya bakıp oynanmış verileri analiz ediyor. 2500'e yakın kamera, mobil aygıt ve montaj sitesinin imzalarını veritabanında bulunduran ve güncellemeye devam eden FourMatch bu sayede daha tutarlı sonuçlar ortaya koyuyor.
Analiz sonucunda eklenti yeşil ışık yakıyorsa fotoğrafın orijinal olduğu, kırmızı ışık yakıyorsa fotoğrafın montajlanmış olduğu, sarı renkte ışık yakıyorsa da metadatanın veritabanında kayıtlı olmadığı için değerlendirme yapılamadığı anlaşılıyor. Eklentinin fiyatı ise 850 dolar olarak belirlenmiş.
İŞTE KULLANILAN TEKNİKLER
Kayıt üzerinde ekleme, çıkarma ve diğer müdahalelerin bulunup bulunmadığına ya da kaydın orijinal olup olmadığı ile ilgili kullanılan teknikler ise şöyle;
*Konu Bütünlüğünde Tutarlılık Aranması
Kaydın bütünlüğü içerisinde yer almaması gereken bir bölümün eklendiğinin ya da başka bir bölümün o kaydın bütünlüğü içerisinden çıkarıldığının anlaşılabilmesi için konu bütünlüğü incelemesi yapılır.
*Kritik Dinleme
Konu bütünlüğü ile ilgili bir şüphe oluşmazsa kritik dinleme yapılır. Bu analiz işleminde genellikle ses kalitesi, oranı, kişisel konuşma tarzı, genlik, konuşma bozuklukları, nefes düzeni, perde periyodunun algılanması, ağız, kayıt kalitesindeki değişiklikler, arka plan seslerindeki değişiklikler, yapı ve çevre akustiği, gürültü değişkenlikleri, sinyalin genliğindeki ani değişmeler, fiziksel müdahaleler ve diğer akustik unsurların kulak ile işitilebilirliği göz önünde bulundurulur.
*Makroskopik İncelemeler
Bant üzerindeki karakteristik izlerin makroskoplar altında görüntülenmesiyle şüpheler giderilip karar doğrulanır.
*Ezgi Çözümlemesi
Politikacıların "konuşmalarım cımbızlanmış" diye sözünü ettikleri, konuşmacının farklı zaman ve yerlerde sarf ettiği sözcüklerin montajlanıp montajlanmadığı, adli dilbilim laboratuvarlarında anlaşılır.
*Görsel Analiz
İşitsel analiz neticesinde fonksiyon özelliklerinde farklılaşmalardan kaynaklandığından şüphelenilen seslerle ilgili olarak karar verilememişse spektrografik analiz yapılır. Kayıt bütünlüğünün kesintiye uğradığı, fonksiyon özelliklerinin işitildiği bölümler aşağıdaki resimlerde olduğu gibi görüntülenebilir.
