9 ay gibi uzun bir zaman dilimi olan hamileliğin, her aşamasında dikkatli olmak gerekiyor. Anne adaylarının yiyip-içtiklerinden giydiklerine, hareketlerinden egzersizlerine kadar birçok konuda eskisinden daha titiz davranmaları önemli! Kış döneminde de kendine özel dikkat edilmesi gereken noktalar var anne adayları için… Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Aynur Erşahin'in sizler için hazırladığı kışa hazırlık listesinde, sağlıklı bir hamilelik dönemi geçirmeniz için öneriler var.
1- Kirli havada sokağa çıkmayın
Soğuk havalar nedeniyle, çoğunlukla evde ya da kapalı yerlerde vakit geçirildiğinden, hamilelerin en çok dikkat etmesi gereken konulardan biri de sağlıklı havalandırmadır. Yetersiz havalandırma, hem bulaşıcı hastalıkların daha kolay yayılmasına sebep olur hem de anne adayına zarar verebilir. Ayrıca ısınmak için kullanılan kömür ve odun gibi yakıtlar, evdeki havanın da kirlenmesine neden olur. Buna ek olarak temizlik için kullanılan kimyasallar, merkezi ısıtma-soğutma sistemleri ve nemli mobilyalar da bu kirliliği tetikler. Şehirlerde sokaktaki hava da oldukça kirlidir. Yoğun hava kirliliği yaşanan bir şehirde yaşanıyorsa, kışın bu havada bulunan toksik maddeleri teneffüs etmek, özellikle bebeğin organlarının oluştuğu ilk 3 aylık dönemde, ona zarar verebilir. Şehirdeki hava kirliliğinin arttığı dönemlerde fazla dışarı çıkmayarak, şehir şebeke suyunu içmeyerek ve yemeklerde kullanmayarak önlem alınabilir.
2- Sebze ve meyve tüketin
Kış sebze ve meyveleri, hamileler için gerekli olan vitamin ve mineralleri içerir. Bu nedenle hastalıklara karşı koruyucu etkileri vardır. Şayet yeterince ve dengeli beslenilirse, bu sebze ve meyvelerinin diğer bir yararı da, posalı olmaları nedeniyle hızlı kilo alımını engellemesidir.
3- Gribal enfeksiyonları ayakta geçirmeyin
Hamilelik döneminde hafif bir soğuk algınlığına yakalanmak, bebeğe zarar vermez. Çünkü grip virüsünün bebeğe geçmesi, sık rastlanan bir durum değildir. Fakat bu hafif rahatsızlığın ağırlaşması engellenmeli, zatürre veya bronşite dönüşmemesi için tedbirler alınmalıdır. Bu tedbirler şu şekilde sıralanabilir:
• Burun tıkanıklığı ve geniz akıntılarında, yatarken başın altına bir/iki yastık ekleyerek, baş daha dik konumda tutulmalıdır.
• Burun tıkanıklığı için tuzlu su ya da okyanus suyu kullanılmalıdır.
• Anne adayının sağlığı 3 gün içerisinde düzelmezse, öksürük ve ateş varsa, nefes almada zorluk yaşanıyorsa ve hamileliğin son üçüncü ayına girildiyse, vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.
• Tokalaşmak ve öpüşmek gibi, hastalık riski artırıcı davranışlardan uzak durulmalıdır.
• En iyi ve en etkili destek tedavi, yatak istirahati olduğundan ihmal edilmemelidir.
4-Balık tüketimini arttırın
?Yazın "D vitamini" kaynağı olan güneş, kış mevsiminde yerini balığa bırakır ve balığın da en bol ve çeşitli olduğu dönem kış aylarıdır. Balık, haftada 2 porsiyon tüketildiğinde, kemik ve diş gelişimine destek sağlar. Özellikle somon, hamilelikte tüketilmesi önerilen balık türleri arasındadır.
5-Kalabalık ortamlarda bulunmayın
Kış aylarında kapalı ve kalabalık ortamlarda, damlacık enfeksiyonları (nezle vs.) daha hızlı yayılacağından, anne adaylarının uzun süre bu ortamlarda bulunmaması tavsiye edilir.
6-Aşırı olamamak kaydıyla çikolata tüketin
Çikolatada bulunan teobromin (kafein etkisi gösteren ve merkezi sinir sistemini etkilemeyen uyarıcı) maddesinin hamilelik üzerinde olumlu etkilerini kanıtlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olsa da, aşırıya kaçmamak kaydıyla haftada 2-3 kere az miktarda çikolata tüketmek faydalıdır. Özellikle bitter çikolata daha çok tavsiye edilir. Ancak unutulmamalıdır ki çikolata, yüksek kalorili bir yiyecektir. Aşırı tüketilmesi, fazla kilo alınması nedeniyle zararlı olabilir. Bununla birlikte çikolata, kahve ve kolada bulunan kafein maddesinin aşırı tüketiminin hamilelik üzerinde düşük ve erken doğum gibi olumsuz etkileri olabileceği de bazı araştırmalarda gösterilmiştir.
7- Sigara içilen ortamlardan uzak durun
Anne adayı, hamile kaldığını öğrendiği an, sigarayı bırakmış da olsa, pasif sigara içiciliği; bebekte rahim içi gelişme geriliği, düşük doğum ağırlığı, evin hiçbir yerinde sigara içilmesine izin verilmemeli ve sigara kullanılan, havalandırması olmayan kafe, restoran gibi mekanlardan uzak durulmalıdır.
8- Egzersiz yapın
Hamilelik, kadın vücudunda fiziksel, psikolojik ve hormonal birçok değişikliğin meydana geldiği bir dönemdir. Fiziksel yönden aktif kadınların daha kolay doğum yaptığına dair kanıtlar çok eski yıllara dayanır. Hamileliğe karar verildiğinde egzersizlere mutlaka başlanmalıdır. Hamilelikte gerek fiziksel gerek ruhsal sağlığın korunması için, kontrollü bir egzersiz programı oldukça yararlıdır.
9- Çatlaklara karşı önlem alın
Hamilelik süresince cilt daha hassas olacağından, daha çok da bakıma ihtiyaç duyacaktır. Özellikle soğuk havalarda cilt kuruyup çatlayabilir. hamilelik: öneriler Bu çatlaklar da enfeksiyon riskini artırabilir. Bu nedenle el ve yüzü soğuk su yerine, ılık su ile yıkamak gerekir. Nemlendirici kremler kullanmak da önemlidir. Unutulmaması gereken en önemli şey ise bol bol su içmek olmalıdır.
10- Rahat ve sağlıklı giysiler seçin
Soğuk havalarda ısınmak için giyilen dar, naylon veya sentetik giysiler zararlıdır. Hava geçirme özelliği olmadığından terleme ve buna bağlı mantar enfeksiyonlarına neden olabilirler. Kış aylarında yünlü, pamuklu, havalanabilir ve yumuşak giysiler tercih edilmelidir. Ayrıca ayakkabı seçimi de önemlidir. Ayağınızı terletmeyecek; ama sıcak tutacak ayakkabılar tercih etmelisiniz.
"Kışa en iyi hazırlık; stresten uzak durmak"
Annelik aslında oldukça kendine has ve özel bir durumdur, yani her anne adayı, içinde bulunduğu koşullara bağlı olarak bu olayı diğerlerinden daha farklı bir şekilde yaşıyor. Yapılan son çalışmalar gösteriyor ki; aşırı stres, vücutta hamilelik ve doğum süreçlerini zorlaştıran çeşitli hormonların salgılanmasına neden oluyor. Stres ve kaygının, aynı zamanda bebek üzerinde de hiperaktivitenin de içinde bulunduğu çeşitli rahatsızlıklara yatkınlığı artıran uzun vadeli etkileri bulunuyor.
- Yrd. Doç. Dr. Aynur Erşahin
Kışın destek haplar kullanılmalı mı ?
Hamilelik dönemi, bazı yakınmalar, önceden var olan hastalıklar ya da hamilelikte yeni gelişen durumlar nedeniyle çeşitli ilaçların kullanıldığı bir dönemdir. Elbette tıbbi durumlar gerektirdiğinde hamilelik döneminde de ilaçlar kullanılmalıdır. Anne adayı şiddetli yakınmaları olduğunda hamile olduğu için tıbbın tedavi olanaklarından yoksun bırakılmamalıdır. Ancak hamilelikte ilaç kullanımında uyulması gereken kurallar vardır. İlaçlar bu kurallara uyularak kullanıldığında, hamilelik ve bebek üzerinde istenmeyen etkiler oluşturması beklenmez. En önemli kural, hamilelikte tıbbi durum ya da yakınmalar, ilaç kullanımını gerektirmedikçe, ilaç kullanmamak veya kullanılacak ilaçları mutlaka doktor önerisiyle kullanmaktır. Hemen her tıbbi durum için hamilelikte kullanıma uygun bir ilaç vardır. Hamilelik döneminde Omega 3, hem annenin hem bebeğin sağlığı için önemlidir. Omega 3 daha çok balıklarda, ton balığında, hamside ve yeşil sebzelerde, cevizde ve ayçiçeğinde bulunur. Fetus, Omega 3 ihtiyacını annesinin aldığı besinlerden karşılar. Eğer anne adayı besinlerle yeterince Omega 3 alamazsa, bu durumda fetus annenin depolarından ihtiyacını alır. Annedeki en önemli Omega 3 deposu ise beyin dokusudur. Bu yüzden eğer besinlerle yeterince alınmazsa, annenin beyin dokusunda kayıp olabilir. Düzenli ve yeterli beslenmeye ek olarak hamilelik boyunca her gün demir ilacı kullanılması ve hamileliğin ilk aylarında folik asit vitamininin kullanılması önerilir. Yeterli beslenemeyen hamilelere günlük multivitamin preperatları da önerilebilir.
Hazırlayan: Aytülike KESKİN
