Pandeminin de etkisiyle yatlara olan ilginin artması üzerine yüzen şeflerin, daha doğrusu 'süperyat şefleri'nin adını daha çok duymaya başladık. Son 10 yılda yat sayısı yüzde 200 artınca dünyada aranılan meslekler arasına giren süperyat şefliği, Türkiye'de gençlerin radarına girmiş durumda.
Peki tam olarak süperyat şefliği nedir, ne iş yapar, ne kadar kazanır, karadaki şeflerden farkları nelerdir, zorlukları nelerdir, avantajları nelerdir? Bu soruların cevaplarını alabilmek için işin uzmanlarıyla konuştuk.
Söz önce Deniz Kurt Görsev'de. Çünkü o, 11 yıl boyunca, boyları 24 ile 82 metre arasında değişen 17 yatta şeflik yapmış, altı kez okyanus geçmiş bir süperyat şefi. Ayrıca dünya çapında yatlara süperyat şefi bulan Atlantico Yacthing'in kurucusu ve şimdi de süperyat şefleri yetiştiriyor. Dünyaca ünlü caz sanatçımız Kerem Görsev'in eşi olan Deniz Kurt Görsev süperyat şefliğini "Boyları 24 metrenin üzerindeki lüks yatlarda, yat sahibine, konuklarına ve mürettebata yemek yapan şef" olarak tarif ediyor. Mesleğin gelişimini de şöyle özetliyor: "90'lı yıllarda yatlar büyümeye başladı, 2000'li yıllarda boyutlar daha da arttı. Yatlar büyüdükçe profesyonel şef ihtiyacı arttı. 2011 yılı itibariyle de bir endüstri haline geldi. Artık şefleri yatlara yerleştiren benim kurduğum Atlantico gibi ajanslar var dünyada. Yatlar, şef ihtiyaçlarını bu ajanslar aracılığıyla buluyor. Bu iş, Türkiye'de çok az biliniyor ve kaptanın tanıdıkları veya yat sahiplerinin evlerindeki aşçıyı getirerek yürüyordu. Türk yat sahipleri, yatlarını 20'lerden, 30'lara, 40 metrelere çıkardıkça anladılar ki bu iş ciddi bir iş. Ve böylece gerçek bir yat şefine ihtiyaç doğdu."
YAT BİR RESTORAN DEĞİL
Deniz Hanım'a süperyat şefliğinin nasıl bir meslek olduğunu, zor ve keyifli yanlarının neler olduğunu soruyoruz: "Süperyat şefi olmak istiyorsanız öncelikle egolarınızı bir kenara bırakmalısınız. Eğer siz 'kendi istediğim yemeği yaparım' diyorsanız, kendinize bir restoran açmanızı öneririm. Yat bir restoran değildir ve oraya gelen konuklar ya da o yatın sahibi ne istiyorsa onu yapmak durumundasınız. Bunu da Michelin yıldızlı restoran kalitesinde ya da fine dining seviyesinde gerçekleştirmek zorundasınız. Süperyat şefleri tek başına çalışır. Altınızda bir ekip yoktur, soğanı siz kesersiniz, mürettebatın yemeğini siz yaparsınız. Tabağa son dokunuş da sizin elinizden çıkar, günün sonunda çöpü atmak da sizin işinizdir. En keyifli yanı ise; dünyayı gezmek. Çok uzun deniz seyirleri yapmak, okyanusları geçmek, tatil yaparak bile görme şansımızın olmayacağı yerleri görmek, dönemsel olarak buralarda yaşamak en keyifli yanları."
Şimdi gelelim en merak edilen konuya; süperyat şefleri kaç para maaş alır? Bu sorunun cevabı da Deniz Hanım'da: "Bu meslekte çok iyi paralar kazanılıyor. Yurt dışı yat sektöründe her yıl bir maaş tablosu yayınlanır. Bu maaşlar teknelerin metrelerine göre belirlenir. 2021 yılı tablosuna göre 30 metre bir yatta çalışan şefin maaşı 4 bin Euro'dan başlıyor. Yatın metresi arttıkça maaşlar da artar, 60 metrenin üzerinde bir yatta çalışıyorsanız 10 ile 15 bin Euro arasında maaş alırsınız. Türkiye'de ise süperyat şeflerinin maaşları 10 bin liradan başlar 30 bin liraya kadar çıkar. Ayrıca sadece yazın yapılan bir meslek değildir. Yazın Akdeniz'de, kışın Karayipler, Amerika ve Pasifik'teki yatlarda iş bulabilirsiniz."
80 SAATLİK EĞİTİM
Şimdiye kadar okuduklarınız ilginizi çekti ve süperyat şefi olmayı düşünüyorsanız bu konuda da sizi bilgilendirelim. Mutfak Sanatları Akademisi (MSA) 'Süperyat Şefliği Eğitim Programı' başlattı. MSA Yönetici Direktörü Sitare Baras, "Türkiye'de eğitimli süperyat şefi açığı olduğunu fark ettik ve Deniz Kurt Görsev ile bu programı dizayn edip eğitimlere başladık" diyor. Sitare Hanım, eğitimin içeriğini de şöyle özetliyor: "Eğitim 80 saat sürüyor. Eğitimimizle dünya mutfaklarından en güncel yiyecek-içecek uygulamalarına, malzemelerin tedarik aşamasından okyanuslarda geçerli kanunlara kadar yat mutfağına özgü pek çok bilgiyi hem teorik hem de pratik olarak sunuyoruz. Eğitimi alan şefler, yat sektörünün ne olduğunu ve nasıl işlediğini, regülasyonları ve resmi bilgileri öğreniyorlar. Ayrıca yüksek standartta yemek beklentisi olan konukların bu beklentisini karşılayacak mutfak donanımına sahip oluyorlar."
Sitare Baras, mezunlarının hemen iş bulduğunu belirtip bu mesleğin geleceğinin parlak olduğunu vurguluyor. MSA'da süperyat şefi eğitimi alan, Rıfat Uğur Menderes'ten fikir aldık. Aşçılık ve deniz tutusunu birleştirip süpeyat şefi olduğunu söyleyen Menderes, ilk olarak 26 metrelik bir yatta işe başlamış. Evli ve bir oğlu olan Menderes bunun zorluklarını yaşamasına rağmen işinden memnun. Bu işe meraklılar için süperyat şefliğini de "zor ve eğlenceli bir meslek" olarak tarif ediyor.
