ABD Başkanı Obama ile İsrail Başbakanı Netanyahu arasındaki gerginlik Netanyahu'nun ABD Kongresindeki konuşmasıyla doruğa çıkmış durumda. Peki iki lider arasında geçmişten bugüne ne gibi sorunlar yaşanmıştı.İlerleyen dönem nasıl problemlere gebe. İşte tüm bu ayrıntıları Sabah.com.tr yazarı Taha Dağlı on maddede değerlendirdi. OBAMA-NETANYAHU ARASINDAKİ PROBLEM NE ZAMAN BAŞLADI? 2012 ABD Başkanlık seçimlerinde İsrail Başbakanı Netanyahu'nun, Obama'nın rakibi olan Cumhuriyetçilerin adayı Mitt Romney'i desteklemesi o dönem için ABD ile İsrail yönetimleri arasında ciddi bir gerginlik olarak algılanmıştı. İsrail'de medya ve muhalefet o dönemde de Netanyahu'yu kumar oynamakla suçlamış, Netanyahu ise Mitt Romney'nin 1976 yılından itibaren çok eski ve iyi bir dostu olduğunu söyleyerek, Romney'e verdiği desteği izah etmeye çalışmıştı. İRAN KRİZİ, BU KAVGANIN NERESİNDE DURUYOR? 2013'te İran'da Cumhurbaşkanlığına Hasan Ruhani'nin seçilmesiyle, Türkiye'nin Ahmedinecat döneminde yürüttüğü müzakere süreci, aynı plan doğrultusunda Batı tarafından yeniden hayata geçirildi. İran'la 5+1 ülkeleri arasındaki nükleer krizin çözümüne yönelik müzakere sürecinin başlaması, İsrail Başbakanı Netanyahu'nun şiddetli tepkisine yol açmıştı. İSRAİL, İRAN'I VURALIM DERKEN, OBAMA'NIN TAVRI NE OLDU? İsrail, Ruhani yani İran ile Batı arasındaki müzakere sürecinin başlamasından aylar evvel, İran'ın nükleer faaliyetlerinin durdurulması için İran'a yönelik askeri operasyon planını defalarca Amerika Başkanı Obama'nın önüne koydu. Hatta Netanyahu o dönemde BM Genel Kurulunda İran'a yönelik 'kırmızı çizgimiz' söylemiyle, operasyon talep etmişti. Netanyahu, Obama ile yaptığı görüşmelerde de İsrail Başbakanının 'İran'ı vuralım' önerisine sıcak bakmamış, meselenin diplomatik yollarla çözümünde ısrarcı olmuştu. CHUCK HAGEL'İN PENTAGON'UN BAŞINA GETİRİLMESİ? Şubat 2013'de ABD Savunma Bakanlığına Chuck Hagel'in getirilmesi de İsrail'in tepkisine neden oldu, Hagel, İran politikası nedeniyle İsrail'in istemediği bir isimdi. Zaten Hagel kaynaklı sorunlar Savunma Bakanlığı görevi süresince bir çok kez yaşandı. TÜRKİYE'DEN ÖZÜR SÜRECİNDE OBAMA'NIN TAVRI NEYDİ? 22 Mart 2013'te Obama, Filistin ve İsrail ziyaretinin son günündeyken, İsrail Başbakanı Netanyahu'nun Türkiye'den özür dilediği duyuruldu. Obama ziyareti tamamlamadan önce İsrail Başbakanı Netanyahu'ya Başbakan Erdoğan'ı arattırarak Türkiye'den özür dilenmesi konusunda arabuluculuk yapmıştı. ABD GAZZE SALDIRILARINDA İSRAİL'İ DESTEKLEMEDİ Mİ? En son geçen yaz Temmuz ve Ağustos aylarında 51 gün süren İsrail'in kanlı Gazze saldırılarında ABD, hep İsrail'in yanında durdu özellikle Obama bu konuda İsrail'in yanındaydı. Ancak bu durum İsrail için yeterli olmadı, İsrail her seferinde Amerika'dan daha fazla destek talep etti, istedikleri fazla destek gelmeyince de tepki gösterdi. OBAMA ABD'YE SİLAH SATIŞINI GECİKTİRDİ Mİ? Gazze saldırıları 22 Ağustos'ta son bulmuştu, Ağustos'un ilk haftası İsrail, ABD'den Cehennem Ateşi adı verilen silahları talep etti ancak Obama ve Savunma Bakanı Hagel'in bu konuda satışın önüne bürokratik engeller çıkararak satışı geciktirdiği dillendirildi. İsrail o silahları zamanında satın alamadığından yakınarak Obama ve Hagel'i suçladı. ATEŞKES KONUSUNDA DA TEPKİ VAR MIYDI? Gazze saldırıları boyunca İsrail, Türkiye ve Katar'ın ön ayak olduğu ateşkes planlarının ABD yönetimi tarafından önüne getirilmesine de sert tepki gösterdi. Obama-Hagel ikilisinin yanısıra Obama-Kerry ikilisi de İsrail tarafından ateşkes planları nedeniyle İsrail'de hain ilan edildi. İsrail yönetimi, o dönemde ABD Dışişleri Bakanı John Kerry'ye, 'nasıl olur da Türkiye'nin desteklediği ve Hamas'ın önerdiği bir ateşkes planını bizim önümüze getirirsin' diye sert tepki gösterdi. HAGEL'İN GİDİŞİ BUZLARI ERİTMEDİ Mİ? ABD Savunma Bakanı Hagel'in istifasının ardından Savunma Bakanlığına hangi ismin getirileceği konusunda da İsrail'in kendi planı vardı. Onlar, Ashton Carter ismini ön plana çıkardılar, Carter'ın İsrail dostu olduğunu bu nedenle Savunma Bakanlığına getirilmesinin ABD-İsrail ilişkilerinde önemli olacağını vurguladılar nitekim dedikleri oldu, Ashton Carter şu an ABD Savunma Bakanı. Bu anlamda ABD ile İsrail arasında değil de direk Obama ve Netanyahu arasında yani iki lider bazında bir takım sorunlar söz konusu. OBAMA'NIN İSRAİL'İ TEHDİT ETTİĞİ İDDİASI Arap yayın organlarına göre İsrail Başbakanı Netanyahu, İran'ı vurma planı yapmış sonra plan Obama'nın kulağına gitmiş ve Obama, eğer İsrail saldırı başlatırsa, uçakları daha Tahran'a varmadan, indiririz diye tehdit etmiş. Bu tamamen bir iddiadan ibaret olsa da aslında problemin sadece iki lider arasında olduğunu da gösterir. Çünkü ABD ile İsrail arasında kopamayacak kadar derin bağlar var, bugün Obama ile Netanyahu'nun gerginlikleri de iki ülke arasındaki ilişkileri kopma noktasına getiremez hatta çok ciddi zararlar bile veremez, neticede Netanyahu ABD Kongresinde konuştuğu için İsrail'de muhalefetin de çok ciddi tepkisi oldu Netanyahu, 17 Mart'taki seçim öncesi propaganda yapmakla hatta ABD ile ilişkileri bozmakla suçlanıyor.