Başbakan Erdoğan'ın çılgın projesine ilham kaynağı olacak tarihte birçok başarılı ve sonuçlanamayan kanal projesi var. Osmanlı tarihinin ilginç şahsiyetlerinden Sokullu Mehmet Paşa'nın tam 3 kanal projesi vardı. Halen başka büyük kanal projeleri de devam ediyor. İşte hayaliyle, gerçekleşeniyle ve gerçekleşecek olanlarıyla dünyanın kanalları... BARIŞ BALCI/Sabah İnternet
Don-Volga Kanalı Projesi
Sokullu Mehmet Paşa, Don ve Volga nehirlerinin bir kanalla birleştirilerek, Karadeniz'le Hazar Denizi'nin birbirine bağlanması ile gittikçe güçlenen Rusların güneye doğru inmelerini engellemeyi amaçladı.
Don-Volga Kanalı Projesi
Bu proje ile İpek Yolu ticaretini canlandırma, İran ile yapılan savaşlarda donanmadan yararlanma da amaçlandı. İki nehir arasında mesafenin üçte biri kazıldı. Ancak projeye karşı olanların karşı propagandası ile proje gerçekleştirilemedi.
Süveyş Kanalı Projesi
Sokullu Mehmet Paşa'nın bir başka kanal projesi de Süveyş Kanalı'ydı. Bunun için Sudan'ı fetheden sadrazam buna rağmen projesini bitiremedi. Osmanlı'nın Umman Denizi ve Hint Okyanusu'nda kurmak istediği egemenlik için düşünülen bir projeydi. Gerçekleşmemesine rağmen daha sonraki yıllarda ilham alınan bir proje oldu.
Süveyş Kanalı Projesi
Sokullu Mehmet Paşa Süveyş'ten Akdeniz’e bir kanal açılarak donanmanın Kızıldeniz’e geçmesinin zorunlu olduğunu anlayıp bunun için mimar ve mühendisler gönderip Akdeniz ile Süveyş'in aralarını ölçtürmüş. Kanalı uzunluğunun ne kadar olacağının ve kaç gemi gireceğinin bildirilmesi emretmiş. Ancak yine de dünya tarihine etkide bulunabilecek proje gerçekleşmemiş. Tam nedeni ise halen bilinmiyor.
Marmara-Karadeniz Kanalı
Marmara ile Karadeniz'in birleştirilmesi işi Kanunî Sultan Süleyman zamanında ele alınmış ve o tarafa uzman bir heyet gönderilmişti. İzmit Körfezi'nden Karadeniz'e alternatif boğaz açma projesini geliştiren ise Sokullu Mehmet Paşa oldu. İzmit Körfezi'nden açılarak, Sapanca Gölü ve Sakarya nehrinden faydalanarak Karadeniz'de son bulacak kanal hayata geçirilemedi.
Panama Kanalı
İki okyanusu bağlayan tek kanal olan Panama kanalı 77 kilometer uzunluğunda. Kanal yapıldığından beri toplamda 800 000'in üzerinde gemi geçti. Kanalın kapasitesi 300 milyon tonaj gemi olarak belirlendi. Bu kapasiteyi artırmak için çalışmalar devam ediyor. Bu genişletme çalışmaların bedeli 5,25 milyar dolar olacak.
Panama Kanalı
Kanalın kapasitesi 300 milyon tonaj gemi olarak belirlendi. Bu kapasiteyi artırmak için çalışmalar devam ediyor. Bu genişletme çalışmaların bedeli 5,25 milyar dolar olacak. Kanal 1914'te açılmadan önce New York'tan San Fransisco'ya gemi yolculuğu 67 gün sürüyordu.
Süveyş Kanalı
1869 yışında 10 yıllık inşaat sonucu açılan dünyanın belki de en önemli kanalı 193 kilometre uzunluğunda. Kanalın güvenliği uluslararası anlaşmaların güvencesi altında.
Süveyş Kanalı
1950'li ve 60'lı yıllarda İsrail ve Filistin krizi sebebiyle dönemin Mısır Cumhuriyeti kanalı defalarca kapamıştı. Bugün kanal Süveyş Kanal Otoritesi tarafından yönetiliyor.
Arap Kanalı
Birleşik Arap Emirlikleri'nde gerçekleşecek kanal 2012 yılında bitirilecek. 75 kilometre olacak kanal Dubai limanının yakınlarından geçip El Maktum havalimanını dolaşarak tekrar denize dökülecek.
Arap Kanalı
1,1 milyar kübik metre toprak çıkarmayı gerektirecfek kanal 11 milyar dolara mal olacak. 6 metre derinliğindeki kanal 40 metre uzunluğundaki gemilerin geçişine izin verecek.
Korint Kanalı
Komşu Yunanistan'ın da hayata geçirdiği kanal projesi var. Günde sadece 30 geminin geçtiği Korint kanalı 1881 yılında inşa edildi. Sadece 6,3 kilometre olan kanal Avrupa'nın en eski kanallarından.
Korint Kanalı
Yılda 11 000 geminin geçtiği kanal 1880'li yıllarda 12 milyon dolara (bugünkü hesaba göre 280 milyon dolara) mal olmuştu. Kanal deniz yolculuğunda yaklaşık 400 kilometre tasarruf sağlıyor.
All-American Kanalı
129 kilometre uzunluğunda olan kanal 1929 yılında açılan Hoover Barajı projesi kapsamında açıldı. Ana olarak tarımsal sulama amaçlı kullanılan kanal 1942 yılında açıldı.
All-American Kanalı
Kanal enerji amaçlı da kullanıldı. Küçük hidroelektrik santraller yapılan kanal 58 MW elektrik üretiyor.
Merkez Arizona Projesi
CAP adı verilen proje 1968'de başkan Lyndon Johnson'ın çılgın projesiydi. 541 kilometre uzunluğundaki kanal ABD'nin en büyük sulama amaçlı kanal projesi ünvanına sahip.
Merkez Arizona Projesi
Kanalı Tucson'a uzatılacak proje ise yapım aşamasında 28,6 milyar dolarlık uzatma projesiyle kanal daha da uzatılacak.
Danube-Karadeniz Kanalı
1950'lerde komünizm rejimi sırasında Romanya'da yapımına başlanan kanal 60 kilometre uzunluğundaydı. 23 yıl boyunca inşaatı duran kanal 1976 yılında Çavuşesku tarafından yeniden başlatıldı.
Danube-Karadeniz Kanalı
Kanalın güney ve kuzey kolları 1987'de bitmişti. 50 yıl süren kanal 2 milyar dolara mal olmuştu. Ancak kanal yılda sadece 3 milyon Euro kar ediyor.
Büyük Kanal (Çin)
Dünyanın en büyük yapay nehri kabul ediliyor. 1776 kilometre uzunlığundaki kanalın geçmişi 5. yüzyıla kadar gidiyor. Ancak 20. yüzyıla kadar kanal geliştirme çalışmaları devam etmiş.
Büyük Kanal (Çin)
Kanal bugün ana olarak ulaşım amacıyla kullanılıyor. Bunun yanında Çin'in kuzeyi ve güneyi arasındaki su aktarımını da kolaylaştırıyor.
Kiel Kanalı
Dünyanın en yoğun kullanılan yapay kanalı Almanya'da bulunuyor. Kuzey ve Baltık Denizi'ni birleştiren kanaldan yılda 43 000 gemi geçiyor. 1885'de sekiz yılda bitirilen kanalda 9000 işçi çalışmıştı.
Kiel Kanalı
Alman ordusunun Birinci Dünya Savaşı'nda yoğun gemi geçişi yapması sebebiyle kanal genişletildi. Hitler zamanında uluslararası gemi geçişlerine kapatılan kanal savaş sonrası yeniden uluslararası sulara açıldı.
