Suriye sınırı her zamankinden hareketli. Cenevre öncesi tansiyon dorukta. PKK'nın Suriye uzantısı PYD ne yapmaya çalışıyor? Rusların Cenevre planı ne? Sabah.com.tr yazarı Taha Dağlı, Suriye gündeminde en çok merak edilen soruları yanıtladı. RUSLAR PYD ÜZERİNDEN CENEVRE'DE NE YAPMAK İSTİYOR? Rusya, PKK'nın Suriye uzantısı PYD'yi 29 Ocak'taki Cenevre toplantılarında masada oturtmaya çalışıyor. Tabi bu sadece PYD'nin masadaki taraflardan biri olacağı anlamına gelmiyor. Rusya, burada PYD'yi muhaliflerin masasına dahil etmek niyetinde. TÜRKİYE'NİN BU KONUDAKİ TAVRI NEDİR? Türkiye DAEŞ'i de PYD'yi de terör örgütü olarak kabul ediyor. Ve özellikle PYD'nin Cenevre'de muhaliflerin içerisine dahil edilmesine karşı. Yani PYD, Suriyeli muhalifler grubunun içerisinde olmamalı. SURİYELİ MUHALİFLER NE DİYOR? Suriye ulusal koalisyonu yani meşru temsilciler, PYD'nin kendi grupları içerisine dahil edilmesini kabul etmiyorlar. Ancak burada PYD'ye karşı duran tek güç var o da Türkiye. Rusya, bu konuda PYD'yi muhalif çatısında Cenevre'ye götürmek istiyor. Tabi bu çatının içerisinde yıllardır Şam'da rejime muhalif duran ancak rejimle çok daha fazla ters düşmeyen yani Esat kontrolünde olan bazı sol muhalif gruplar da var. İşte Rusya, tüm bu muhalifleri ve PYD'yi tek çatıda toplayıp, Suriye direnişini Cenevre'de ortadan kaldırmak niyetinde. TOPLANTILARDA NE OLUR? PYD'den bazı temsilcilerin hali hazırda Cenevre'de oldukları biliniyor. Cuma günü toplantılar Rusya'nın direttiği gibi şekillenirse Suriye ulusal koalisyonu yani meşru muhaliflerin toplantıya katılmaması bekleniyor. Bu durumda ikili görüşmeler yapılacaktır yani Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, ABD Dışişleri Bakanı Kerry, AB ve BM temsilcilerinin PYD'lilerle, rejimle ve diğer muhalif gruplarla ikili görüşmeleriyle sınırlı kalması bekleniyor. RUSYA'NIN PYD ISRARININ TAM AMACI NE? Rusya, PYD'yi, rejim kontrolündeki Şam'da bulunan sol grupları ve Suriye halkının meşru temsilcisi olan Suriye Ulusal Koalisyonunu tek çatıda toplayarak, direnişi sonlandırmayı planlıyor. Bu plana muhaliflerin karşı çıkması, Türkiye'nin de karşı çıkması durumunda da 'toplantıyı biz istedik, muhalifler terk etti, uzlaşmayı reddeden taraf onlar' şeklinde argüman kullanarak, tüm dünyanın gözünü çevirdiği Cenevre toplantılarından Suriyeli muhalifleri suçlu çıkarmak niyetindeler. Yani amaçları krizi çözmek değil kriz üzerinden menfaat sağlamak. AZEZ-CERABLUS HATTININ ÖNEMİ NEDİR? Azez, Kilis'in; Cerablus ise Şanlıurfa Mürşitpınar'ın karşısı. Halep'in bu iki ilçesinin Türkiye sınırına paralel mesafesi yaklaşık 90 kilometre. Bu hattın doğusunda ve batısında PKK-PYD'nin kantonları bulunuyor. Yani sınır boyunca devam eden koridorun tamamının ortasında Azez-Cerablus bölgesi yer alıyor. Eğer bu nokta PKK-PYD'nin eline geçerse, sınır hattındaki boşluk doldurulmuş olacak ve hattın doğusuyla batısındaki kantonlar birleşecek. TÜRKİYE İÇİN AZEZ-CERABLUS NEDEN ÖNEM TAŞIYOR? Bu koridorda DAEŞ terör örgütünün de faaliyetleri var, Türkiye bu hattı muhaliflere verdiği destekle koruma çabasında zira aksi takdirde terör örgütlerinin kontrolüne geçecek. Ya DAEŞ ya da PKK-PYD bu koridoru diğer hatla birleştirecek. Buranın Türkiye için önemi aynı zamanda Suriyeli sivillerin korunması, Türkiye'nin sınır güvenliği ve Bayırbucak Türkmenlerinin güvenliği açısından da büyük önem taşıyor. FIRAT'IN BATISI NERESİ OLUYOR? Azez-Cerablus hattında Cerablus doğuda kalıyor. Onun biraz daha doğusundan Fırat nehri geçiyor. Yani Fırat'ın batısı, Cerablus-Azez hattının Cerablus tarafından başlangıç noktası oluyor. TÜRKİYE FIRAT'IN BATISINI NEDEN KIRMIZI ÇİZGİ OLARAK GÖRÜYOR? Fırat'ın batısı Cerablus, yani Türkiye'nin güvenli bölge olarak planladığı Azez-Cerablus hattının doğudan başladığı nokta. Orası düşerse yani PKK-PYD Cerablus'a girerse, Fırat'ın Batısına geçilmiş oluyor, bu da Türkiye'nin sınır güvenliği, Suriyeli sivillerin ve Bayırbucak Türkmenlerinin güvenliğini tehlikeye atan bir gelişme olarak görülüyor. Bununla birlikte Fırat'ın Batısının terör örgütlerinin kontrolüne geçmesi halinde, o bahsettiğimiz Suriye'nin kuzeyinde, bizim sınırımız boyunca devam eden koridor da baştan sonra terör örgütlerinin işgaline uğramış olacak. PYD, FIRAT'IN BATISINA GEÇTİ Mİ? Geçen ay, PYD militanları, Fırat nehri üzerindeki Teşrin barajını ele geçirdi. Teşrin, o bahsettiğimiz Cerablus hattının sınırı oluyor, yani biraz daha batısı Fırat'ın Batısı dediğimiz yer. Ancak ilerleme Teşrin'le sınırlı kaldı, daha öteye yani Cerablus'a geçemediler, Türkiye'nin kırmızı çizgi olarak belirlediği noktaya giremediler. PYD NEDEN ISRARLA CERABLUS'U HEDEF ALIYOR? Bu aslında PKK-PYD özelinde değil daha uluslararası bir aklın planı. Kuzey Irak'tan Suriye'nin kuzeyinden yani bizim sınırımız boyunca en batıya giden bir koridor, buranın son noktası Lazkiye limanı, yani Akdeniz'e çıkış noktası. Uluslararası akıl, sınır hattında Türkiye'nin söz sahibi olmadığı bir noktanın oluşmasını planlıyor, biz Azez-Cerablus'a bu kadar önem verirken, Azez-Cerablus hattının doğusuyla batısı büyük çoğunlukla terör örgütlerinin elinde, biz burayı kaptırırsak, hat komple terör şebekelerinin eline geçmiş olacak ve Kuzey Irak'tan, Akdeniz'e kadar uzanan hem de bizim sınırımız boyunca olan koridor, başka güçler tarafından paylaşılmış olacak.