Patates'in ilginç tarihi

Vücuda enerji verir, halsizliği ve yorgunluğu giderir. Kandaki şeker oranını düşürür, damar sertliğini giderir. Sindirimi kolaylaştırır ve kabızlığı önler. Kanı temizler. Kansere karşı da koruyucudur. Kısacası faydası saymakla bitmez. Büyüklerimiz lapa haline getirip yanıkların üzerine koyar ki ağrıyı hafifletip, yaranın iyileşmesini sağlasın diye... Öğretmenlerimizse onu şekillendirip bize verirler ki boyayıp birbirinden güzel baskı resimleri yapalım diye...Evet evet aklınıza gelenden bahsediyorum, 'patates'ten... Her eve giren her sofrada yer alan alçakgönüllü sebzemiz 'patates'ten... Lale GENÇALP-SABAH İnternet Salatası, yemeği, böreği, püresi, haşlanmışı, kızarmışı, fırınlanmışı...Biz her haliyle çok sevdik onu...O da bizi çok sevmiş olmalı ki tüm cömertliğiyle sundu bize lezzetini ve neyin yanına eklesek yakıştırdı kendini... Peki biz patates hakkında bol miktarda C ve B vitaminleri ile potasyum,kalsiyum içermesinin dışında başka ne biliyoruz? İlk kim ekti patatesi ve nasıl tüm dünyaya yayıldı? İşte patatesin tarihi... Patates ilk olarak Amerika kıtasının güneyinde yeşermiştir. Tarihi kayıtlar, DNA analizleri ve çağdaş botanistlerin araştırmaları onun 10.000 yıl kadar önce And Dağları'nda yetiştiğini göstermektedir. And dağları'nda yabani türler olarak beliren patatese İnkalar tanrısal bir anlam yüklemişler, patatesi sadece gıda olarak değil ilaç ve zamanı tahmin etmek için bir araç olarak bile kullanmışlardır. Dünyada ilk patates üreticileri İnka çiftçileridir. İnka'ların patates ürettikleri ve bunları depoladıkları, depoya patates taşıyan kadınları gösteren mağara resimlerinden anlaşılmaktadır. Patates de domates gibi ilk kez Amerika'nın keşfi ile Avrupa'ya gelmiştir. İspanyollar Güney Amerika kıtasında bugün Peru olarak bildiğimiz ülkeyi işgal ettiklerinde patates önce İspanya'ya gelmiş, 1500'lü yılların sonlarına doğru İngiltere'ye geçmiş, oradan da 16. yüzyılın içerisinde tüm Avrupa'ya yayılmıştır. Avrupa'da pek ilgi görmeyen patatesin çiçeğini Fransa kralı XVI. Louis ve Kraliçe Marie Antoinette şapkasına takar, Almanlar ise patatesi domuz yemi olarak kullanırlarmış. Bir dönem sadece savaş esirlerine yedirilen patates Fransız İhtilali'nde çok popüler olmuştur. Fransız ordusunda subay olan kimyacı Antoine Augustin Parmentier patatesin faydaları üzerine ciddi araştırmalar yapmış ve bilimsel kitapçıklar yayınlamıştı. O dönemlerde Avrupa'nın kıtlık tehlikesiyle karşılaşmış olması Parmentier'yi patatesi savunma konusunda daha da cesaretlendirmiş ve Parmentier'in çalışmaları geniş yankı uyandırmıştı. Sonunda Fransa Kralı kendisine Paris civarında tarlalar tahsis etti ve Parmentier oralarda patates yetiştirmeye başladı. Sonunda Antoine Augustin Parmentier, patatesin zehirli bir 'Yeni Dünya' bitkisi olduğunu ve cüzzama neden olduğunu sanan çağdaşlarına bunun tersini kanıtlayıp insanları açlıktan ölmekten kurtaran bir ulusal kahraman haline geldi. Öncelikle İrlanda'da, sonrasında Fransa'da ve İngiltere'de bu yumrunun ekimi iyice yaygınlaştı. Özellikle Napoleon savaşlarında toprağın altında kalması ve hiçbir şeyden etkilenmemesi yüzünden neredeyse sadece patates yetiştirilir olmuştu. 1800 yıllarının başında da Osmanlı topraklarında yetiştirilmeye başlandı. Kısa sürede sevilerek yaygınlaştırıldı. Van Gogh'un ''Patates Yiyenler (1885)'' adlı tablosundan 19. yüzyılda patatesin Avrupa'lıların diyetinde önemli ve yaygın yeri olan bir ürün olduğu sonucu çıkarılabilir.