Prof. Dr. Yaşar Hacısalihoğlu: "Rusya jeopolitik bir amaçla Karadeniz'de daha etkin olabilmek için Donbas bölgesini önemsiyor. Bir süre sonra Donetsk ve Luhansk referandumla Rusya'ya katılabilir. Halkın büyük çoğunluğu zaten Rus yanlısı. Karadeniz'e en geniş sınırları olan ülkelerin başında geliyoruz. Bu bir Karadeniz krizi bunu unutmamak gerekir. ABD donanmasının uzun süre kalamadığı tek yer Karadeniz'dir. Türkiye toprak bütünlüklerinin korunmasından yana."
"Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu konuda önemli adımlar atarak sıcak çatışmanın daha da derinleşmesini engelleyecektir. Türkiye'nin özel, kirli ve karanlık bir ajandası yok. Bölgesinde barış olmasını, herkesin kendi sınırlarıyla yetinmesini istiyor. Türkiye toprak bütünlüğünün korunmasından yana."
AB DİKKATLİ HAREKET EDECEK
"Avrupa enerjide Rusya'ya olan bağlılığını ortadan kaldıramadığı gibi azaltamadı da. Enerji hayatın kaynağı. Küresel enerji, gıda ve enflasyon krizi yaşanıyor. Putin bunun önemini bildiği için hoyratça davranabiliyor. Topyekûn bir güç birliği yok karşısında bunu biliyor. Jeopolitik bir sarkaç bu aslında. Avrupa Birliği bu sarkacı kendi lehleri adına kullanabilmek için ihtiyatlı davranacak. ABD'nin verdiği tepki söylemden öteye gitmiyor. Ekonomik yaptırımlardan söz ediliyor. Kırım İlhakından bu yana yaptırımlar var ama Rusya'nın hamlelerini engelleyecek nitelik kazanmadı. Şimdi yaptırımlara iki şirket daha ekleneceğinden söz ediliyor. Ekonomik zeminde yaptırım artabilir.
"Avrupa ülkelerine bakıldığında tek tek Fransa'nın, Almanya'nın herhangi bir yaptırım kararı çok öne çıkmıyor. Yeni Alman Başkanı Kuzey Akım- 2 Projesinin süremeyeceğine dair vurgularda bulundu ama söylemek zorunda kaldı bence. Kararın hayata geçip geçmeyeceği şüpheli. Fransa yaptırım kararı almak yerine Avrupa Birliği'nin yaptırım kararlarına uyacak gibi. ABD ekonomik yaptırımlarını geliştirebilir ama Rusya'ya ne kadar etkisi olur? Ben çok etkisi olacağını düşünmüyorum."
BU KRİZ RUSYA'NIN BATIYA KARŞI BİR RÖVANŞININ BAŞLANGICI
Prof. Dr. Esat Arslan: "Ukrayna krizi gerek Rus gerekse Batı'nın yayılmacılığını anlamak için bir laboratuvar. Bu kriz Rusya'nın batıya karşı bir rövanşının başlangıcı. Rusya'nın bu rövanşa bayağı bilenmiş olarak geldiğini ifade edelim. Ukrayna'nın NATO'ya alınması mevzuat bakımdan çok zor. Türkiye, NATO'nun bir üyesi olarak tavrını açıkça deklere etmiştir. Gerek Sn. Cumhurbaşkanı gerekse Dışişleri Bakanlığı açıklaması açıkça bunu göstermektedir."
Rusya, Ukrayna krizinin çözümünde Türkiye'nin masada olmasını istiyor. Bir kere hemen peşinen söyleyelim, uzun masa görüşmesinde görüldüğü gibi Putin, Macron'u ne NATO ne de AB temsilcisi olarak görmek istemiyor. Türkiye'nin arabuluculuğu ile kriz ılımlandırılmış bir seviyeye ulaşır."
RUSYA HAZIRLIKLARINI YAPTI
"Rusya büyük ölçüde altına yatırım yapmıştır. Sıcak para rezervleri iyidir. Evet konvansiyonel savaş çok pahalıdır ama Rusya bunu sürdürebilir. Rusya buna alışkındır. Uzun zamandır. Hazırlıklarını yapmıştır. Kasasında daha çok altına çevrili 600 milyar doları bulunmaktadır. Acil ihtiyaç için dolar olarak 10 milyar dolara yakın sıcak parası da bulunmaktadır."
RUSYA DOĞAL GAZI SİLAH OLARAK KULLANIYOR
"Enerji arzını gerçekleştirmesine karşın Rus doğalgazı ile Akkuyu Nükleer Santralını da unutmamak gerek bir enerji partneri Rusya, Türkiye için. ABD, Avrupa'nın doğal gaz ve petrol arzı bakımından çeşitlendirememiştir. Olası bir senaryoda Rusya doğal gazı keserse ki bunu ifade etmek bile istemiyorum. Avrupa etkilenir. Alman sanayii kontağı kapatmak zorunda kalır. Kuzey Akım-2'nin yüzde 50 finansmanı Gazprom tarafından sağlanırken geri kalan yüzde 50'si Alman ve Hollanda tarafından karşılanmaktadır."
AVRUPA ÜLKELERİNİN TAVRI ÖNEMLİ
Prof. Dr. Fırat Purtaş: "Rusya-Avrupa ilişkileri tarih boyunca gel-gitli olmuştur. Napolyon'u ve Hitler'i mağlup ederek iki defa Avrupa'nın kurtarıcı olan Rusya, hiçbir zaman tam bir "Avrupalı"da olamamıştır. Batıcılık ve Avrasyacılık Rus zihin dünyasında her zaman çatışan iki akımdır. Kendisinin en büyük rakibi ve düşmanı olarak Anglo-Saksonları görür. Çoğu Rus entelektüel mevcut krizin de Anglo-Sakson dünyanın Ukrayna'yı Rusya'ya karşı kışkırtması yüzünden olduğunu savunmaktadır. Rusya için NATO'nun genişlemesi demek Anglo-Sakson dünyanın nüfuz alanını genişletmesi anlamına gelmektedir. Avrupa ülkelerinin ilerleyen süreçte bütüncül bir duruş sergileyip sergilemeyeceği, Anglo-Saksonların krizi "yatıştırma"ya mı çalışacakları yoksa "sıcak savaş"ı mı göze alacakları, Rusya'nın imparatorluk geçmişi ile yüzleşmesinin ne yönde olacağı Rusya-Avrupa ilişkilerinin geleceğini şekillendirecektir. Mevcut haliyle Rusya, Avrupa güvenlik mimarisi içerisinde yer alan bir ülke değil, bu binaya dinamit koyan bir ülke konumundadır."
TÜRKİYE YOĞUN ÇABA HARCIYOR
"Türkiye, bu krizin çözümünde kilit konuma sahiptir. Kriz bu boyuta ulaşmadan önce Sayın Cumhurbaşkanımız Türkiye'nin sorunun çözümü tarafında olduğunu ve aktif arabuluculuk yapabileceğini açıkladı. Yakın zaman içerisinde diplomasi trafiğinin yeniden hızlanacağını öngörmekteyim ve bu noktada Türkiye'nin yapıcı tutumu karşılık bulacaktır.
Dolayısıyla bölgesel istikrar için olduğu kadar kendi ulusal çıkarları açısından da Türkiye, Karadeniz'de suların durulması için çaba göstermektedir. Karadeniz'e en uzun kıyısı bulunan ve Kırım ile tarihi-kültürel bağlara sahip olan Türkiye, sorunun Ukrayna ile ilgili boyutunda özel bir konuma sahip olduğu gibi hem Ukrayna hem de Rusya ile iyi komşuluk ilişkileri içerisinde bulunan ve yoğun işbirliği yapan bir NATO üyesi olarak da Rusya-NATO arasındaki ilişkilerin yumuşamasında çözüm ortağı olabilir. Rusya-Ukrayna savaşının tırmanarak devam etmesi durumunda en fazla zarar görecek ülkeleri başında Türkiye gelmektedir. Dolayısıyla bölgesel istikrar için olduğu kadar kendi ulusal çıkarları açısından da Türkiye, Karadeniz'de suların durulması için çaba göstermektedir."
