Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 24 Şubat 2022'de "Ukrayna'da özel askeri operasyon" başlattıklarını duyurmasıyla başlayan savaş 1000. gününü tamamladı.
"ÖZEL ASKERİ OPERASYON"
Putin'e göre, "özel askeri operasyon" sözde ayrılıkçı yönetimlerin Rusya'dan askeri yardım talebinde bulunması üzerine başlarken, operasyonun amacı "Rusya vatandaşları da dahil olmak üzere sivillere karşı çok sayıda kanlı suç işleyenleri adalete teslim etmenin yanı sıra Ukrayna'nın Nazizm'den ve militarizmden arındırılmasıydı".
BİRÇOK BÖLGEDEN AYNI ANDA GİRDİLER
"Özel askeri operasyon" kapsamında Rus askeri birlikleri, Ukrayna'nın Donetsk ve Luhansk bölgelerinden Kiev yönetiminin kontrolündeki bölgelere, aynı anda Rusya sınırından Harkiv, Sumi ve Çernigiv bölgelerine, Belarus üzerinden Çernobil bölgesine giriş yaptı.
KİEV KUŞATMASI
Kırım üzerinden de Herson ve Melitopol bölgelerine doğru asker çıkaran Rus ordusu, hava ve karadan asker sevk ettiği Kiev'i kuşatma altına aldı.
Savaşın ikinci ayında Kiev ve Çernigiv bölgesinden Rus askerleri geri çekildi. Kiev yönetimi, birkaç gün sonra Rus askerlerinin çekildiği Buça ve İrpin şehirlerinde Rusya'yı katliam yapmakla suçlarken Rusya, iddiaların provokasyon olduğunu savundu.
BATI'DAN DESTEK
Rus ordusu, Ukrayna'daki stratejik hedeflere yönelik sık sık uzun menzilli, yüksek hassasiyetli füzeler kullanırken ABD ve Avrupa ülkeleri, Ukrayna'ya silah desteğini artırdı.
BÖLGE ELE GEÇİRME YARIŞI
Ukrayna güçleri de Rus ordusunun kontrolüne giren şehir merkezlerine saldırılar düzenlemeye devam etti. Rus ve Ukrayna ordusunun karşılıklı saldırılarında sivil kayıplar yaşandı.
Rusya, liman şehirleri Odessa ve Mıkolayiv bölgelerini de hedef alarak Karadeniz'de stratejik konuma sahip Yılan Adası'nı ele geçirdi. Haziran 2022 sonunda Rusya, adadan çekildiğini açıkladı. Ukrayna'nın kuzeyindeki Sumi ve çevresi, haziranda yeniden Kiev yönetiminin kontrolüne geçti.
Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson'da Eylül 2022'de Rusya'ya katılım için sözde referandumlar yapıldı. Referanduma katılanların çoğunluğu ilhak kararına "evet" dedi. Böylece Rusya, Kırım'dan sonra Ukrayna topraklarının yüzde 15'ini daha yasa dışı ilhak etmiş oldu.
Ukrayna da, 29 Ağustos 2022'de Herson'u kurtarmak için karşı saldırı başlattı.
Yasa dışı ilhak ettiği Herson'daki vatandaşların büyük çoğunluğunu başka bölgelere tahliye eden Rusya, aynı yılın kasım ayında Herson şehrindeki savunma hattının Dnipro Nehri'nin sol yakasına çekileceği kararını açıkladı. Böylece Rus askerleri, Herson şehir merkezinden çekilmiş oldu.
AVRUPA'YA GÖÇ
BM verilerine göre, Ukrayna'dan 7 milyon 832 bin 493 kişi Avrupa ülkelerine geçti, ülke içerisinde yerinden edilen kişilerin sayısı 11 milyona ulaştı, en az 6 bin 755 sivil yaşamını yitirdi, 10 bin 607 sivil yaralandı.
SAVAŞI BİTİRMEK İÇİN ÇABALAR
Savaş devam ederken Rusya ve Ukrayna heyetleri arasında ateşkes için 3'ü Belarus, biri Türkiye'de olmak üzere 4 kere yüz yüze müzakere yapıldı.
Belarus'ta her iki taraf ancak çatışma bölgelerinden sivillerin tahliyesi için insani yardım koridorları konusunda anlaşabildi.
TÜRKİYE ARABULUCU OLDU
Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın arabuluculuk girişimlerinin neticesi olarak İstanbul'da 29 Mart 2022'de yapılan müzakere sonucunda Ukrayna tarafı, Rus tarafına gelecekteki olası yazılı anlaşmanın ilkelerini teslim etti, anlaşmaya çok yaklaşıldı.
Ancak Buça'daki iddialardan sonra görüşmeler kesildi. Ukrayna tarafı, 17 Mayıs'ta ülkedeki durumun çok değiştiğini ve Rusya ile müzakereleri askıya aldıklarını duyurdu.
TAHIL KORİDORU
Öte yandan gıda krizini önleyecek "Tahıl Koridoru Anlaşması" Temmuz 2022'de Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) arasında imzalandı. Aynı yıl birkaç defa uzatılan anlaşma son kez 17 Mayıs 2023'te uzatıldı. Anlaşma 17 Temmuz 2023'te Rusya'nın tek taraflı olarak çekilmesiyle askıya alındı.
2023 YILINDA KİEV'İN TAARRUZLARI
Donetsk ve Zaporijya bölgelerinde çatışmalar 2023'te şiddetlenirken Ukrayna, aynı yılın haziran ayında söz konusu iki bölgede karşı taarruz başlattı.
Ukrayna ordusu, yaklaşık 6 ay süren taarruz sırasında Donetsk bölgesindeki Staromayorske, Urojayne, Andriyivka, Klişiyivka, Blagodatne köylerini kurtardığını duyurdu.
Ukrayna makamları, ülke topraklarının yaklaşık yüzde 74'ünün kurtarıldığını, yüzde 26'sının hala Rusya'nın kontrolünde bulunduğunu açıkladı.
AYNI YIL MOSKOVA'NIN ELDE ETTİĞİ BAŞARILAR
Ayrıca geçen yıl çatışmalar Donetsk bölgesinin Bahmut ve Avdiyivka istikametlerinde yoğunlaştı. Her iki yönde de şiddetli çatışmalar yaşanırken Rusya, 21 Mayıs 2023'te Bahmut şehrini ele geçirdiklerini duyurdu.
Rus ordusu, Ekim 2023'te Avdiyivka istikametinde saldırılarını yoğunlaştırdı. Ukraynalı yetkililere göre, bu saldırılar 2014'ten bu yana gerçekleştirilen en büyük saldırı oldu.
Rus birlikleri Avdiyivka'yı kuşatma girişimlerinden vazgeçmedi ve bölgeye yoğun saldırılarını sürdürdü. Her iki taraf da ağır kayıplar verdi.
Ukrayna, yaklaşık 5 ay süren şiddetli çatışmalardan sonra 17 Şubat'ta ordusunu Avdiyivka'dan çekti. Rusya da 18 Şubat'ta Avidiyivka'yı ele geçirdiklerini duyurdu.
RUS ŞEHİRLERİNE İHA SALDIRILARI
Geçen yıl başta başkent Moskova olmak üzere Rusya topraklarına insansız hava araçlarıyla (İHA) saldırı girişimleri gerçekleştirilmeye başladı.
Rusya, bu saldırılardan Ukrayna'yı sorumlu tutarken, Ukrayna istihbaratı, Rusya'daki petrol depolama tesisleri, askeri hava üsleri gibi bazı altyapılara düzenlenen İHA saldırılarını üstlendi.
DENİZ SAVAŞI
Ukrayna ordusu, geçen yıl Rusya Karadeniz Filo'suna ait gemilere saldırıları yoğunlaştırdı.
Ukrayna birliklerinin, Rusya'ya ait "Olenogorskiy Goyarnyak", "Novoçerkassk", "Sezar Kunikov" gibi çıkarma gemilerini, "İvanovets" füze botunu, "Askold" füze fırlatma gemisi ve bazı çıkarma botlarına gerçekleştirdikleri saldırılarla bazı gemileri batırdığı, bazılarına hasar verdiği aktarıldı.
SON ZAMANLARDA HAREKATLAR ARTTI
Rusya, mayıs ayı başında Ukrayna'nın doğusundaki saldırı eylemlerini artırdı.
Rus ordusu, Ukrayna birliklerinin kontrolündeki derinliklerde ilerleme kaydetti, Harkiv ve Donetsk bölgelerinde onlarca yerleşim birimlerini ele geçirdi.
RUSYASIZ BARIŞ ZİRVESİ
Şiddetli çatışmaların gölgesinde, haziranda, İsviçre'nin ev sahipliğinde ilk Ukrayna Barış Zirvesi yapıldı.
90 ülke ve kuruluştan heyetlerin katıldığı ve Rusya ile Çin'in katılmadığı zirvenin sonuç bildirisinde, Ukrayna'nın toprak bütünlüğünün herhangi bir barış anlaşmasının temeli olması gerektiği vurgulandı.
