ABD Başkanı Donald Trump salı günü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Beyaz Saray'da yaptığı görüşme sonrası bütün dünyayı şoke eden açıklamalarda bulunmuştu. Cumhuriyetçi lider, Gazze'nin ABD tarafından "devralınması" ve bölge halkının komşu ülkelere "göç etmesi" gerektiğini savunmuştu.
TRUMP'IN GAZZE FİKRİNİN ARKA PLANI
Trump'ın Gazze'yi Filistinli sakinlerinden "arındırıp" ABD kontrolünde uluslararası bir sahil beldesine dönüştürülme planı, bir yıl önce damadı Jared Kushner tarafından ortaya atılan bir fikri yeniden canlandırdı.
"MONAKO'DAN DAHA İYİ BİR YER"
Trump daha önceleri Gazze'deki gayrimenkul yatırım fırsatlarından bahsetti. Geçtiğimiz yılın ekim ayında bir radyo röportajında, Gazze doğru şekilde yeniden inşa edilirse "Monako'dan daha iyi bir yer" olabileceğini söyledi.
KUSHNER'İN SAHİL BELDESİ PLANI
Gazze'de "radikal" bir yeniden kalkınma fikri, İsrail'in 7 Ekim 2023'teki Gazze saldırılarının ardından, Trump'ın ilk döneminde Ortadoğu özel temsilcisi olarak görev yapmış Kushner tarafından da dile getirildi.
Kushner Şubat 2024'te Harvard'da düzenlenen bir etkinlikte, "Gazze'nin kıyı şeridindeki mülk, insanlar geçim kaynaklarını geliştirmeye odaklanırsa çok değerli olabilir" ifadelerini kullandı.
Kushner sözlerine şöyle devam etti: "Orada biraz talihsiz bir durum var, ancak ben İsrail bakış açısıyla düşünüyorum, bölge halkını oradan çıkarmak ve orayı temizlemek için elimden geleni yapacağım."
Reuters haber ajansına göre, Trump'ın Gazze planı, Kushner'ın kıyı şeridindeki mülk hayallerini yansıtıyor.
CUMHURİYETÇİLER DAHİ TEPKİ GÖSTERDİ
Trump'ın basın toplantısında dile getirdiği Gazze planı hem Filistinliler hem de Batı dünyası tarafından tepkiyle karşılandı. Batılılar, bunun etnik temizlik anlamına geleceğini ve uluslararası hukuka göre yasadışı olduğunu bildirdi.
Trump'ın planı kendi partisini dahi böldü. Trump'ın açıklamaları sonrası bazı Cumhuriyetçi Partililerin kafası karıştı. Trump'ın dış yardımları durdurma ve binlerce federal çalışanı işten çıkarma gibi girişimlerinin arkasında duran Kongre Cumhuriyetçileri bu kez liderlerine muhalefet yaptı.
TRUMP'IN PARTİSİ İÇİNDE GERGİNLİK
Cumhuriyetçi üyeler, İsrail ve Filistinliler için iki devletli çözümü desteklediklerini belirtti. Bazıları ayrıca, bir yıldan fazla süren katliamla harap olmuş bir bölgeye ABD dolarlarının harcanması veya ABD askerlerinin gönderilmesi fikrini reddetti.
"ÖNCE ABD'YE OY VERDİĞİMİZİ SANIYORDUM"
Cumhuriyetçi Senatör Rand Paul, Trump'ın seçim sloganına atıfta bulunarak "Önce Amerika'ya oy verdiğimizi sanıyordum. Hazinemizi mahvedecek ve askerlerimizin kanını dökecek başka bir işgali daha düşünmemiz doğru olmaz." ifadelerini kullandı.
Senatör Chris Van Hollen de "Bu, başka bir adla etnik temizliktir" dedi.
Cumhuriyetçi Senatör Jerry Moran ise, iki devletli çözüm fikrinin öylece çöpe atılamayacağını söyledi. Moran, "Bu tek taraflı olarak kararlaştırılabilecek bir şey değil" açıklamasında bulundu.
TRUMP SÖZÜNÜ TUTMUYOR MU?
Trump, seçmenlere, ABD vatandaşlarının hayatlarını riske atmayacak ve vergi mükelleflerinin servetini uzak savaşlara harcamayacak bir yönetim sözü vermişti.
Trump'ın Beyaz Saray'daki ikinci döneminin üzerinden henüz birkaç hafta geçmişken Cumhuriyetçi lider, Gazze'yi "ele geçirmek" ve "yeniden inşa etmek" için ABD gücünü kullanma planlarını ortaya koydu, ABD'nin Panama Kanalı üzerindeki kontrolünü geri almakla tehdit etti ve ABD'nin, Danimarka'dan Grönland'ı satın alabileceği fikrini ortaya attı.
"ABD ÖNCE GELİRKEN, ABD HER YERE DOĞRU" POLİTİKASINA YÖNELME
AP haber ajansına göre, "Amerika önce gelirden, Amerika her yere doğru" retorik kayma, bazı müttefiklerinin bile ağzını açık bıraktı ve onun fikirlerinin gerçekten ciddi olup olmadığının merak edilmesine neden oldu.
TRUMP'IN GAZZE PLANINI YALANLADILAR
Trump'ın danışmanları, Cumhuriyetçi liderin Gazze çağrısının dünyanın tepkisiyle karşılaşmasının ardından çarşamba günü yaptıkları açıklamalarla, bölgeyle ilgili planlarına ilişkin endişeleri azaltmaya çalıştı. Trump yönetiminin üst düzey temsilcileri, Gazze'ye ABD askerlerinin gönderilmesi ve bölge sakinlerinin kalıcı olarak yeniden yerleştirilmesi yönündeki açıklamalarının bir kısmını yalanladı.
CUMHURİYETÇİ YÖNETİM İÇİNDE ÇELİŞKİLİ İFADELER
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio hem de basın sekreteri Karoline Leavitt, Trump'ın Gazzelilerin kalıcı olarak yerleştirileceği yönündeki önerisinden uzak durdu.
Rubio "Siz bir şeyi yeniden inşa ederken, insanların bir yerde yaşaması gerekecek. Bu, doğal bir afete benziyor. Bu düşmanca bir hareket olarak düşünülmedi. Trump çok cömertçe bir şey sundu. ABD'nin içeri girip enkaz kaldırma, mühimmat kaldırma, yeniden inşa konusunda yardım etme niyetini sundu. Gazze yeniden inşa olunca, insanlar geri taşınabilecekler." sözlerini kullandı.
Leavitt de "Trump, onların geçici olarak Gazze dışına nakledilmeleri gerektiğini açıkça belirtti." ifadelerini kullandı.
"GAZZE'YE ASKER GÖNDERME SÖZÜ VERMEDİ"
Trump'ın ABD askerlerinin Gazze'ye gönderilmesi hakkındaki açıklamalarına ise Leavitt şunları söyledi: "Trump, Gazze'ye asker gönderme sözü vermedi."
Bu söylemler uzmanlar tarafından Cumhuriyetçi yönetim içindeki anlaşmazlıkların bir göstergesi olarak yorumlandı.
