Binlerce yıllık insanlık tarihinin en büyük sırlarından biri; rüyalar! Geleceği tahmin etmek için yorumlandığı, bir kişinin duygularını yeniden yaşadığı veya en büyük korkuların yeniden ortaya çıktığı rüyalar, hala tam olarak çözülememiş olsa da ardında oldukça ilginç bir mekanizma barındırıyor. Peki neden rüya görürüz? İşte cevabı…
Uzmanlar rüya görme mekanizmasına dair net cevaplar vermese de, Davranışsal Uyku Uzmanı Dr. Michelle Drerup, rüya gördüğümüzde neler olduğunu açıkladı. Yüzyıllardır süregelen bir soru olan, "neden rüya görürüz" sorusunun ise birkaç cevabı bulunuyor.
Neden rüya gördüğümüze dair en bilinen ve hakim teori; anıları, becerileri ve bilgileri yeniden işlemek ve analiz etmekle ilişkisi. Gündüz karşılaştığımız durumlar, olaylar ve öğrendiklerimizi, gece rüyalarımız aracılığıyla yeniden işleyerek aslında "prova" yapar, böylece olası zorluklara karşı da kendimizi hazırlarız.
Rüya görürken vücutta neler olduğu da tamamen olmasa da büyük oranda çözülebilmiş durumda. Görülen rüyaların büyük çoğunluğu, gece boyunca periyodik olarak bir uyku döngüsünün parçası olan REM (hızlı göz hareketi) uykusu sırasında meydana gelir.
Uyku çalışmaları, beyin dalgalarımızın REM döngüleri sırasında neredeyse uyanık olduğumuzdaki kadar aktif olduğunu gösteriyor.
Uzmanlar beyin sapının REM uykusunu ortaya çıkardığını, ön beynin ise rüyalar ürettiğini düşünüyor. Bunun sebebi ise yapılan çalışmalarda, beyin sapının hasar görse de hastalar rüya gördüğünü ancak REM uykusuna girmediklerinin tespit edilmesi. Ayrıca ön beyin hasar gören kişilerde ise REM uykusuna girdikleri ama rüya görmedikleri anlaşıldı.
Tüm bunların yanı sıra rüya görme esnasında, psikolojik olarak neler olup bittiğine dair de birçok çalışma yürütülüyor. Örneğin; yapılan çalışmalarda, rüyaların algılardan çok hayal gücüyle oluştuğu görülüyor.
Algılar, canlı duyusal deneyimlerimizi oluştururken hayal gücümüz, beynin derinliklerinden gelen anılar, soyut düşünceler ve istekleri barındırıyor. Bu nedenle rüyalarımız genellikle zihnimizde farkında olmadığımız üzüntülerden pişmanlıklara, birçok duyguyu barındırırken aynı zamanda bunu soyut simgelerle dolu hale geliyor.
RÜYALARIMIZ NEDEN BU KADAR İLGİNÇ?
Bunun nörotransmiterler veya beyin kimyasalları ile ilgisi olabileceği düşünülüyor. REM uykusu sırasında bu kimyasallardan bazıları, daha belirgin hale gelirken bazıları bastırılır.
Asetilkolin (beyin aktivasyonunu sürdüren) ve dopamin (bazı araştırmacılar bunu halüsinasyonlarla ilişkilendiriyor) daha belirgindir. Dopamin rüyalara gerçeküstü bir nitelik kazandırmaya yardımcı olabilir.
Bu arada REM uykusu bizi genellikle uyanık tutan nörotransmitterleri baskılar: histamin, serotonin ve norepinefrin. Bu nedenle çevremiz hakkında daha az bilinçli durumda oluyoruz.
Ayrıca bazı araştırmacılar rüya gördüğümüzde talamusun (duyusal girdi kapısı) kapandığından da şüpheleniyor.
HER GECE RÜYA GÖRÜLÜR MÜ?
Çoğu insan her gece rüya görür. Ancak rüyalarınız sırasında veya hemen sonrasında uyanmadığınız sürece rüyalarınızı hatırlamazsınız. Dr. Drerup uyanır uyanmaz rüyanın ne olduğunu yazmanın rüyaları hatırlamaya yardımcı olabileceğini söylüyor.
Ancak bir rüyanın ne anlama geldiğini anlamak tamamen farklı bir gizem. 1950'lerde Dr. Sigmund Freud rüya tabirini ortaya attı, ancak iddialar hiçbir zaman tam anlamıyla kanıtlanamadı. Bu konutla ilgili olarak Dr. Drerup, rüya yorumunun tamamen öznel olduğunu belirtiyor.
EN SIK GÖRÜLEN RÜYALAR VE ANLAMLARI NELERDİR?
Rüyada düşmek:
Yüksekten düşme rüyaları çok yaygındır. Bu rüya, yaptığınız seçimi yeniden düşünmeniz ya da bazı konularda yeni bir yön düşünmeniz gerektiğini düşündürebilir.
"Resimli Rüya Sözlüğü" kitabının yazarı Russell Grant, rüyada düşme halinin görmenin çok yaygın olduğunu bunun sembolünün "korku" olduğunu belirtti. Hayatınızla ilgili bir konuya dayalı şiddetli endişe veya korkuyla mücadele ediyor olabilirsiiz.
Rüyada takip edilmek:
Korkutucu olarak tanımlanabilecek bu rüya, günlük yaşamınızda bir şeylerden "kaçmaya çalıştığınız" anlamına gelebilir. "Rüya Sözlüğü" kitabının yazarı Tony Crisp, rüyada kovalanmanın korkulardan veya isteklerden kaçmaya çalışmakla ilgili olabileceğini belirtiyor.
Eğer bir hayvan tarafından takip ediliyorsanız, öfke, sevgi gibi duygularınızdan saklanmanıza neden olabilir. Tanımadığınız biri tarafından takip ediliyorsanız, çocukluk deneyimlerinizdeki veya geçmişteki bir travmadan kaçmaya çalıştığınız anlamına gelebilir. Karşı cinsten biri tarafından takip edildiğinizi görüyorsanız, ilişkilere dair korkuya sahip olabilirsiniz.
Rüyada diş düşmesi veya kırılması:
En sık görülen rüyalardan biri olan diş düşmesi veya kırılmasına dair, rüya ile ilgili çalışmalar yapan Penney Price görünümünüz, iletişim yeteneğiniz gibi kendinizle ilgili konularda endişe yaşıyor olabileceğinizi belirtti.
Sınava girmek:
En yaygın görülen rüyalardan bir diğeri, sınava girme rüyaları olarak öne çıkıyor. Rüyaların gizli anlamlarına dair çalışmalar yapan Craig Hamilton-Parker'a göre rüyada sınava girmek ise altta yatan başarısızlık korkusuyla ilişkili olabilir.
"Sınavlar, eksikliklerinizle yüzleşmenizin sağlandığı stresli deneyimlerdir" diyen Hamilton-Parker, bir sınavda başarısız olduğunuzu, bir sınava geç kaldığınızı veya hazırlıksız olduğunuzu hayal etmek, uyanık yaşamın zorluklarına karşı kendinizi hazırlıksız hissettiğinizi gösterebileceğini belirtiyor.
