Bosna Hersek'te, Osmanlı döneminden kalma, ortak tarihin sembolü mezar taşları, ülkenin farklı şehirlerinde yapılan arkeolojik çalışmalarla gün yüzüne çıkarılıyor.
Saraybosna Müzesi ve Arkeologlar Derneği, 2003 yılında başlattıkları çalışmayla Osmanlı dönemine ait eserlerin yanı sıra zamanla toprak altında kalan Osmanlı mezar taşlarının da ortaya çıkarılmasını hedefliyor.
Saraybosna Müzesi'nde küratör olarak görev yapan ve Balkanlar'ın ilk "Osmanlı arkeologlarından" olan Adnan Muftarevic, Bosna Hersek'te Osmanlı dönemine ait mezar taşlarıyla ilgili farklı çalışmaların yürütüldüğünü belirterek, "Başlattığımız Osmanlı arkeolojisi çalışmalarında toprak altından mezarlıklar, camiler, medreseler çıkıyor. Mesela bir hazirede yeni bir tip, Bosna'da tek bulunan bir mezar taşına ulaştık" ifadelerini kullandı.
İslamiyet'le beraber mezar taşları da değişime uğradı
Bosna Hersek'teki mezar taşlarının Orta Çağ'dan günümüze değişim geçirdiğini anlatan Muftarevic, "Osmanlılarla birlikte 15. yüzyılın başlarına doğru akıncıların ve alperenlerin buraya gelmesiyle insanlar yavaş yavaş İslamiyeti kabul etmeye başlamış. İslamiyet ile beraber de yeni kültürü almışlar. Dolayısıyla mezar taşları da bir değişime uğramış" diye konuştu.
Saraybosna'daki Bakır Baba Camisi'nin ve bahçesindeki mezarlık ve medresenin de 1939 yılında dönemin yöneticilerince yok edildiğini aktaran Muftarevic, yaptıkları arkeolojik kazılarda buradaki ortak mirası gün yüzüne çıkardıklarını söyledi.
Muftarevic, "Buradaki mezarlık, Bosna Hersek'teki en eski mezarlıklardan biri. Bu yıkımı, bizim kültürümüzü silmek için yaptılar. Bu mezar taşlarını kırarken "Kalk Türk" diyorlarmış. Allah'a şükür, tüm yapılanlara rağmen bu mezarlar bugün de dimdik duruyor" ifadesini kullandı.
"Her mezar taşı tarihin bir kesitini açığa çıkarıyor"
Saraybosna Tarih Enstitüsünde görev yapan tarih uzmanı Sedad Beslija da Osmanlı'nın Bosna'daki ilk dönemine ait çok estetik ve farklı mezar taşları olabileceğini belirterek, yeni bulunan her mezar taşının tarihin bir kesitini açığa çıkardığını ve bu bilgilerin, gerçek sanılan bazı yanlış bilgileri düzeltebileceğini ifade etti.
