Uzmanlar her dakika iki milyon beyin hücresini öldüren korkunç bir tıbbi rahatsızlık konusunda uyarıyor. Bu rahatsızlık dakikalar içinde beyninizin bazı bölümlerini öldürebildiğinden ilk belirtilerini fark edilmesi ve hızlı harekete geçilmesi büyük önem taşıyor.
Stroke Association adlı yardım kuruluşuna göre, her yaştan insanı etkileyebilecek bir felçten bahsediyoruz.
Yeni veriler, felç geçiren on binlerce kişiye, ilk semptomların başlaması ile acil servise ulaşılana kadar geçen ortalama sürenin yaklaşık bir buçuk saat olduğunu ortaya koyduktan sonra artık daha erken teşhis konulabiliyor ve tedavi edilebiliyor.
İngiltere yayınlanan son veriler, 2023/24'te, bir inmenin ilk belirtilerini yaşayan 41.327 hastanın belirtileri görmesi ile ambulansı arama arasındaki ortalama sürenin 88 dakika olduğunu gösteriyor.
Bu, o zaman diliminde kişi başına 1,76 milyara kadar beyin hücresinin kaybedilmiş olabileceği ve potansiyel olarak anlatılamaz hasara yol açmış olabileceği anlamına geliyor.
Yapılan analizler sonucunda katılımcıların üçte ikisinin (%64), birinin aniden gülümsemekte zorluk çektiğini fark ettiklerinde ilk yapacakları şeyin ambulansı aramak olmayacağını söylediği ortaya çıktı.
Dr. David Hargroves, şunları söyledi: "Birisi felç geçirdiğinde, dakikada yaklaşık iki milyon beyin hücresini kaybedebileceği tahmin ediliyor. Bu nedenle hızlı teşhis ve tedavi kritik önem taşıyor."
"İnmenin ilk belirtisi pek önemli görünmeyebilir, ancak yüz, kol veya konuşmada ilk belirtide ambulansı aramanın zamanı gelmiştir."
"Hızlı hareket etmek hayati önem taşıyor; ister bir arkadaşınız, ister sevdiğiniz biri, hatta yoldan geçen biri olsun, ambulansı hızlıca aramak hayat kurtarır."
Felç (inme veya beyin felci olarak da bilinir), beynin bir kısmına kan akışının azalması veya tamamen durması sonucu meydana gelir. Bu durum, beyin hücrelerinin hasar görmesine neden olur ve genellikle vücudun bir tarafında güçsüzlük veya hareket kaybı ile kendini gösterir. İşte felcin yaygın nedenleri ve belirtileri:
FELCİN NEDENLERİ
İskemik İnme: Beyne giden kan akışının pıhtı veya plak nedeniyle engellenmesiyle meydana gelir. En yaygın felç türüdür.
Hemorajik İnme: Beyindeki damarların yırtılması sonucu kanama olur. Bu, beyinde basınca neden olur ve beyin dokusuna zarar verebilir.
Geçici İskemik Atak (TIA): "Mini inme" olarak da bilinir; kısa süreli bir beyin kan akışı kesintisidir. Kalıcı hasar bırakmasa da daha büyük bir inmenin habercisi olabilir.
Hipertansiyon: Yüksek tansiyon, damarları zayıflatarak pıhtı veya kanamaya yol açabilir.
Ateroskleroz: Damarların tıkanmasına yol açan plak oluşumu, felç riskini artırır.
Kalp Hastalıkları: Kalpte pıhtı oluşumu veya ritim bozuklukları (örneğin atriyal fibrilasyon) felç riskini artırabilir.
Sigara İçme: Damarları daraltır ve pıhtı oluşumunu tetikler.
Diyabet: Kan damarlarına zarar vererek felç riskini artırabilir.
FELCİN BELİRTİLERİ
Ani Yüz, Kol veya Bacak Zayıflığı: Genellikle vücudun bir tarafında meydana gelir. Yüzde sarkma veya kolda güçsüzlük şeklinde ortaya çıkabilir.
Konuşma Bozukluğu: Ani ve anlaşılmaz konuşma veya konuşamama durumu.
Görme Bozukluğu: Bir veya iki gözde ani görme kaybı veya çift görme.
Baş Dönmesi ve Denge Kaybı: Yürürken veya hareket ederken ani dengesizlik.
Şiddetli Baş Ağrısı: Genellikle ani başlayan ve nedeni açıklanamayan bir baş ağrısıdır.
Hızlı Müdahale (FAST Testi)
Felcin belirtilerini hızlıca anlamak için FAST (Face-Arms-Speech-Time) testi uygulanabilir:
Face (Yüz): Gülümsemesini isteyin, yüzün bir tarafında düşüklük var mı?
Arms (Kollar): Kollarını kaldırmasını isteyin, bir kolunda güçsüzlük veya düşüş var mı?
Speech (Konuşma): Basit bir cümle söylemesini isteyin, konuşmada anormallik var mı?
Time (Zaman): Belirtiler varsa, vakit kaybetmeden acil yardım çağırın.
Felç riski olan kişilerin düzenli sağlık kontrolleri yaptırması, dengeli beslenme gibi yaşam tarzı değişiklikleri yapması önerilir.
