Tüm böbrek taşları aynı kristallerden oluşmaz. Farklı böbrek taşı türleri şunları içerir:
KALSİYUM: Kalsiyum taşları en yaygın olanıdır. Kalsiyum fosfat veya maleattan oluşabilmelerine rağmen, genellikle kalsiyum oksalattan oluşurlar. Daha az oksalat açısından zengin yiyecekler yemek, bu tür taş geliştirme riskinizi azaltabilir. Yüksek oksalatlı gıdalar arasında; patates cipsi, yer fıstığı, çikolata ve ıspanak yer almaktadır. Bununla birlikte, bazı böbrek taşları kalsiyumdan oluşmuş olsa da, diyetinizde yeterli miktarda kalsiyum almak taş oluşumunu engelleyebilir.
ÜRİK ASİT: Bu tip böbrek taşı ikinci en yaygın olanıdır. Gut, diyabet, obezite ve diğer metabolik sendromu olan kişilerde ortaya çıkabilir. Bu tür, idrar çok asidik olduğunda gelişir. Pürinler açısından zengin bir diyet, idrarın asidik seviyesini artırabilir. Purin; balık, kabuklu deniz ürünleri ve et gibi hayvansal proteinlerde bulunan renksiz bir maddedir.
STRÜVİT: Bu taş türü çoğunlukla idrar yolu enfeksiyonu (İYE) olan kişilerde bulunur. Bu taşlar büyük olabilir ve idrar tıkanıklığına neden olabilir. Strüvit taşları böbrek enfeksiyonundan kaynaklanır. Altta yatan bir enfeksiyonu tedavi etmek, struvit taşlarının gelişimini önleyebilir.
SİSTİN: En yaygın görülen böbrek taşıdır. Sistinüri genetik bozukluğu olan hem erkeklerde hem de kadınlarda görülürler. Bu tür taşlarda vücutta doğal olarak bulunan bir asit olan sistin böbreklerden idrara sızar.
BÖBREK TAŞI BELİRTİLERİ
Böbrek taşları şiddetli ağrıya neden olabilir. Taş üreterlerden aşağı doğru hareket etmeye başlayana kadar böbrek taşı belirtileri ortaya çıkmayabilir. Bu şiddetli ağrıya renal kolik denir. Sırtınızın veya karnınızın bir tarafında şiddetli ağrı en belirgin belirtiler arasındadır. Erkeklerde ağrı kasık bölgesine yayılabilir. Renal kolik ağrısı gelir ve gider, ancak yoğun olabilir. Renal kolik olan kişiler huzursuz olma eğilimindedir.
Böbrek taşlarının diğer semptomları idrarda kan (kırmızı, pembe veya kahverengi idrar), kusma, mide bulantısı, renksiz veya kötü kokulu idrar, titreme, ateş, sık idrara çıkma ihtiyacı, az miktarda idrar yapmaktır. Küçük bir böbrek taşı durumunda, taş idrar yolunuzdan geçerken herhangi bir ağrı veya semptomunuz olmayabilir.
BÖBREK TAŞLARININ NEDENLERİ
Böbrek taşları en çok 20 ile 50 yaş arasındaki kişilerde görülür. Farklı faktörler taş geliştirme riskinizi artırabilir. Cinsiyet önemlidir, erkekler kadınlara göre daha fazla böbrek taşı sorunu yaşar. Ailede böbrek taşı hikayesi olan kişilerin riski çok daha yüksektir. Diğer risk faktörleri ise dehidrasyon, obezite, yüksek düzeyde protein, tuz veya glikoz içeren bir diyet, hiperparatiroid durumu, kalsiyum emilimini artıran inflamatuar bağırsak hastalıkları, idrar söktürücü ilaçlar, nöbet önleyici ilaçlar ve kalsiyum bazlı antiasitler gibi ilaçlar almaktır.
BÖBREK TAŞLARI NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Tedavi, taşın türüne göre şekillendirilir. İdrar süzülebilir ve değerlendirme için taşlar toplanabilir. Günde altı ila sekiz bardak su içmek idrar akışını artırır. Susuz kalmış veya şiddetli mide bulantısı ve kusması olan kişilerin intravenöz sıvılara ihtiyacı olabilir. Ayrıca ilaç tedavisi de uygulanabilir.
Taş kırma
Ekstrakorporeal şok dalgası litotripsi (ESWL), büyük taşları kırmak için ses dalgalarını kullanır, böylece üreterlerden mesanenize daha kolay geçebilirler.
Perkütan nefrolitotomi
Taş; tıkanıklığa ve enfeksiyona neden oluyor veya böbreklere zarar veriyorsa, taş geçemeyecek kadar büyükse, ağrı yönetilemiyorsa perkütan nefrolitotomi uygulanabilir.
Üreteroskopi
Üreter veya mesanede bir taş sıkıştığında, çıkarmak için üreteroskop adı verilen bir alet kullanabilir. Üretra içine kamera takılı küçük bir tel sokulur ve mesaneye geçirilir. Daha sonra taşı yakalamak ve çıkarmak için küçük bir kafes kullanılır. Taş daha sonra analiz için laboratuvara gönderilir. Böbrek taşı düşürmek ağrı ve rahatsızlığa neden olabilir. Semptomları azaltmaya yardımcı olmak için ağrı kesici almanız önerilebilir.
BÖBREK TAŞI OLUŞUMU NASIL ÖNLENEBİLİR?
Yeterli hidrasyon böbrek taşı oluşumunu önlemeye yardımcı olur. Her gün en az 2,5 litre idrar atmaya yetecek kadar sıvı içilmesi önerilir. Oksalat bakımından zengin yiyecekleri ılımlı bir şekilde yemek ve tuz ve hayvansal protein alımını azaltmak da böbrek taşı riskinizi azaltabilir. Kalsiyum ve ürik asit taşlarının oluşumunu önlemeye yardımcı olacak ilaçlar reçete edebilir.