Ajanslara düşen bir haber; "Türkiye'den Fransa'ya bocce topu ihracatı yapan Burdurlu kadınlar..." Siz neresine takıldınız? Burdur'a mı, kaç kişi haritada gösterebilir? Bocceye mi; topla oynanıyor, bir tür futbol mu? Yoksa Fransızların Burdur'daki kadınlara nasıl ulaştığına mı? Günlük gazete bunun peşine düşmez. Hafta sonu ekleri bunun için var, perdeyi aralamak, asıl haberin peşine düşmek!
Kim bu Burdurlu kadınlar, nasıl futbol topu dikmeye başladılar, bocce topu nereden çıktı? Fransa ile nasıl temas kurdular? Hepsi haberimizde var ama önce şunun altını çizelim: Türk kadını isterse, yapamayacağı bir şey yoktur! Kapısını çaldığımız ilk kişi, projenin başındaki akademisyen Mehmet Öçal... Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi'nde (MAKÜ) akademisyen olan Öçal, ilk futbol topu dikme kursundan, Burdur'un Fransa'ya bocce topu ihraç eden şehir olma sürecini anlattı:
EV KADINLARINA GELİR KAYNAĞI
"MAKÜ'de öğretim üyesi olarak sosyal hizmet bölümündeyim. Akademik görevimin yanında üniversitemin Çavdır Meslek Yüksekokulu Müdürlüğünü de yürütüyorum. Bu bir serüven aslında. 2017 yılında başlayan uzun ve sancılı bir süreç oldu. Ülkemiz top üretiminde neredeyse yüzde 100 oranında dışa bağımlı. Milli servetimiz bu alanda dışarıya akıyor. Bu serüven üniversitemizin eski rektörü -şu an Burdur milletvekili- Prof. Dr. Adem Korkmaz hocama, Türkiye'nin son top dikim ustalarından Hüseyin Şentürk hocamızın ulaşması ile gerçekleşiyor. Akabinde Sayın Cumhurbaşkanımız Erdoğan'ın ziyaretinde kendilerine hediye edilen el dikimi futbol topuna destek olunması talimatıyla devam ediyor. Ve dönemin Spor Bakanı Dr. Muharrem Kasapoğlu himayesinde projemiz başlıyor. Gerçekten zordu, çünkü ciddi bir AR-GE süreci gerektiriyor. 2017 yılında başladığımız serüven bugün, yılda milyonlarca liralık ihracat gerçekleştirilen seviyeye ulaştı. Kadınlarımıza gelir kaynağı oldu.
Bocce demir toplarla oynanıyor. Ancak pandemi sürecinde bu spor evlere kapalı alanlara taşındı. Bu esnada bazı girişimciler bize ulaştı. Fransa'da bir şirket ile irtibata geçtik. Doğruyu söylemek gerekirse, bu top veya bu sporun nasıl bir şey olduğunu bilmiyorduk. Çin'deki üretici firmadan; kullanılan malzeme, dikiş kalitesi, lojistikte Çin kaynaklı sorunlar, AB-Çin ilişkileri gibi hususlar ve kullanılan ürün kalitesi, Burdur'un tercih edilmesini sağladı. Kadınlarımızın imal ettikleri ürünler, yapılan ihracat ile artık küresel bir değer haline geldi.
VEKİLİMİZİ BOCCEDE YENEN ÇIKMADI
El dikimi top imalatı, Türkiye'de sadece üniversitemizin projesi ile sadece bizde mevcut. Ürünlerimizin 'Yerli Malı Belgesi'nin alınması ile birlikte tanınırlığı çok daha arttı. Üretim için aslında bize ulaştılar. Ortaya çıkan değer ve kadınlarımız bunu sağladı.
Fransa'ya yapılan ihracat doğrudan bir spor ürünleri markasına gerçekleştiriliyor. Bunun dışında Almanya ve İsviçre'ye futbol topu ihracatı da yapıyor kadınlarımız. Üretilen futbol topları FIFA standartlarında ve el dikimi, dahası sosyal gelişim amacıyla gerçekleştirilen bir projenin ürünü. Bunların aslında her biri, bir tercih sebebi.
Bocce topları yapıldıktan sonra, 'Biz de oynayalım' dedik. Hatta rektörümüz, şu an milletvekilimiz Prof. Dr. Adem Korkmaz hocamız, bu sporda oldukça iyi. Kendisini boccede şu ana kadar yenebilen olmadı."
BİZE YOL AÇAN REKTÖRÜMÜZÜ MECLİS'E YOLLADIK
Telefonda konuşurken heyecanlı ama hikayelerini anlatırken kendinden emin. İlla "Burdur'a gelin, Almanya'dan merak edip görmeye geldiler, siz İstanbul'dan neden gelmeyesiniz" diyor. Ufak bir sitem var. Fransa'dan öğrenip top siparişi verenler var, ama öz yurdunda senden haberleri yok işte.
Aysel Özcan; Futbol Topu Dikim Kursu'nu tesadüfen duyuyor. Üç ay sürüyor. Eşi önce temkinli ama sonra diğer kadınlara faydalı olduğunu görünce mutlu oluyor. Ek gelir de cabası. Üç çocuk annesi Aysel Hanım, "Onları okullarına bırakıp fabrikaya geliyorum" diyor. Burası klasik bir fabrika değil ama. Kendi yapıp büyüttükleri, ihracata başladıkları bir müessese.
BEN DEĞİL BİZ YAPTIK!
Artık o bir 'usta başı' ama daha önemlisi dokuz kadının birlikte kurduğu Top Dikim ve Üretim Kooperatifi'nin başkanı. 350 kadın da evden çalışıyor. Hadi plaza ağzıyla söyleyelim havalı olsun; home office! Cümle kurarken hiç "Ben" demiyor. "Biz yaptık, biz diktik, biz ihraç ettik, biz başardık" diye anlatıyor başarı öykülerini. "Hiç erkek yok mu aranızda?" diye sorunca "Bir dakika" diyor. "Biz bugünlere gelip, bunları başardıksa, bize inanan, bize güvenen, 'Bocce topu mu? Bizimkiler yapar' diyen biri var. Onu anmadan geçemeyiz" diyor.
Kim bu ülkesinin kadınlarına gözü kapalı inanan kişi? Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi'nin (MAKÜ) eski rektörü Prof. Dr. Adem Korkmaz, perde arkasındaki isim yani. 2017 yılında MAKÜ'de açılan El Dikimi Top Usta Yetiştiriciliği ve El Dikimi Top Üretimi Projesi'nin ev sahibi. Onlara atölye tahsis eden kişi. Çin'den aldıkları bocce topundan memnun olmayan Fransızlara "Bizim Burdurlu kadınlarımız, futbol topu yapıyor Almanya için. Neden Fransızlar için de bocce topu yapmasınlar?" diyor.
Hemen Burdur'a bocce topları yollanıyor. Kadınlar bir araya gelip topları parçalarına ayırıp, neden nasıl imal edildiğini araştırıyor. Sonuç mu? Deneme için yollananlar tam not alıyor. Bir yıl için 24 bin set (6 büyük 1 küçük bocce topu) siparişi geliyor.
"Daha çok kadına ihtiyaç var. Evde boş oturan kadın kalmayacak. Yeni makineler almak istiyoruz. Atölyeye gelemeyenin, evine yollayacağız." Almanlar mesela, merak edip gelmiş. 'Fabrika yok, kadınları evde dikiyor' deyince büyük şaşkınlık yaşadılar."
Peki MAKÜ Rektörü Prof. Dr. Adem Korkmaz ne yapıyor şimdi? "İstifa edip Burdur'dan milletvekili adayı oldu. Onu TBMM'ye yolladık. Bizim için yaptıklarının çok daha fazlasını Türkiye için yapacağından kuşkumuz yok."
BOCCE TOPU NASIL İMAL EDİLİYOR?
Gerçek deriden yapılan bocce toplarının imalat sürecini Mehmet Öçal şöyle anlatıyor: "Elbette AB'nin bazı standartları mevcut. Derideki krom oranı, dolgu malzemesi vs. Bunlar sağlandıktan sonra kadınlarımız önce deriyi bezler ile lamine edip akabinde bunları keserek birbirlerine dikiyor. En son kapama dikişi yapılarak ürün tamamlanıyor. Altı büyük bir küçük toptan oluşmakta bir bocce seti."
BOCCE NASIL OYNANIR?
Dünyanın en eski spor dallarından biri olan Bocce, bovlinge benzeyen, demir bilyelerle oynanan bir spor branşı. Kökeninin Anadolu topraklarında olduğu tahmin edilen boccede amaç, attığınız topların hedef topa yakın olmasını sağlamak. Rakip toplarından hedef topa daha yakın olarak atılan her top için bir puan alınıyor ve 15 puan alan oyuncu oyunu kazanıyor.
