İnsanların genellikle idrar yaparken yanma hissi ile fark ettikleri bu durum, idrar yolu enfeksiyonun habercisidir. İdrar yolu enfeksiyonları, idrar yolunun herhangi bir yerinde böbreklerde, üreterlerde ve/veya mesanede oluşan enfeksiyonlardır. En sık görülen idrar yolu enfeksiyonu mesane enfeksiyonu olan sistittir. İdrar yolu enfeksiyonunun en sık bilinen şekli ise mesane enfeksiyonu olan sistittir. Kadınlarda en çok tekrarlayan enfeksiyondur, yaklaşık 5 kadından 1'inde görülür.
SIK GÖRÜLEN BELİRTİLERİ NELERDİR?
İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARI KADINLARDA ERKEKLERDEN DAHA SIK GÖRÜLÜR
İdrar yolu enfeksiyonlarının kadınlarında erkeklerden daha sık görülmesinin temel nedeni kadınlarda dış idrar kanalının kısa olması ve vajina girişinde bulunan labiumların (iç dudakların) bazı kadınlarda anatomik olarak gereğinden büyük, katlantılı ve sarkık olmasıdır. Bu durumda olan kadınlarda özellikle nemli bir ortam oluşmaktadır. Bu kabarık doku yığını arasında mantar ve bakteri üremekte, sık idrar yolu enfeksiyonu geçirmeye neden olmaktadır. Cinsel olarak aktif olan ve doğum kontrol hapı olarak spermisit kullanan kadınların idrar yolu enfeksiyonları geliştirme olasılığı daha yüksektir. Menopozdan sonra idrar yolu enfeksiyon oranları artar.
İDRAR YOLU ENFEKSİYONUNDA TANI VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Sağlıklı bir kişinin idrarında herhangi bir virüs, mantar veya bakteri bulunmaz, normal idrar temizdir yani sterildir. Sistit dışardan bakteriler idrar yoluna girip ve enfeksiyona neden olması halidir. Sistit vakalarının yüzde 90 sebebi E.coli dediğimiz bir bakteridir. Vajinal enfeksiyon varlığında yakın komşuluktan ötürü idrar yolu enfeksiyonu da birlikte görülür. Vajinal bolluk, vajina girişindeki zor doğum ve yırtıklar sebebiyle bakteriler için uygun üreme ve çoğalma ortamı yaratacağından sık ve tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu bu tür anatomik sorunları olan kadınlarda toplumun diğer kesimine göre daha sık görülür.
Çoğu zaman, sarkan, katlantılı büyük iç dudakların katlantıları arasında anüsten gelen, sindirim sistemindeki mikroorganizmalar ürer ve buradan idrar yoluna gider, çoğalır ve enfeksiyona neden olur. Ayrıca uçuk, bel soğukluğu, klamidya, kandida, mikroplazma ve diğer bakteriler cinsel yolla bulaşan hem vajinit hem de sistite neden olan enfeksiyonlardır.
TEDAVİ BAKTERİ TÜRÜNE GÖRE DEĞİŞİR
En sık tercih edilen yöntem antibiyotik tedavisidir. Kullanılacak ilaç ve süresi mutlaka bir uzman tarafından belirlenmelidir. Sebep olan anatomik sorunların ortadan kaldırılması önerilir. Labial hipertrofi yani iç dudak büyümesi ve sarkması ergenlik döneminden sonra ve cinsel aktif kadınlarda sıkça kaşınma, buna bağlı tahrişler yapabilir. Bu kişilerde idrar yaparken işeme sırasında idrarları bacak iç kısımlarına çarpar ve bacaklarında kıyafetlerinde istenmeyen ıslanmalara da sebebiyet verebilir.
Ayrıca sık mantar enfeksiyonları, vajinal enfeksiyonlar ve idrar yolu enfeksiyonlarına sebep olabileceği için cerrahi olarak çıkarılması (labioplasti) önerilir. Nitekim "labial hipertrofi" adını verdiğimiz iç dudakların normalden büyük olması kişinin psikolojik şikayetler yaşamasına, iç çamaşırında rahatsızlık hissine, dar pantolon, tayt, mayo, bikini giyememesine, bazı sporları yapamamasına idrar yaparken idrarının bacaklarını ıslatmasına, sık idrar yolu enfeksiyonu geçirmesine ve idrarını ıkınarak yapmasına, cinsel ilişkide rahat olamamasına, utanmasına, özgüven eksikliğine ve sağlıklı partner ilişkisi kuramamasına neden olabilir. Labioplasti ayrıca iç dudakların küçültülmesi, işlevsel, cinsel anlamda daha özgüvenli ve estetik olarak daha hoş bir görünüme kavuşturulması amaçlanır.
İdrar yolu enfeksiyonlarında ilaç tedavisine ve enfeksiyon riskini azaltmaya ek olarak, yapabileceğiniz bazı şeyler şu şekilde sıralanabilir:
Öncelikle tanı için idrar tetkiki yapılır. Özellikle tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu olan ve anatomik sorunu olan kişilerde nemli ortamda üreyen bakteriyi tespit edebilmek için idrar kültürü yapılır. Tedavi için, kültürde üreyen mikroba yönelik antibiyotik tedavisi ve bol su içmesini önerilir. İdrar yolu enfeksiyonunun tekrarlamaması için ek olarak anatomik sorunları olan bireylere vajinoplasti, perinoplasti, labioplasti klitoris estetiği operasyonları önerilir.
Mesaneyi tahriş edebilecek alkol, kahve, koyu çay, şekerli içecekler ve kafeinden uzak durulmalıdır. Yapılan son literatür çalışmalarında yaban mersini meyvesinin idrar yolu enfeksiyonlarına faydaları gösterilmiştir. Mevsiminde yaban mersini günde bir avuç tüketilmesi faydalı olacaktır.
ALT KARIN AĞRISI İÇİN EVDE NELER YAPILABİLİR?
Alt karın ağrısı için karnınıza bir sıcak su torbası koyabilirsiniz. Yine ısı uygulamasını ağrıyan diğer bölgelere kalçanıza, sırtınıza, kasık aranıza koyabilirsiniz. Isı, ağrınızı hafifletir. İdrar yaparken acı duyuyorsanız yine de idrarınızı tutmamanız önemlidir. İdrar yapmak, idrar yolundaki bakterileri temizlenmesine katkı sağlar.
Cinsel ilişki, idrar yolunuzun girişine mikrobun girmesine neden olduğundan, cilsel ilişki sonrasında idrara çıkmak önemlidir. Özellikle anatomik sorunu olan labial hipertrofi, sarkma, büyüklük ve vajinal girişinde açıklık yaşayan kadınlar bu konuda dikkat etmelidir. Tuvalete gitmeden direkt uyumak bakterilerin idrar yolunuza girme ihtimalini ve enfeksiyon yapma ihtimalini de artırır.