Kültürlere göre çeşitleri farklılık göstermekle birlikte besinlerin aromalarını güçlendirmek için binlerce yıldır başvurduğumuz bir yöntem çeşni kullanmaktır. Baharatların, yemeklerimize kattıkları lezzetin yanında sağlık için oldukça büyük faydaları da bulunmaktadır.
KARABİBER
Öncelikli etkinliği tükürük ve mide asidi salgılarını artırması nedeniyle sindirimi ve metabolizmayı hızlandırmasıdır. Bağışıklık sistemini düzenleyici, spazmları giderici etkileri olduğu da bilinmektedir. Karabiberin; Alzheimer hastalığının gelişimini yavaşlattığı yönünde çalışmalar bulunmaktadır. Ayrıca tansiyonu düşürücü etkisinin yanında içerdiği bakır sayesinde kemik sağlığı üzerinde de olumlu etkileri olduğu gözlenmiştir.
NANE
Migren ve tansiyona bağlı baş ağrılarında nane yağının koklanmasının olumlu etkisi olduğu bilinmektedir. Nane yaprağı ise hazımsızlık ve mide kramplarının giderilmesinde yararlıdır. Safra salgısını artırdığı için safra taşı bulunan ve reflü şikayeti olan kişilerde dikkatli kullanılmalıdır.
ZENCEFİL
En önemli özelliği bulantıların bastırılmasındaki olumlu etkisidir. Kemoterapi hastalarında, ameliyat sonrası anestezinin neden olduğu bulantılarda ve gebelikteki sabah bulantılarında da yararlanılmaktadır. Safra salınımını arttırıcı etkisiyle yemek sonrası uygun miktarlarda kullanıldığında yağlı besinlerin sindirimine yardımcı olur. İltihap giderici etkisinden dolayı kemik romatizması şikayetlerini hafiflettiğine ve tümör gelişimlerini engellediğine dair çalışmalarda bulunmaktadır.
Gebelerde miktarı günlük 15 gr üzerine çıkmamalıdır. Safra taşı şikayeti olan ve safra kesesi bulunmayan kişilerde kullanılması önerilmemektedir.
Limon ve balla hazırlanan çayı soğuk algınlığında, boğaz ağrısı ve öksürüklerde etkilidir.
TARÇIN
Tarçın kabuklarının kan şekeri ve kolesterolün düşürülmesinde etkisinin büyük olduğu bilinmektedir.Bakteri ve mikroorganizmalar üzerindeki etkileri nedeniyle soğuk algınlıklarında da çay olarak tüketilebilir.
İştah kaybı, sindirim yetersizliği, spazmlar, gaz ve şişkinlik hislerinde de tarçından yararlanılabilinir. Alerjik tepkimelere yol açabileceği için hassas kişilerde ve gebelerde kullanımına dikkat edilmelidir.
0,5-1 g kabuk tarçın parçalanarak kaynatılmış sıcak su içerisinde 15 dk demlenerek günde 3-4 defa tüketilebileceği gibi çaylara, süte, yoğurda veya sütlü tatlılara da katılabilmektedir.
KARANFİL
Özellikle yemek sonrası ağız kokusunu gidermek için kullanılır. Aynı zamanda içerisindeki eugenol maddesinin etkisiyle hafif şiddetteki diş ve diş eti ağrılarına da lokal uyuşturucu etki yapar ve antibakteriyel özelliğe sahiptir.
Bütün bunların yanı sıra yemeklere baharat eklemek tuz alımını azaltmanın yollarından bir tanesidir. Amerikan Baharat Tüccarları Birliği (ASTA) ne göre karabiber, sarımsak tozu,köri, kimyon, zencefil, kişniş gibi baharatlar ve fesleğen, dereotu gibi kurutulmuş otlar yemeklerde tuz yerine kullanılarak, tuzun getirdiği lezzeti sağlamak için birebir.
