Gastroenterolog Dr. Sarah Robbins, bu hastalığın sadece karaciğeri etkilemekle kalmayıp karaciğer sağlığının çok ötesine geçen sistemik rahatsızlıklara da yol açabileceğine dikkat çekiyor. "Yağlı karaciğer hastalığı, özellikle, kronik karaciğer hastalığı, siroz ve karaciğer kanserinin yanı sıra tip 2 diyabet ve kardiyovasküler hastalık için önemli bir risk faktörü olarak ortaya çıkıyor" diyor. Peki yağlı karaciğer hastalığına ne sebep olur?
Dr. Rao'ya göre, karaciğeriniz için yapabileceğiniz en kötü şeylerden biri sağlıksız beslenmektir.
KARACİĞERİ BİTİREN YİYECEKLER
YÜKSEK ŞEKER VE RAFİNE KARBONHİDRATLAR
Aşırı miktarda şeker ve rafine karbonhidrat içeren gıdalar, yağ birikimini artırabilir ve insülin direncini tetikleyebilir. Bu tür gıdalar karaciğerde yağ birikimine yol açabilir. Özellikle şekerli içecekler, şekerleme, tatlılar ve beyaz undan yapılan ürünler bu kategoride yer alır.
DOYMUŞ VE TRANS YAĞLAR
Aşırı miktarda doymuş yağ ve trans yağ tüketimi, karaciğer sağlığını olumsuz etkileyebilir. Kızarmış yiyecekler, fast food ürünleri, cips gibi işlenmiş atıştırmalıklar, margarin ve katı yağlar bu tür yağları içerebilir.
AŞIRI TUZLU GIDALAR
Yüksek tuz tüketimi, karaciğer sağlığını olumsuz etkileyebilir ve kan basıncını yükseltebilir. Aşırı tuz alımı aynı zamanda karaciğerde su tutulumuna da neden olabilir.
İŞLENMİŞ ETLER
Fazla miktarda işlenmiş et ürünleri tüketimi, karaciğer sağlığını zayıflatabilir. Özellikle tuzlu, işlenmiş etlerdeki nitratlar ve nitritler zararlı olabilir.
YAPAY TATLANDIRICILAR
Bazı yapay tatlandırıcılar gibi şeker alternatifleri de karaciğer sağlığını olumsuz etkileyebilir.
Bu nedenle işlenmiş gıdalardan uzak durmak önemlidir. Uzmanlar bitki bazlı bir beslenmenin, karaciğer sağlığına iyi geleceğini söylüyor. Bunu yapmanın kolay bir yolu, çok sayıda renkli meyve ve sebze yiyerek ve ağır, kızarmış yiyecekler ve tatlılardan uzak durmaktır.
Gastroenterolog Dr. Darlene Negbenebor, doymuş yağlar ve basit karbonhidratlar açısından yüksek bir beslenmenin karaciğer hasarına neden olan en yaygın alışkanlıklar olduğunu söylemektedir.
Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH), bu tip gıdaların aşırı tüketiminin bağırsak bariyerine zarar vererek yağlı karaciğer hastalığını tetikleyebileceğini de öne sürüyor. "Bu, visseral yağ karaciğere girdiğinde ve kütlesinin yüzde 5'inden fazlasını kapladığında meydana gelir" diyor. "Zamanla, bu kronik iltihaplanmaya neden olabilir."
KARACİĞERİN DÜZGÜN ÇALIŞMADIĞINI GÖSTEREN İŞARETLER
Daha görünür uyarı işaretlerine sahip olabilen diğer hastalıkların aksine, karaciğer hasarı genellikle test yapılmadan tespit edilemeyebilir. Dr. Negbenebor, karaciğer hasarının en erken belirtilerinin, yıllık fizik muayene sırasında rutin bir laboratuvar testinde görülen anormal karaciğer fonksiyon testleri olacağına dikkat çekiyor. "Tipik olarak karaciğer hastalığı, oldukça ilerleyene kadar asemptomatik kalır" diyor.
Sarılık: Bu durum cildinizin ve gözlerinizin beyazlarının sararmasına neden olarak karaciğerin bilirubini işleme yeteneğindeki bir sorunu yansıtır.
Karın ağrısı ve şişmesi: Karaciğer hastalığı, karaciğerde iltihaplanmaya ve şişmeye neden olarak karın sağ üst kadranda rahatsızlık veya ağrıya neden olabilir.
Bacaklarda ve ayak bileklerinde şişlik: Bu, karaciğerinizin sıvıyı kan dolaşımında tutmak için yeterli protein üretmediğini ve sıvının dokulara sızmasına neden olduğunu yansıtabileceğinden, karaciğer hastalığının bir işareti olabilir.
Kronik yorgunluk: Sürekli olarak yorgun veya zayıf hissetmek, karaciğer hastalığının bir işareti olabilir.
İştah kaybı: Az miktarda yedikten sonra açlığın azalması veya tokluk hissi, karaciğer hastalığının bir işareti olabilir.
Mide bulantısı ve kusma: Bunlar karaciğer fonksiyon bozukluğunun yaygın semptomları olabilir.
Karışıklık, uyuşukluk ve geveleyerek konuşma (hepatik ensefalopati): Bu semptomlar, karaciğer onları yeterince çıkaramadığı için kan dolaşımında toksinler biriktiğinde ortaya çıkabilir.
KARACİĞERİ SAĞLIKLI TUTMANIN YOLU
Karaciğerinizi sağlıklı tutmak için alacağınız bazı önlemler sayesinde eski sağlığına kavuşması mümkün. Başta bitki alımını artırmak, karaciğerinizi tekrar yoluna sokmak için iyi bir başlangıç noktasıdır. Dr. Rao, "Daha az işlenmiş gıda ve daha fazla işlenmemiş bitkisel gıda öneriyoruz" diyor.
Dr. Robbins'in kahve içenlere daha iyi bir haberi de var. Birkaç çalışmanın kahve tüketiminin aslında kronik karaciğer hastalığına karşı koruma sağlayabileceğini öne sürdüğünü söylüyor . "Bu, muhtemelen antioksidan özelliklerinden ve iltihaplanmayı azaltma yeteneğinden kaynaklanmaktadır" diye ekliyor. Ve egzersizi de unutmayalım. "Düzenli egzersiz yaparak sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek, karaciğerde depolanan yağ miktarını azaltmanın başka bir yoludur" diye açıklıyor.
