Çoğunlukla sonbahar ve kış aylarıyla bağdaştırılan mevsimsel duygu durum bozukluğu, yaz mevsiminde de ortaya çıkarak psikolojik zorlukları beraberinde getiriyor.
Yaz ayları, sıcak hava, tatil ve açık havada geçirilen zamanlar, genellikle mutluluk ve canlılık dönemi olarak kabul ediliyor. Ancak, bazı kişiler için yaz mevsimi de enerji düşüklüğü, huzursuzluk, uyku problemleri, iştah değişiklikleri ve genel bir iç sıkıntısı hissi gibi belirtilere neden oluyor.
Yaz mevsimsel depresyonunun özellikle aşırı sıcak, nem, uyku düzenindeki bozukluklar ve güneş ışığının beklenmedik etkileriyle tetiklendiğini belirtiliyor.
Bakırköy Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Özlem Balaban, depresyonun yaygın bir hastalık olduğunu ve mevsimsel depresyonun, depresyon hastalığının bir alt tipi olarak yaşandığını aktardı.
Balaban, mevsimsel depresyonun, kişinin depresyon ataklarının belli mevsimlerde tekrarlama eğilimi göstermesiyle oluştuğunu belirterek, "Şu an yaz aylarında olduğumuz için yaz dönemi depresyonu daha gündemde olabilir ama daha çok beklediğimiz sonbahar ve kış aylarında tekrarlama özelliği göstermesidir. Kişinin bahar ve yaz aylarına doğru iyileşme sürecine girmesini bekliyoruz. Bazı hastalarda bu depresyon, sonbahar ve kış aylarında değil de, bahar ve yaz aylarında tekrarlama eğiliminde olabiliyor. Bu daha nadir gördüğümüz bir şey. Depresyona sebep olan faktörlerle ilgili bir şey bu. Depresyona sebep olan faktörlerden birisi de kişinin bedenindeki mevcut biyolojik ritmin bozulmasıyla ilgili." diye konuştu.
İnsan vücudunun 24 saatlik bir ritmi, rutin döngüsü olduğunu ve bu ritmin bozulmasıyla kişinin depresyona girme ihtimalinin arttığını ifade eden Balaban, şöyle devam etti:
"Depresyon, kişinin her zamankinden çok daha çökük, mutsuz, keyifsiz hissetmesi ve enerjisinde düşüklük olması halidir. Depresyon, hayattan zevk alamama, ilgi duyduğu etkinliklere karşı ilgisizlik, enerji azlığı, dikkat, konsantrasyon bozukluğu, uyku ve iştah değişiklikleri, yani kişinin hareketlerini yavaşlamış hissetmesi ya da yoğun suçluluk, değersizlik düşüncelerinin olmasıyla kendini gösteren bir hastalıktır. Mevsimsel depresyonda da mutlaka kişide keyifsizlik, mutsuzluk yani genel duygu halinin çökkünlüğe doğru kayması halini bekliyoruz. Ayrıca uykunun azalması, uyuyamama, mevsimsel depresyonda bir miktar daha fazladır. İştahın artması, kilo alma, özellikle karbonhidrat içerikli yiyeceklere karşı bir düşkünlük ya da fazla uyuma şeklinde durumlar görebiliyoruz."
Depresyonun aslında bir halk sağlığı sorunu olduğunu ve tedavi edilebilir olduğunu belirten Balaban, "Kişinin mutlaka psikiyatri uzmanına başvurması gerekiyor çünkü bu bir hastalık ve hastalıkların tanısını hekimler koyar. Zaten bu kişinin kendi kendine atlatabileceği, arkadaşlarla sohbet ederek ya da bir takım bitkisel çaylar içerek, kendisini motive ederek geçecek bir durum değil. Hastalıkların tedavisini bilimin ışığında, tıpta aramak gerekiyor." dedi.
DEPRESYONUN TEDAVİSİ, HASTALIĞIN ŞİDDETİNE GÖRE DEĞİŞİYOR
Depresyon tedavisinin, kişide görülen belirtilerin şiddetine göre değiştiğine dikkati çeken Balaban, hafif ve orta şiddetli vakalarda psikoterapi seçeneklerinin devreye girdiğini, orta, ağır ya da şiddetli düzeyde bir depresyon yaşandığında ise ilaç tedavisi uygulandığını aktardı.
Balaban, depresyon tedavilerinin tüm dünyada paralellik gösterdiğini kaydederek, "Yurt dışında, bizde olmayan bir tedavi seçeneği olmadığını söyleyebilirim. Sağlık hizmeti açısından şanslı olduğumuzu düşünüyorum. Mevsimsel depresyonun tedavisinde son yıllarda biraz daha kullanım sıklığı artan parlak ışık tedavisi var. Özellikle Norveç, İsveç gibi daha kuzey ülkelerinde, daha çok kış mevsimi yaşanıyor. Oralar bizim gibi güneşli yani dört mevsim yaşayan ülkeler değil. Özellikle mevsimsel depresyon tedavisinde, oralarda çok daha uzun parlak ışık tedavisi kullanılıyor. Parlak ışık tedavisi dediğimiz şey özellikle mevsimsel depresyon tedavisinde etkililiği kanıtlanmış bir tedavi." diye konuştu.
Psikiyatrinin tedavi anlamında başarılı bir branş olduğunu ifade eden Balaban, "Çok fazla tedavi seçeneğimiz var. Biz bir terziysek eğer, kişinin üzerine çok rahat dikebileceğimiz elbiselerimiz var. O yüzden kendilerinde herhangi bir ruhsal rahatsızlık hissediyorlarsa, bir psikiyatri uzmanına başvursunlar." dedi.
