Yavaş yavaş sıcak günlerin başlamasıyla yaz aylarının gözdesi dondurma, daha sık tercih edilmeye başlandı. Diyetisyen Edanur Usta, yanlış tüketildiği takdirde sağlık sorunlarına yol açabilecek dondurma hakkında bilgilendirmede bulundu.
Dondurmanın mutfak kültürümüzde köklü bir yere sahip olduğuna değinen Dyt. Usta, "Dondurma, çocuklardan yetişkinlere özellikle yaz aylarında ülkemizde sevilerek tüketilen bir gıdadır. 16'ncı ve 17'nci yüzyıllarda Osmanlı döneminde buz ile yapılan ve dondurmaya benzer tatlıların Türk mutfağına girmesiyle başlayan serüvenin, bugünkü formuna 1800'lü yıllarda Kahramanmaraş'ta ulaştığı bilinmektedir" diye konuştu.
'SÜT, ŞEKER VE SALEPTEN YAPILIR'
Dondurmada bulunan besin çeşitlerinden bahseden Dyt. Usta, "Dondurmanın ana malzemeleri arasında süt, şeker ve salep bulunur. Bu doğal içeriklerin yanında, gıda endüstrisinin gelişimiyle birlikte günümüzde çeşitli katkı maddeleri, renklendiriciler, aroma vericiler ve glikoz-fruktoz şurubu içeren çok sayıda farklı dondurma çeşidi de üretilmektedir. Dondurmanın sağlık üzerindeki etkilerini değerlendirirken, nasıl yapıldığını da göz önünde bulundurmak gerekir" dedi.
'İYİ BİR KALSİYUM KAYNAĞI'
Süt ve süt ürünlerinin, kalsiyum açısından zengin kaynaklar olduğunu dile getiren Dyt. Usta, "Bu yüzden süt içeriği yüksek olan dondurma, özellikle çocuklar için iyi bir kalsiyum kaynağı olabilir. Bununla birlikte, fosfor, magnezyum, potasyum gibi minerallerin yanı sıra A, D ve B12 vitaminleri açısından da zengin bir gıdadır. 100 gram (yaklaşık 2 top) dondurma, çeşidine bağlı olarak değişmekle birlikte ortalama 200 kcal enerji içerir. Bu yüzden porsiyon kontrolü sağlanarak, keyifli bir ara öğün olarak kilo kontrolü sürecinde dahi dondurma tüketilebilir" ifadelerini kullandı.
'DONDURMA MUTLU EDİYOR'
Dondurmanın sadece besleyici içeriği değil, psikolojik etkilerinin de olduğunu aktaran Dyt. Usta, "Filmlerde veya günlük yaşamda, stresli ya da üzgün birinin dondurma tükettiğine sıkça tanık oluruz. Bu durum dondurmanın dopamin ve serotonin gibi 'iyi hissettiren' hormonların salınımını tetiklemesinden kaynaklanır. Bunun bir nedeni de dondurmanın süt içeriğidir. Süt, triptofan adlı aminoasit açısından zengindir ve bu aminoasit, serotonin üretimini destekleyerek ruh halimizi iyileştirmeye yardımcı olabilir" diye konuştu.
'PORSİYON KONTROLÜ ÖNEMLİ'
Dondurma tüketiminde porsiyon kontrolü yapmanın oldukça önemli olduğuna değinen Dyt. Usta, "Masum bir tatlı gibi görünse de içeriğinde yüksek oranda şeker bulunduğu unutulmamalıdır. Özellikle paketli dondurmalar yüksek oranda glikoz-fruktoz şurubu, doymuş yağ, renklendiriciler ve aroma vericiler içerebilir. Örneğin; geleneksel Maraş dondurması (süt, şeker ve salep içerikli) 100 gramında ortalama 186 kcal enerji, 16.6 gram şeker ve 5.7 gram protein içerirken; bazı paketli dondurmalar (glikoz şurubu ve katkı maddesi içeren) 100 gramında yaklaşık 324 kcal enerji, 28 gram şeker ve 4.3 gram protein içerebilir.
'BİR KEZ ÇÖZÜLDÜKTEN SONRA TEKRAR DONDURULMAMALI'
Aynı miktarda dondurma tüketildiğinde, içerik farkına bağlı olarak daha fazla kalori ve şeker almanın mümkün olduğunu dile getiren Dyt. Usta, şunları söyledi:
"Bu yüzden besin etiketi okuma alışkanlığı, dondurma tercihlerinde de büyük önem taşır. Sıklıkla yüksek oranda glikoz şurubu ve doymuş yağ içeren gıdaların tüketimi insülin direnci, karaciğer yağlanması ve obezite gibi sağlık sorunlarına zemin hazırlayabilir. Bu yüzden dondurma tercihinizi güvenilir üreticilerden, içeriğini bildiğiniz ve uygun saklama koşullarında üretilmiş ürünlerden yana kullanmanız önerilir. Dondurmanın -18 derecede saklanması ve bir kez çözüldükten sonra tekrar dondurulmaması gerektiği unutulmamalıdır. Çünkü süt içeriği yüksek olan bu gıda, uygun koşullarda üretilmediğinde ya da saklanmadığında mikrobiyal açıdan risk oluşturabilir."
EVDE DONDURMA TARİFİ
Evde kendi dondurmamızı kolayca hazırlayabileceğimize dikkat çeken Dyt. Usta, "Dondurulmuş meyveleri, yoğurt, süt veya krema ile birlikte blenderdan geçirerek isteğe bağlı olarak bal ile tatlandırabilir, ham kakao parçacıkları veya limon kabuğu rendesi gibi aromalar ekleyerek tekrar dondurduğunuzda sağlıklı ve lezzetli bir alternatif elde edebilirsiniz" dedi.
