* Beş yaşındaki kızım, karanlıktan korkuyor. Akşamları ışık açık olmazsa, yan odaya dahi giremiyor. Bu korkuyla baş edebilmesi için ne yapmalıyım? Ö.K./Edirne
Korku görülen ya da görülmeyene karşı bir tepkidir. Çocuklar, korkuyu iki şekilde öğrenir. Birincisinde, yetişkinin korktuğu şeyleri görerek model alır ve o da korkar. İkincisinde ise gerçekten korkar. Çocuk korktuğu zaman ağlar, titrer ve yetişkine sarılır.
Onu aşağılamayın!
Öncelikli olarak neden korktuğu hakkında konuşarak aşama aşama üstüne gidin. Bu süreçte onu aşağılamayın, kızmayın ve asla zorlamayın. Küçük küçük adımlarla korkunun üzerine giderek, bunu yenmesi konusunda onu ikna etmeye çalışın. Başarılarını vurgulayıp, kendine güvenini destekleyin. Korkma esnasında aşırı kollayıcı tutumdan sakının, korkunun aşılabilirliği üzerine konuşun. Sürekli bu konudan bahsedip, korkusunu pekiştirmeyin. Eğer çocuğunuzdaki korkuyu bu aşamalara rağmen yenemiyorsanız, mutlaka bir uzmandan destek alın.
Çocuklara eşit ilgi şart!
* Şu an altı aylık hamileyim. Dokuz yaşındaki oğlumun yeni gelecek kardeşini kıskanmasını önlemek için ona karşı nasıl davranmalıyım? H.T./Kars
Kardeş kıskançlığının tamamen bir çözümü yoktur. Kıskançlığı yaşayan çocuğa bu durumu kabullenip, nasıl baş etmesi gerektiği öğretilmelidir. Kıskançlığın oluşumunu en aza indirgemek için yeni bebek gelmeden çocuk, buna hazırlanmalıdır.
Sorumluluğu olsun!
Yeni bir kardeşin aileye katılmasının çok güzel bir olay olduğu anlatılırken, ona sempati duyması da sağlanmalıdır. 'Kardeşini kıskanma. Tamam mı?' tarzı ifadeler, kıyaslamalar, yeni bebeğe yönelik abartılı hazırlıklar çocukta kaygı duygusunun ortaya çıkmasını sağlar. Bunu önlemek için doğumdan sonra olabildiğince ortak vakit geçirmeye, ilgi oranını eşit tutmaya çalışmalısınız. Diğer aile bireylerinin de yeni bebeğe gösterdikleri ilgiye dikkat etmesi, diğer çocuğun olduğu ortamlarda daha özenli davranması gereklidir. 'Ses çıkarma uyuyor. Çok sıkıyorsun, canını yakma' tarzı ifadeler kullanılmamalıdır.
Yeni bebeğin bakımı hakkında ona ufak sorumluluklar verilmesi, kıskançlığın, normal bir duygu olduğu ama baş edebilir düzeyde tutulması gerektiği anlatılmalıdır.
Beş yaşına kadar yalan zararsız
* Yedi yaşındaki kızım, zor durumda kaldığında sürekli yalan söylüyor. Sıklığı giderek artan bu yalanlar karşısında ne yapmalıyım? A.Ş./Muğla
Çocuklarda yalan, üç yaşından itibaren başlar. Ancak beş yaşına kadarki yalanlar, dikkate alınmamalıdır. Zira bu dönemde çocuk gerçek ve hayali ayırt edemeyebiliyor. İlk yalan altı yaşından itibaren görülmeye başlar.
Dürüstlük önemli!
Altı yaşından sonra devam eden yalanları araştırmak gerekir. Alışkanlık yaratan yalanlar mı, yoksa patolojik bir sorun olduğu mu belirlenmelidir. Genelde yalana neden olarak suçluluk, saldırganlık ve kıskançlık olguları gösterilebilir. Yalanın ne tür olduğu araştırılmalı gerekirse uzman desteğine başvurulmalıdır. Yetişkinler, çocuğa iyi örnek olmalı, beyaz ve zararsız yalanlar olsa dahi, yanında bir başkasına yalan söylememeli ve çocuğu dürüst olmaya teşvik etmelidir. Yalan söylediği fark edildiğinde fevri ve cezalandırıcı tutumlardan kaçınılmalı, çözüm üretilmelidir.
