Türkiye'nin en iyi haber sitesi
ÖNERİ-YORUM ŞEREF OĞUZ

Kamunun adı çıkmış!

Bir şirket, yalnızca hissedarların mıdır? Coğrafya açısından bakarsak; bulunduğu kentin, misal, Bursa'nın mıdır? Mülkiyet açısından bakarsak; hisse ağırlığı devlette ise kamu, değilse özel sektör şirketi mi sayacağız?
Dünün dünyasında hal böyle idi. Ancak küresel kriz sonrasında şirket, hissedarlar haricinde daha geniş bir paydaş tabanına karşı sorumluluk taşıyor.
Çalışanından, borsa yatırımcısına, bayisi, tedarikçisi ve müşterilerini de kapsayan sosyal paydaşına dek...
Kaba anlamda mülkiyet kavramının sorgulandığı küresel kriz sonrasında; şirketlerin "yönetim kalitesi" daha da kritik hale geldi.
Yakın geçmişten çarpıcı bir örnek vermek istiyorum. Mesela Kayseri Şeker, özelleştirmenin "mülkiyet devri" yerine "yönetimin rasyonelleştirilmesi" şeklinde ele alınmasına dört dörtlük bir örnek oluşturuyor.
1-Özelleştirmeyle sağlanan verimlilik, kamunun 1.90 liraya mal ettiği şekerin kilosunu 80 kuruşa üretmeyi sağlamış.
2- Yenilenemeyen Şeker Yasası, yarı yarıya da mal etse, kamu fabrikalarından daha ucuza satışı yasaklamış.
3- Böylelikle Kayseri Şeker'de oluşan kâr avantajı, üreticiye de tüketiciye de yaramamış, tepe yönetiminin "lüküs hayat" opereti olmuş.
4- Özelleştirilen kurumların, sosyal paydaşlarca denetlenemiyor olması, KİT iken yaşanan sorunları dahi aratır hale gelmiş.
Aslında ihtiyacımız olan; özelleştirme ile karar süreçlerini rasyonelleştirmek... Bu sayede çalışana daha fazla ücret, tüketiciye daha ucuz şeker ve üreticiye daha fazla kaynak sağlanmış olacak.
Fakat temel sorun hala ortadadır. Paydaşları tarafından denetlenemeyen şirket, bir süre sonra "çıldırabiliyor." Paydaşlar, hissedarlar kadar misal Bursalılar, müşterileri, toplumun her katmanından o şirketin mal ve hizmetini kullananlarıdır.
Enron'u hatırlayın; sermayesi tabana yayılmış şirketin denetimsiz aç gözlü yönetimi, milyonları mağdur etmişti.
Küresel krizde Amerikan sigorta devi AIG'e tam 85 milyar $ aktarıldığı günün akşamında 80 tepe yöneticisi, kiraladıkları uçakla İngiltere'ye av partisine gitmişler, dönüşte de maaşlarına 165 milyon $ zam yapmışlardı.
Dünya bugün, özel veya kamu şirketi olsun, yönetimin daha sıkı denetimini tartışıyor. Çünkü küresel kriz ezberimizi bozdu. IMF bile huy değiştirdi. Fakat özel sektörün iş yapma biçiminde hala eski ezberlerin etkisi sürüyor. Bursa'da da İstanbul'da da Kayseri'de de...
Kayseri Şeker, özelleşti diye artık KİT olmayabilir. Ama özel sektör arpalığı da olmamalıdır.

Yasal Uyarı: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Turkuvaz Medya Grubu’na aittir. Kaynak gösterilse veya habere aktif link verilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı ya da bir bölümü kesinlikle kullanılamaz.
Ayrıntılar için lütfen tıklayın.
SON DAKİKA