Üniversite sınavları bitti. Sonuçlar açıklanınca tercihler başlayacak. Seçilen yer önemli mi? Hangi meslek bize uygun? Ergenlikte en önemli gelişimlerden biri meslek seçimidir. Ergen kendi yapmak istedikleri ile ailesi ve toplumun kuralları arasında bocalar. Kimlik arayışının bir parçası olan meslek seçimi çok önemlidir. Çünkü kimlik oluşumunun tamamlanmasında mesleki kimlik önemli bir parçadır. Toplum içinde meslek sahibi olmak kişinin kendilik değerini ve kendine güvenini arttırır. Meslek sahibi olmak, kişiyi yaşamda yapacak şeyleri olduğu ve toplumsal sisteme bağlandığı hissi yaratır. Meslek sahibi olamamak ya da iyi gitmeyen iş ise, özgüveni zedeleyerek, diğer gelişim alanlarını da olumsuz etkiler. Genel olarak henüz ergenliğin tamamlanmadığı bir dönemde olan seçim, çevredeki insanların söylediklerine bakarak yapılmaktadır. Çoğunlukla, hangi meslekten hoşlanacakları ya da hangi mesleğin kendilerine uygun olduğu hakkında bilgileri yoktur. Bu meslek için alacakları eğitimin içeriğinden ve mezun olduktan sonra ne iş yapacaklarından ya da iş olanaklarından da çoğu kez haberdar değillerdir. Çocuklar, ergenlik döneminden önce, Supermen gibi ilginç gelen meslekleri seçeceklerini söylerler. Okul döneminde bilişsel gelişimle birlikte çoğunlukla örnek aldıkları kişilerin mesleklerine yönelirler (öğretmen, anne, baba ya da doktor gibi). Ergenlikle birlikte keşfetmeye başladıkları kendileriyle uyumlu meslekleri düşünmeye başlarlar. Ergenliğin sonuna doğru kalıcı meslek seçmeleri gerekir. Ama bu dönemde seçilen meslek, yaşamın sonuna kadar geçerli olmayabilir. Yaş arttıkça, iş ve yaşam deneyimleri ile birlikte yeni seçimler olabilir. Meslek seçiminde yaşanan toplum, kültürel özellikler ve cinsiyet rol oynar. Ergenin bulunduğu toplum ve sosyal sınıf bazı meslekleri onaylar ve değer verirken, bazılarını dışlayabilir. Bu ergenin seçimini etkiler. Sosyal olarak kabul görmek ve yaşadığı sosyal sınıfta saygın olmak ergen için önemlidir.
AİLENİN MESLEK SEÇİMİNDE ETKİSİ
Meslek seçiminde ebeveynlerin rolü büyüktür. Aileler kendi beklentilerine ve isteklerine göre ergenleri etkilemeye çalışırlar. Bu istekler ergenin iyiliği düşünülerek yapılsa da, her zaman olumlu sonuç vermez. Bazı ebeveynler çocuklarının kendi kariyerlerini, işlerini devam ettirmelerini isterler. Bunun ergen tarafından gerçekten istenmesi, ancak ergenle ebeveyn arasında iyi bir ilişki ve özdeşim varsa mümkün olur. Aileler ergene önerilerde bulunabilir. Meslekler, eğitimleri ve gelecekleri konusundaki bilgilerini, deneyimlerini paylaşabilirler. Ama onları zorlamamaları, hata yapacakları ve doğru değerlendiremeyecekleri konusundaki endişeleri ile baş etmeyi öğrenmeleri gerekir. Yönlendirmeyi çocuğunuzun yeteneklerini daha tarafsız değerlendirecek kariyer danışmanlarından, öğretmenlerinden destek almak doğru olabilir. Ergenlerin doğru, başarabilecekleri ve mutlu olabilecekleri mesleklere yönelebilmeleri için, küçük yaştan başlayarak eğilimlerini, yeteneklerini belirleyerek, onları geliştirmelerini sağlayacak eğitim sistemi gerekir. Ayrıca üniversite eğitimi alamayan ya da almak istemeyen ergenler için meslek edindirme eğitimlerinin arttırılması ve düzenlenmesi önemlidir.
