Cuma, cumartesi, pazar (11-12-13 Eylül) Süleyman Demirel ile yaptığımız görüşmeyi yazdık.
12 Eylül darbesinin "29'uncu yıldönümü" yazıları.
Ve "noktayı" koyduk, "konuyu" kapattık.

YENİ KONU
Son gün (13 Eylül-Pazar) Süleyman Demirel aradı.
"Yeni bir konu" açtı.
"Devlet ve ordu" üzerine.
Uzun uzun anlattı.
Sonra da dedi ki:
- Bu anlattıklarımı da gelecek yıl yazarsın...12 Eylül 2010'da.

İTİRAZ
Demirel'in sözlerini Genel Yayın Yönetmeni Erdal Şafak'la paylaştık.
Hemen itiraz etti:
- Sakın ha!.. 12 Eylül 2010'u bekleme...Bence hemen yazmalısın.

HANGİSİ?
Süleyman Demirel:
- Prusya kralı Büyük Frederik diyor ki... Army's state or state's army... Ordunun devleti veya devletin ordusu... Hangisi?.. Devletin ordusu mu yoksa ordunun devleti mi?

VESAYET
Demirel'in anlattıklarından:
Avrupa "devlet kavramına" geçerken, bu konu çok tartışıldı.
Büyük Frederik "benimki, ordunun devletidir" dedi.
Ordunun devletinden, devletin ordusuna geçmek "zaman aldı."
Geçebilen "demokrasi ile yönetilir" hale geldi.
Geçemeyenin ise demokrasisi "vesayetten kurtulamadı."

DEMOKRASİ
Bu defa konu "demokrasi... Yönetebilen demokrasi."
Ve Demirel'in söyledikleri:
- Demokrasi "kendi söylediklerini" sağlamalı... Yani insan hakları, adalet, kalkınma, huzur...Demokrasi, bunları sağlayamazsa değerini kaybediyor... "Yönetemeyen demokrasi" oluyor.

KAMUOYU
Demirel:
Vatandaşa gelince... "Bana yöneten demokrasi lazım" diyor... "Bize hayat lazım" diyor... "Ne yapayım böyle demokrasiyi" diyebiliyor.
Diktatörler, böyle geliyorlar... Güvenliği sağlama vaadiyle... Zira halk "önce canım, malım, ırzım... Sonra da ekmek" düşüncesinde.

DEVLET
Süleyman Demirel "devlete sahip çıkılacak" diye devam ediyor:
- Devletin olmadığı yerde fetret var. Tabii bizim aradığımız demokrat devlet... Bu konu çok derin... Demokrasiyi ayakta tutmak, devleti ayakta tutmak demek.

ALTIN ÜÇGEN
Süleyman Demirel:
Felç olmuş devlet en büyük sıkıntı.
Onun için altın üçgenden bahsediyorum: İşleyen devlet için... İşleyen demokrasi, işleyen ekonomi ve güçlü savunma.

SONUÇ
Süleyman Bey'e dedik ki:
- Beyefendi, sonuç?
Demirel "sonuç mu?.. Al sana sonuç" diye konuştu:
- Devlet, askerin devleti değil... Asker, devletin askeri.

ENDİŞE
Süleyman Demirel:
- Askerin de şu endişeden kurtulması lazım... "Devlet yıkılır mı" endişesinden... Hayır, yıkılmaz... Yıkılmaz zira, hür parlamento, hür yargı, hür basın, hür kamuoyu... Dünya böyle becermiş, Türkiye neden becermesin?

VE NOKTA
Ve bir kez daha nokta...
Demirel "son söz" olarak dedi ki:
- Bu söylediklerim bir zincirdir... Ve ben bunun için 50 yıl uğraştım.