Geçenlerde... Saadet Partisi... İstanbul Milletvekili Cihangir İslam, CHP'ye geçti... Parti rozetini takınca da, 8 yıl önce paylaştığı bir sosyal medya mesajı gündeme geliverdi.
Mesaj... Kelimesi kelimesine:
"CHP'nin yegâne eseri Anıtkabir... Savaş döneminde, ekonominin küçüldüğü bir dönemde 40 milyon liraya mal oldu... O da Marmaray gibi 9 yılda bitti."
Geçen hafta hastanedeydik... Başkent Hastanesi.
Odamız... Anıtkabir'e bakıyordu.
Sahi... Anıtkabir kimin eseri? Nasıl yapıldı? İnşaatı kimin cumhurbaşkanlığı döneminde başladı? Hangi dönemde bitti? Neden 9 yıl sürdü? Cihangir İslam'ın Anıtkabir üzerine yazdığı mesaj siyaset çarşısında işportaya düşünce...
Aklımızdan, "Bu sorular" geçti... Ve...
Hastanede... Anıtkabir'e bakarak, bu yazıyı yazmaya karar verdik.
***
En uygun yer... Çankaya
Büyük Atatürk için Ankara'da ebedi olarak istirahat edeceği bir Anıtkabir yapılması gündeme gelince...
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde, "Komisyon" kuruldu.
Komisyon, "Uzmanları" dinlemeye başladı.
Uzmanların içinde iki de "Yabancı" şehir plancısı vardı.
Aylarca araştırma yapıldı... Anıtkabir için, "2 yer" saptandı.
Birincisi... Çankaya'da... Cumhurbaşkanlığı Köşkü'nün, "Sağ, sol ve arkasındaki tepelerden biri."
İkincisi... Tren istasyonunun arkasındaki tepe... "Rasattepe."
Uzmanlar, şehir plancıları, "En uygun yerin Çankaya'daki bir tepe olduğu" görüşünde birleştiler.
***
Komisyon raporu
Meclis Komisyonu aylarca çalıştıktan sonra... Raporunu yazdı:
1. Anıtkabir için... İstasyonun arkasındaki tepe, "Uygun değildir." 2. En uygun yer...
"Çankaya Köşkü'ne bakan tepelerden" biridir.
Komisyon raporunun altındaki üç imza:
1. Falih Rıfkı Atay... Ankara Milletvekili.
2. Salah Cimcoz...
İstanbul Milletvekili. (Altıncı Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'ün kayınpederi) 3. Ferit Celal Güven... İçel Milletvekili.
Yani... Artık... Anıtkabir'in yapılacağı yer kesinleşmişti.
***
Son karar
Fakat... Ama... Lakin...
Anıtkabir için düşünülen yer, "Birilerini" rahatsız etti.
"İyi saatte olsunlar" devreye girdi.
Ve... Denildi ki:
1. Yer seçimine parti (CHP) karar versin.
2. Konu, "CHP Meclis Grubu'nda" görüşülsün.
CHP Meclis Grubu, "Yerli ve yabancı uzmanların" görüşlerini... "Meclis Komisyonu'nun raporunu" rafa kaldırdı.
Parti Grubu... "Kendi içinde bir komisyon" kurdu.
Parti komisyonu, "Anıtkabir, Çankaya'da olmasın" dedi... Ve "İstasyonun arkasındaki tepeye inşa edilsin" kararını verdi... Yani... "Şimdi bulunduğu yer."
***
Yanıtını arayan soru
Cumhuriyet döneminin, "Bilinmeyen...
Karanlıkta kalmış" bir konusu...
Anıtkabir... Niçin Çankaya'daki bir tepeye yapılmadı?
Bu konu... Öyle bir bilmece ki... Üstü örtüldü... Hiç tartışılmadı.
***
Neden?
Büyük Atatürk... 10 Kasım 1938'de sonsuzluğa uğurlandı.
Anıtkabir'in inşaatına ise... 6 yıl sonra başlandı... 1944.
Bu kadar gecikme neden? Var mı bilen?
***
Menderes... Şantiye şefi
Çok partili siyasi yaşama geçiş... 14 Mayıs 1950 seçimleri...
Celal Bayar Cumhurbaşkanı... Adnan Menderes Başbakan.
Bayar-Menderes ikilisinin ilk kararı:
-Anıtkabir inşaatı niçin bitirilemiyor? Çalışmalar derhal hızlansın.
Yürüyüşü seven Menderes, sık sık Anıtkabir'e gitti... İnşaatı denetledi... Şantiye şefi gibi.
Ve sürekli olarak Celal Bayar'a bilgi verdi.
***
Nokta
Anıtkabir... 1953'te tamamlandı... Demokrat Parti döneminde.
10 Kasım 1953... Büyük kahramanın... Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın... Atatürk'ün... Aziz naaşı... Etnografya Müzesi'nden alındı.
Törenle... Anıtkabir'e taşındı. O tarihten beri Anıtkabir'de... Kalplerimizde.
***
Derin tarih soruları
Anıtkabir kimin eseri? İnşaatı kaç yılda tamamlandı? Kaç liraya mal oldu?
"Siyaset" madem konuyla böylesine meşgul oluyor... Öyleyse... Önerilerimiz var:
1. Anıtkabir'in inşaatını tamamlatan Celal Bayar ve Adnan Menderes, Yassıada'da, "Vatana ihanetten" yargılandılar... Darbeye, yargılamalara kimler alkış tuttu?
2. Celal Bayar... Kayseri Cezaevi'nden çıkıp da Ankara'ya gelince... Anıtkabir, "Ziyaretçilere" kapatıldı... Ne diye? "Belki Celal Bayar, Atatürk'e saygı sunmaya geliverir" diye... O gün, Anıtkabir'i, "Kim" kapattı?
Bunların da konuşulmasına... Bu sorulara yanıt aranmasına ne dersiniz?
Bu köşe yazısını aşağıdaki linke tıklayarak sesli bir şekilde dinleyebilirsiniz
