Aile terapisi ve eş terapisi sık sık karıştırılan tedavi yöntemlerindendir. Ayrıca ne zaman ve kimlere uygulanacağı konusu da çok bilinmemektedir. Bugün eş terapisinin genel kuralları üstünde duracağız. Evliliklerde sorunlar oluşabilir. Her iki taraf ne kadar iyi niyetli olursa olsun, rol aldıkları bu sorunu çözümleyemeyebilirler. Bu tür durumlarda, dışardan bir yardım alınır. Geleneksel olarak, bu yardımın alınmaya çalışıldığı kişi bir aile büyüğü olmaktadır. Akıllı ve deneyimli olduğu varsayılan kişinin, sorunu çözmesi umut edilir. Aile büyükleri ise, çoğunlukla her iki tarafa da, evliliğin önemli olduğu, fedakârlık gerektiği, bu nedenle sürdürmeleri gerektiği yönünde nasihatler verir.
EŞ TERAPİSİ ARTTI MI?
Yardım bazen arkadaşlardan, bazen de din adamlarından beklenir. Otoriteye olan saygı, bu yardımların olumlu olacağını düşündürmektedir. Ancak, hem değişen toplumsal koşullar nedeniyle, otoritenin değişmesi, uzaklaşması hem de artan evlilik sorunları yeni arayışlar getirmiştir. Bu arayışlar, bilimsel olarak nedensel araştırmalara ve çözümlere neden olmuştur. Eş terapilerinin bu kadar yaygınlaşması, sosyal ve psikolojik değişikliklerle açıklanabilir. Kadının çalışma yaşamına girişi, aile içi değişen roller, kadın-erkek ilişkilerinin kazandığı yeni boyut, çekirdek aile düzeninin artması nedenler arasında sayılabilir. Sonuç olarak, maddi ve sosyal değişimler, duygusal doyum ve ilişkiler arasındaki belirtilerin artışına yol açmıştır. Günümüzde kadın ve erkek birbirinden çok daha fazla şeyler beklemektedir. Yükselen kişisel beklentiler, mutluluk istekleri, standardı yükseltmiş ve yardım gereksinimini artırmıştır.
EŞ TERAPİSİ NE ZAMAN GEREKİR?
Evlilik ya da beraberlikte sorun olduğunda, genelde bu sorundan daha çok etkilenen kişi tedaviye gider. Eğer bu tedavi kişinin sorunlarını çözmede yetersiz kalıyorsa, eş terapisinin zamanı gelmiş demektir. Çünkü kişinin sorunları evliliğe bağlıdır ve evlilik sorunları çözümlenmeden, bireysel tedavi olanağı olmamaktadır. Örneğin depresyon bulgularıyla gelen bir hastanın depresyonunu yaratan en önemli nedenin eşiyle olan ilişkisi olduğu saptanırsa, bulgular giderilse bile sorunun tekrarlayacağı düşünülür. Evlilikteki sorunun bu şekilde dile getirildiği anlaşılırsa, kesin çözüm için evlilik sorununun çözülmesi gerekir. Bazen çiftler sorunları olduğunu kabullenmez ya da dile getirmezler. Ancak, aralarındaki tartışmaların birinde, eşlerden birinin önemli bir ruhsal belirti geliştirmesi, onları terapiye yönlendirir. Bu sorun ilk anda bireysel gibi görünmekle birlikte, dikkatli gözlemle evlilik sorunu olduğu tespit edilebilir. Zorunlu gibi görünen, direkt eşlerin saptamasıyla değil de, ortaya çıkan bireysel sorunların çözümüne çalışılırken ortaya çıkan bu terapi nedenlerinin dışında, eşlerin direkt başvuruları vardır. İyi geçinemeyen, sürekli tartışan eşler, ilişkilerinde bir sorun olduğunu kavrar ve bunun çözümlenmesi için bir eş terapistine başvururlar. Peki terapiye kadar uzanan evlilik süreci nasıldır?
EVLİLİK SÜRECİ
Evlilikler çeşitli şekillerde başlamaktadır. Bazen iki kişi birbirleriyle zaman geçirdikten sonra, bu birlikteliği evliliğe vardırır. Ama bazı çiftler birbirlerini yeterince, hatta hiç tanımadan evliliğe adım atmış olabilirler. Her koşulda evlilikten sonra, eşler arasında olan ilişki değişiklik gerektirebilir. Ya da olmayan bir ilişkinin radikal şekilde kurulması gerekebilir. En sık rastlanan, eşlerin evlilik öncesi göz yumdukları bazı "kusurları" evlilikte değiştirmeye çalışmalarıdır. İki tarafta da bu tür sorunları genellikle evlilik öncesinde görmeme eğilimi vardır. Bu eğilim içinde, "değişir" umudunu da taşır. Evlilik sürecinde eşlerin üzerinde anlaşmak zorunda oldukları belli konular vardır. Evliliğin yükünü kim üstlenecekle başlayan bu konular, kimin hangi işi yapacağı, başkalarıyla ilişkilerin düzenlenmesi, çocukların sorumluluğu ile devam edip gider. Bu konularda sorunlar çıkınca, çözüm için başka kurallar aranmaya başlar. Bazı kurallar açıkça konuşulur. Eşler saptar ve birbirlerine bildirirler. Bazı kuralları ise eşler açıkça konuşamazlar, ama birileri onlara söylediğinde kabul edebilirler. Bir kısmı ise çiftlerin hiçbir koşulda kabullenmedikleri kurallardır.
ÇATIŞMALAR VE TERAPİ SÜRECİ
Evlilikte çatışmalar, uyulacak kurallar, birbirleriyle tutarsız kuralları diğerine uygulatma girişimleri ve kuralları kimin koyacağı gibi konularından ortaya çıkar. Tüm bu çatışmalar içinden çıkılamaz hale gelmişse, bir evlilik terapisti arama zamanıdır. Hangi amaçla terapiste gitmek istediğimizin, ya da istemediğimizin farkında olmamız gerekir. Her uzman, eş ya da evlilik terapisi yapamaz. Gideceğimiz uzmanı nasıl seçeceğimiz ve terapide neler yapıldığı konularını bir sonraki yazıda gözden geçireceğiz.
