"Kul namaz için ayaklandığında günahları getirilip başı ve omuzlarına konulur. Her rüku ve secde edişinde günahları omuzlarından dökülür."
Bu sözler, uzunca namaz kılan bir genci gören Hz. Abdullah bin Ömer'in dudaklarından dökülür. O, bu gence gıpta eder ve "ben Hz. Peygamber'den (s.a.v.) şöyle şöyle duydum" diyerek yukarıdaki hadisi nakleder. Elbette namaz temizlenmek için iyi bir fırsattır.
Her namaz kabul edilmez
Kudsi bir hadiste şöyle aktarılır; Yüce Allah buyurur ki: Bana saygı gösteren, haramdan kaçınan, günahta ısrarcı olmayan, aç doyuran, çıplak giydiren, hasta ve yaralılara merhamet edip garipleri barındıran ve bütün bunları benim rızam için yapanların namazını kabul ederim. Her namaz kılan kişi namaz kılmış değildir.
Namaz kılanın yüzündeki nur, benim yanımda güneşin nurundan daha parlaktır. Bu kul ne isterse veririm. Dua ederse kabul ederim. Adıma yemin ederse yalancı çıkarmam. Meleklerime "onu koruyun" derim.
Namaz günahları döker
Hz. Ebu Zerr (r.a.) diyor ki: Güz mevsimiydi. Ağaçtaki yapraklar birbiri ardına dökülüyordu. Hz. Peygamber'e (s.a.v.) baktım. Bana şöyle buyurdu; "Ebu Zerr! Şüphesiz Müslüman bir kişi sırf Allah rızası için (ihlasla ve gösterişsiz) namaz kılarsa, onun bütün günahları şu yaprakların ağaçtan döküldüğü gibi dökülür." İslam alimleri namazın küçük günahları dökeceğinde söz birliği etmişlerdir. Yine İslam alimleri "büyük günahlar için ise ciddi bir tevbe ve helallik almak lazımdır" derler. Namaz en büyük ibadet. Ama Allah için yapılıyorsa. Hakkı veriliyorsa. Kişi namaz kılmasına rağmen insanları aldatıyor, haklarını yiyor, dedikodu yapıyor, zulüm ediyorsa bunun namazı boş bir uğraşıdır o kadar. Hiçbir fayda sağlamaz.
Zor durumda namaz kılmak
Hz. Peygamber'in (s.a.v.) alışkanlığı bu şekildeydi. Zor ve çetin bir işle karşılaşınca kendini namaza verirdi. Namazla ve duayla o zor işi aşardı. Onun için sahabe; "Hz. Peygamber (s.a.v.) bir felaketle karşılaştığımızda namaza yönelmemizi emretmişti" derler.
***
Mevlana namazı nasıl tarif ediyor?
Hz. Mevlana anlatıyor: "Namaza başlangıç tekbirinin manası şudur: Allah'ım, senin huzurunda kurban olduk. Nasıl ki kurban keserken Allah-u Ekber diyorsak, Allah için kurban edilmeye layık olan nefis için de böyle söyleriz. Nefis böyle terbiye edilir. Yarabbim ben nefsimi sana kurban ediyorum. Teslim ediyorum."
Kıyam (ayakta) duruşun manası
Kıyamda durmak mahşer âleminin o çetin gününü hatırlatır. Kul kıyamda mahşer âleminin zorluğundan başını öne eğer ve secdeye bakar. O zor günde cenabı Allah "Sonra o gün nimetlerden hesaba çekileceksiniz" buyurmuştu. Kul kıyamda bütün bunları düşünür.
Allah'ın huzurunda olduğunun farkına varır kendini hesaba çeker. İki büklüm olur. Yaptıklarından dolayı utancından rükuya varır. Ayakta durmaya takati kalmaz. Güç yetiremez utanır. "Sübhane Rabbiye'l - azim" diyerek Yüce Allah'ı tesbih eder. Onu noksanlıktan tenzih eder.
Yüce Allah rükudaki kuluna şöyle buyurur: "Başını kaldır da hesap ver." Kul başını kaldırır. Titrer. Utanır. Başını tekrar eğer.
Yüce Allah ona "başını kaldır da hesap ver" der. Kul iki büklüm olur. Utancından secdeye varır.
Kulun mahşer aleminin dehşetinden ayağa kalkacak dermanı kalmaz. Dizlerinin üstüne oturur. Ellerini dizlerine koyar. Teslim oluşunu gösterir. Dünya hayatının hesabını vermeye geldiğini hisseder. Çaresizdir. Sağa döner sağa selam verir, Hz. Peygamber'e (s.a.v.) ve meleklere selam eder. Ve sanki "Ey mahşer âleminin sultanları, bu iflas etmiş ayağı çamura batana şefaat" diye ağlar.
Onlar da cevaben şöyle der: "Dünyada ibadet etmedin. Endişen yoktu. O gün kendini hesaba çekmedin. Bugün pişman olmanın bir anlamı yok. Bizi üzme. Yanımızdan git." Kul çaresizce soluna döner selam verir. O anda akrabalarına, evladına, tanıdıklarına yalvarır. Onlar da "bizim yapacağımız bir şey yok. Herkes kendi ameli ile meşgul" derler. Yalnız kalır. Ümidini kesince elini açıp dua eder. İki büklümdür.
"Ya Rab! Herkesten ümit kestim. Sen Halimsin. Yumuşak ve affedicisin Günahlarımdan sana sığınıyorum. Merhamet et bu perişan kula."
Namazın manasını ve alınacak dersi bu şekilde anlatan Hz. Mevlana sözünü şöyle tamamlar:
Mahşer günü işte böyle titreyeceksin. Aklını başına al. Namazda tefekkür et. Kıyamda iken Allah'ın kudretini düşünüp ders almadan başını koyup kaldırma. Kulluk şuurunu bilen secdeden tat ve lezzet alır.
***
Rabbim niye cevap vermiyor
Hz. Mevlana "duam kabul olmuyor" diye yakınan bir adamın hikâyesini şöyle anlatır:
Bir adam vardı, bütün bir gece Allah'ı zikrederdi. Sabaha kadar ibadet ederdi bu adam. Bir gün şeytan bu adama şöyle vesvese verir: Bu zikir bu namaz nereye kadar devam edecek. Sen sürekli Allah'ım diyorsun, peki bir kere olsun Allah sana "Söyle kulum" dedi mi? Zikrine karşılık aldın mı? O zaman niye kendine eziyet ediyorsun.
Bu sözler adamın kalbine etki eder: "Demek ben layık bir kul değilim ki bana karşılık verilmiyor." Bu üzüntü ile namazı ve zikri bırakıp uyur. Rüyada Hızır'ı (a.s.) görür. Şöyle ki Hızır ona "Neden bu gece zikir yapmadın?" der. Adam şöyle cevaplar: "Ben sürekli Yüce Allah'ı zikrettim. Ama O bana 'söyle kulum' hiç demedi. Demek ki ben zikre layık değilim." Bunun üzerine Hz. Hızır adama rüyada şöyle der: "Senin 'Allah' demen, onun 'buyur kulum' demesidir. O seni kabul etmese sen O'nun adını anamazdın. O seni sevmese sabaha kadar onu zikretmene müsaade etmezdi. Senin Allah'tan korkun ve O'na duyduğun aşk, onun sana lütfudur. Allah bir kulu sevmezse, zikir kapısını kapar, kul ona yönelemez ki. Hadi gece bitmeden secdeye koş." Adam sıçrayarak uyanır sevinçle namaza koşar.
***
Bir hadis
"Mescide bir şey satan veya satın alan birisini gördüğünüz zaman, 'Allah ticaretine hayır getirmesin' deyin ve kaybettiğini mescid içinde soruşturup arayan kimse gördüğünüz vakit, 'Allah onu sana buldurmasın!' deyin." (Çünkü mescidler ticaret yeri veya dünyalık işlerin pazarlandığı yer değildir. Allah'ı anmak yeridir.)
