Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'na (HSYK) ilişkin ön taslak açıklandı. Referandumdan önce "Yargı ele geçiriliyor" iddiasında bulunanlar her halde mahcup olmuştur. Çünkü ne dedilerse tam aksi çıktı, HSYK büyük ölçüde özerk bir yapıya kavuşturulurken, Adalet Bakanı'nın yetkileri sınırlandı. Günlerce bu sütunlarda ve televizyondaki açık oturumlarda, dilimizin döndüğü kadar muhalefetin gerçek dışı beyanlarda bulunduğunu izah etmeye çalışmıştım. Bugün, haklı çıkmanın rahatlığı içinde, taslağın getirdiklerini sizlerle paylaşıyorum.
Muhalefet, hâkim ve savcıların soruşturulmasının bakan iznine bağlı olduğunu, bu yüzden de, hiçbir şeyin değişmediğini ileri sürüyordu. Üstelik bakanının kararına karşı Danıştay'a müracaat hakkı da bulunmayacaktı.
Oysa gerçek ne? Soruşturmada bakan izni gerekli ama bugün Adalet Bakanlığı'na bağlı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü ilk çalışmayı yaparken, taslak, inisiyatifi HSYK'nın 3'üncü Dairesi'ne bırakıyor. Soruşturma, 3'üncü Daire'nin teklifi ve Kurul Başkanı'nın (Adalet Bakanı'nın) oluruyla gerçekleşecek. Ayrıca taslakta, Kurul Başkanı'nın kararının yargı denetimine açık olduğu da belirtiliyor.
Bakan, üç Daire'nin de toplantılarına katılamıyor. Kurul'un tabii üyesi müsteşar, sadece 1'inci Daire'de yer alıyor. Ve müsteşar katılmasa da toplantılar yapılabiliyor.
22 kişilik Genel Kurul, 15 kişiyle toplanıp, salt çoğunlukla karar verebilecek; 7 kişilik Daireler ise, 5 kişiyle toplanıp, gene salt çoğunlukla karar alabilecek. Bu durumda, bakan ya da müsteşar, hiçbir şekilde işleyişi bloke edemiyor.
HSYK'nın özerk bir bütçesi, müstakil bir binası, kendisine bağlı bir Sekretaryası ve Teftiş Kurulu mevcut. Genel Sekreter'i, Adalet Bakanı'nın ataması da eleştiri konusu yapılmıştı. Ama Genel Sekreter, Kurul'un göstereceği 3 aday arasından, Kurul Başkanı olan Adalet Bakanı tarafından seçilecek. Bunun yanı sıra, Teftiş Kurulu Başkanı, başkan yardımcıları, Kurul Başmüfettişleri ve müfettişleri, Genel Sekreter yardımcıları, Kurul'da görev yapacak Tetkik hâkimleri, Genel Kurul tarafından atanacak. Tekrar hatırlatalım: 22 kişilik Genel Kurul'da, Adalet Bakanı ve müsteşarı sadece 2 kişi.
Adalet Bakanı, Dairelerin çalışmalarına katılamayacağı gibi, hâkimsavcılarla ilgili disiplin işlerinin görüşüleceği Genel Kurul toplantılarında da yer almayacak ve oy kullanmayacak.

***
Referandumdan önce ne demiştik? Adalet Bakanı'nın yetkileri sınırlanıyor; Bakan, Dairelerin toplantılarına katılamayacak; Adalet Bakanı ve müsteşarının toplantıya iştirak etmemesiyle sistem bloke olmayacak, çünkü toplantı ve karar yeter sayısı ona göre ayarlanıyor; Adalet Bakanı'nın, Kurul Başkanı sıfatıyla verdiği kararlar yargıya açık; HSYK daha özerk bir yapıya kavuşuyor; yıllardan beri talep edildiği gibi bir Teftiş Kurulu ve sekretaryaya sahip olacak.
Biz ne dedikse çıktı... "Kuvvetler ayrılığına aykırı gelişmeler var; yargı ele geçiriliyor" diye yeri göğü inletenler mahcup duruma düştü.