İnternet ortamında, Kanal İstanbul projesinin maddi olarak çok yüksek meblağlara çıkacağı, bu yüzden inşa edilmesinin hayal olduğu anlatılıyor. Zaten internet böyle bir şey. Doğruların yanında, çok büyük yalanlar ve yanlışlar yer alıyor. Mantık süzgecinden geçirip, kullanmanız şart. Ama böyle yapmayanlar var. Geçenlerde bir meslektaşımız da, aynı rakamlardan yararlanmış olacak ki, kanalın, sadece hafriyat maliyetini 209 milyar dolar olarak takdim etti. Ağabeyim Ömer Çavuşoğlu, müteahhit; inşaat mühendisi. Bana bir bilgi notu göndermiş. Hem internette dolaşan bilgileri yalanlıyor, hem de bu yanlışları sahiplenerek sütununa taşıma ihtimali olanları uyarıyor.
Mehmet Yılmaz, 6 Mayıs tarihinde "İstanbul kanalının hafriyat bedeli 209 milyar dolar" demişti. (Ertesi gün bu yanlışını düzeltti ama nerede yanlış yapıldığını okurlarımla paylaşmak isterim.)
Yılmaz, 100 metre yükseklik (50 metre kanalın derinliği + 50 metre deniz üstündeki toprağın ortalama yüksekliği), 200 metre genişlik, 50 kilometre uzunluğu birbiriyle çarpıp, fazla yapılacak hafriyatla birlikte, 12.5 milyar metreküpe ulaşmış. Oysa bu rakamları çarpınca, 1 milyar metreküp buluyorsunuz. Fazla hafriyatla 1.25 milyar metreküpü esas alabilirsiniz. Demek, hafriyat miktarında 10 misli hata yapılmış.
Kazılan toprağın yoğunluğu 2.8 ton/metreküp olarak hesaplanmış. Halbuki, İstanbul'daki taşın azami özgül ağırlığı 2.2 ton/metreküptür. Toprak ise, 1.5 ilâ 1.6 olarak hesap edilir. Bunun ortalaması 1.8 ton/metreküp olmalıdır. Demek doğru hesap, 12.5 milyar metreküp, çarpı 2.8 ton/metreküp değil, 1.25 milyar metreküp, çarpı 1.8 ton/metreküptür.
Ayrıca, kesitler de yanlış konulmuştur. Kanalın genişliği 200 metre gösterilmiştir; oysa 150 metredir. Derinlik 50 metre gösterilmiştir; o da 25 metredir.
Bütün bu hatalar alt alta yazılınca... a) Baştaki hesap yanlışından 10 misli, b) Özgül ağırlıktan 1.55 misli, c) Yanlış kesitten 1.77 misli fark vardır.
Yapılan hata: 10 x 1.55 x 1.77 = 27.43 mislidir. Bu durumda, 209 milyar doları, 27.43'e bölerek, gerçek hafriyat maliyeti olan 7.6 milyar dolara ulaşıyoruz.
Bunu, Mehmet Yılmaz'ın hatasını ortaya çıkarmak için yazmadım. Neticede, biz gazeteciyiz, hesap bilmeyiz. Ama "Hesap biliyorum" deyip, İstanbul Kanalı'nı hayal gibi gösteren hesap uzmanlarına karşı dikkatli davranmamız lâzım. Hafriyat hesabını inşaat mühendislerine yaptırmak, daha doğru olacaktır diye düşünüyorum.