Türkiye'de 2004 yılından bu yana dikilen zeytin ağacı sayısı 90 milyondan 170 milyona çıktı. Bu yıl 11'incisi yapılan Ayvalık Uluslararası Zeytin Hasat Günleri'nde zeytinciler ve yerel yöneticiler bu gelişmeyi sevindirici bularak anlattılar. Ama sonra tarım konusunda en uzman gazetecilerden biri olan Ali Ekber Yıldırım, kendi aramızdaki sohbette 2015 yılında zeytinyağı üretiminin 143 bin tonda kaldığını anlattı. "Oysa hedeflenen 450 bin tondu" dedi. Bunun çeşitli sebepleri olabilir, iklim değişikliği, yanlış ağaç seçimi, yanlış tarım yöntemleri... Bana göre acilen zeytin üreticilerinin bu konuda araştırmalar yaptırtıp verimliliğin neden düştüğünü ve nasıl yukarı çıkacağını tespit etmeleri gerekiyor.
Ayvalık'ta "Zeytin Varsa Hayat Var, Bin Yıldır..." teması ile düzenlenen panelde Prof. Dr. İlber Ortaylı'nın çok haklı bir de uyarısı oldu. İstanbul'dan gelip zeytinlikleri kesip yazlık evler yapıldığını, oysa sonra doğru dürüst de oturulmadığını söyledi. Yani zeytinliklere el birliğiyle sahip çıkılmaz ve doğru yöntemle zeytin yetiştirilmezse, panelde Ayvalık Belediye Başkanı Rahmi Gencer'in dile getirdiği "Zeytin ağacı sayısı çoğalıyor, zeytin yağı da çoğalacak. Halkı bilinçlendirip, zeytinyağı tüketmeye yönlendirmeliyiz, yoksa bu yağlar elimizde kalır" gibi bir durum olamayacak. Ha kaldı ki yarın öbür gün Çin zeytinyağı tüketmeye başlayınca zaten hepimiz zeytinyağını mumla arayacağız.
Ayvalık'taki zeytin hasat günleri 11 yıldır yapılıyor ve küçüklü büyüklü tüm üreticilerin desteğini alıyor. Benim bir eleştirim de destek veren zeytin yağı üreticileriyle ilgili. Ne yazık ki bu yıl Komili, üstelik de duyduğum kadarıyla son anda destekten ve hasat içinde yer almaktan vazgeçmiş. Komili'nin olmamasını büyük kayıp olarak gördüm ama tabii Nar Gourmet gibi öne çıkan başka isimler oldu ki bunu da güzel bir gelişme olarak değerlendirdim. Nar Gourmet'nin Genel Müdürü Samir Bayraktar'ın öncülüğündeki "Anadolu Zeytinyağları Projesi"nin geldiği aşama bir başka yazının konusu. Şimdiye kadar yapılan en güzel projelerden biri bu bence. Bayraktar ve ekibi, zeytinyağının haritasını çıkarıyor. Ayvalık'ta Mobil Zeytinyağı İşleme Tesisi'ni ve sonuçları yazacağım daha sonra.
Unutmadan Ayvalık deyince akla ilk gelen isim olan Kürşat Ailesi'nin bu yıl geri planda kalmasını, hasatta yer almamasını da kayıp olarak değerlendirdim. Ne de olsa zeytinden, zeytinyağından vazgeçecek bir lüksümüz yok ve bu hasat günleri zeytinyağı bilinci oluşturmak ve de zeytin ağacına sahip çıkmak için çok güzel bir fırsat. Birlikten kuvvet doğuyor. Ayvalık, söz konusu zeytin ve zeytinyağı olunca tüm ailelerin, tüm işletmecilerin bir araya gelip de güç birliği yaptığı bir bölge, bundan çeşitli nedenlerle vazgeçme lüksleri yok bana göre. Bu yılın benim için en güzel sürprizi ise Ayvalık çevresindeki köylerdeki 150 çocuğun oluşturduğu Zeytin Çekirdekleri Korosu ve Orkestrası oldu. Yönünü çocuklara dönünce umut kaplıyor insanın içini.
