Geçen hafta Belçika'da düzenlenen Avrupa'nın en büyük otobüs fuarı Busworld Kortrijk'te Sabancı Holding Sanayi Grup Başkanı Cenk Alper ve TEMSA'nın kısa süre sonra emekli olacak mevcut CEO'su Dinçer Çelik ile sohbet ettik. Şirketin yurtdışı planlarını dinledik.
Alper, ABD'de iyi bir servis ağına sahip olduklarını belirterek, "Artık orada üretime başlamak için fırsat kolluyoruz.
Şu an ABD'de 1.000 adet TEMSA aracımız var. Bu da beş yıl gibi bir sürede oldu. Üretim için birkaç yer baktık. 2018'de ABD'de ilk otobüsümüzü üretmiş oluruz" dedi.
PİL FİYATI HER YIL DÜŞÜYOR
Elektrikli araçlarda kritik konunun pil olduğunu hatırlattığımızda da Alper şunları söyledi: "Pillerin yazılımla yönetilmesi meselesi öne çıkıyor.
Elektrikli araçta know-how burada.
Yoksa piller ve hücreler Uzak Doğu'da hammadde fiyatına satılıyor. Ve fiyatları sürekli ucuzluyor. Asıl knowhow frene bastığınızda şarj etme, aracınız yokuş aşağıya giderken kendini şarj etme, piliniz az kaldıysa klimayı daha az çalıştırmada... Buralarda herkesin kendine özgü senaryoları var. Ve çok ciddi bir know-how gerektiriyor.
Bunu ancak siz yaparsanız keskinleşiyorsunuz.
İşte burası kritik. Bir inovasyon şirketi oluyorsanız o zaman knowwho'dan know-how'a geçiyorsunuz..."
2023'TE FİYAT EŞİTLENİR
Türkiye'de bir dizel aracın maliyetinin 120 bin euro, CNG'li otobüsün 150 bin, elektrikli otobüsün ise 400 bin euro civarında olduğunu anlatan Alper, "Pil maliyetinin ucuzlaması lazım, ucuzluyor da... Her yıl yüzde 30 düşüyor. Bir aracın iki yılda prototipi çıkıyor. Prototipi çıktığında pil maliyeti yarı fiyatına gelmiş oluyor.
Bugün üzerine çalıştığımız elektrikli aracın seri siparişini 2018 sonunda aldığımızda bunun geri dönüşümü beş yıl..." dedi. 2020-2023'te arasında pil kullanan bir elektrikli araçla içten yanmalı dizel aracın maliyetinin birbirine eşitleneceğini vurgulayan Alper, "Dolayısıyla isteyelim ya da istemeyelim en geç 2023'te bu dönüşüm tamamlanacak. Eğer 2023'te fiyat eşitlenirse artık hangi belediye içten yanmalı bir dizel aracı alır ki... Bugün bile bir dizel araca göre elektrikli bir belediye otobüsünün harcaması altıda biri kadar. Şu anda 7-8 yılda amorti ediyor kendini ama 2023'te bu süre 4 yıla inecek. 2023'te başa baş noktasına geldikten sonra maliyeler elektrikli lehine çok daha hızlı düşecek..." diye konuştu.
TÜRKİYE BİZE DAR GELİYOR
Cenk Alper, TEMSA'nın başarısını ürettikleri otobüsü dünyanın her yerine koşturabilmesine bağladı: "Rakiplerimizin bazıları sadece belediyeye otobüs satabiliyor. Siz bunu Berlin veya Paris belediyesine satabiliyorsanız dünya oyuncusu olursunuz. Dünya pazarındaki kaslarımızı kuvvetlendiriyoruz. Çünkü artık Türkiye bize dar geliyor."
GAZİANTEP'TE PROJE YAPIYOR
Araçların tamamının elektrikliye dönüşmesi durumunda Türkiye networkunun bunu kaldırmayacağını anlatan Alper, "Gaziantep'te belediye, TEMSA ve Enerjisa olarak Krita adıyla bir proje yürütüyoruz. Altyapılar, şarj istasyonları simulasyonlarıyla Türkiye'nin gelecekteki ihtiyaçları nedir, nasıl olacak bir pilot uygulamayı yönetiyoruz" dedi.
FRANSA'DA 5 BİN TEMSA YOLLARDA
TEMSA otobüsleri dört kıtada 66 ülkenin yollarında hizmet veriyor. Almanya, İngiltere, İtalya, Avusturya, İsveç önemli pazarları. Fransa'da 5 bin adet Temsa otobüsü yollarda. Şirket, bu yıl 190 milyon dolar tutarında bin otobüsü ihraç etti. Bunun 500'e yakını Fransa'ya. ABD'de bin otobüse ulaştı. Midibüs araçlarda bu ülkedeki payı yüzde 10'a dayandı.
OTOBÜSLER ELEKTRİKLİ OLACAK
TEMSA, ikisi yeni olmak üzere toplam 7 araç ile Busworld Kortrijk'e katılım sağladı. Sabancı Holding Sanayi Grubu Başkanı Cenk Alper, halef ve selef TEMSA CEO'ları ile yeni araçları önünde fotoğraf verirken, "Maksimum 10 yıl içinde tüm araçlarımız elektrikli olacak. Otonom aracımızın ilk prototipi ise 2019'da hazır olacak" dedi. Şu anda belediye otobüsleri için dizel araç geliştirmediklerini söyleyen Alper, "2020'de belediye otobüsleri segmentimiz tamamen elektrikli otobüslerden, 2030'da da şehirler arası otobüslerimiz tamamen elektrikli otobüslerden oluşacak" dedi.
SABANCI ÜNİVERSİTESİ 5 YILDIR PİL TEKNOLOJİSİNİ ÇALIŞIYOR
Sabancı Üniversitesi'ndeki nano teknoloji merkezi SUNUM'un da pil teknolojileri üzerine yaklaşık beş yıldır Ar-Ge yaptığını vurgulayan Alper, "Dolayısıyla biz birden fazla Sabancı Topluluğu şirketinden bir değer doğurabileceğiz. Mesela Kordsa burada önemli. Araçlar hafiflerse pilin ömrü uzuyor. Şu anda Kordsa ve Temsa birlikte kapak projesi yapıyorlar ve bütün bagaj kapaklarını kompozitle hafifletiyorlar. Şu anda da kullanılmaya başlandı. Bizim otobüslerdeki her bir kapağımız 27 kg daha hafifledi. Yani ortalama 80 kg olan bir kapak yüzde 30 daha hafiflemiş oldu. Bu çok yeni bir teknoloji ve bunu otobüslerimizde daha çok yerde uygulayacağız. Kapakla başladık, test ediyoruz. Kısacası ekosistemin bütün elemanları elimizde mevcut. Eksik olanlarında da arayış içindeyiz" dedi.
"MİDİBÜSÜN BABASI ÖZDEMİR SABANCI'DIR"
TEMSA CEO'su Dinçer Çelik, grup bırakmaya niyetli olmasa da, kısa süre içinde emekli oluyor. Sohbetimiz sırasında, söz Amerika'daki başarıya geldi. "Midibüs pazarında yüzde 10 paya ulaşmamız çok önemli" dedi ve ekledi: "Midibüsün babası TEMSA'dır. Dünyada hiç yokken ilk midibüsü TEMSA yaptı. Bu rahmetli Özdemir Sabancı'nın aklına geldi ve üretildi."
