Dünyanın en ünlü sosyologlarından Manuel Castells, daha 2000'de öngörüde bulunmuş. Demiş ki; "Ağ toplumlarına ait kurumlar, esneklik ve uyumları kadar yaşar." Tezi kendisinden ünlü Samuel Hungtington, meşhur siyasi kurumlaşma makalesinde (çeviriyi Ergun Özbudun yapmış), "Uyum, kurumlaşmanın dört kurucu unsurundan biri" der. Bu krizde IMF, değişen şartlara uyum sağladı. Kurumsallaştı. Çünkü daha bir yıl önce fiyat istikrarını, büyümeyi, verimliliği hatta adil ekonomik düzeni, serbest piyasa ve onun kendiliğinden işleyen mekanizmaları belirleyecek tezini işleyen IMF, bugün farklı bir yolculuğa çıkmış durumda. Artık, "Kamu müdahalesi asgari olmalı" diyen IMF gibi bir kurum yok. Değişen şartlarla birlikte IMF, "Kamu müdahalesi ve desteği olmadan olmaz" diye tavır koyuyor. Üyesi olan 186 ülkeye, "Aman ne olur, kamu desteğini çabuk kesmeyin" diye uyarıda bulunuyor. Böyle bir süreçte IMF, dünya ülkelerinin kurduğu hükümetin sözcüsü olarak çalışıyor.
Bu vizyon IMF'yi haklı olarak farklı bir yere oturtuyor. IMF, eski IMF değil ki?

***
Ama ne hikmetse Türkiye, bu süreçte hem IMF programlarına itibar etmiyor. Hem de alelacele, "kamu müdahalesini terkettiğini" ilan ediyor. "Krizden çıkış stratejimiz bu" diyor. Kafamız karışıyor. Yahu bizde, "İzinsiz girilen bağdan destursuz çıkılmaz" diye bir söz vardır. Kamuyu erken terketme işi de o misal değil mi? Hatırlatmakta yarar var. Bu hükümet bir kriz programı açıklayıp Meclis'e sundu mu? Krizin en kritik döneminde bir program açıkladı mı? Sadece otomotiv ve beyaz eşyada geçici bir dönem için ÖTV ve KDV indirimi yaptı. Şimdi ondan da vazgeçti.
Tamam da yapılanlar doğru mu?
Soruya yanıt vermek için dünyanın en güçlü ülkesi ABD'ye bakmak yeter. ABD'de kriz için iki program devreye girdi. İlk programı Amerikan Merkez Bankası (FED) hazırladı, uyguladı. İkinci paket üzerinde ABD Hazine ve Ticaret Bakanlığı birlikte çalıştı. Milyarlarca dolar zarara ve büyük para kaybına rağmen paket Kongre'nin onayından geçti. Çünkü işsizler ordusu çok çalışmayı gerektiriyor.