Bir dostum âdeta intihar etmekte olsa... Hekimler "Bırakmazsan çok yaşamazsın" dedikleri halde sigara içse... Ne yapabilirim?
Mantığına seslenir, iradesini kullanmasını ister, ısrarı baskıya dönüştürerek ölümcül alışkanlıktan vazgeçmesini sağlarım, değil mi?
Nah sağlarım. Çağların deneyimlerine dayanarak ne demiş atalarımız:
Alışmış kudurmuştan beterdir.
Gerçekten de, sinirler arasına kök salarak huy haline gelmiş itiyatları beyinden sökmek çınarı topraktan koparmaktan zor olabiliyor. Bırakın sigara tiryakiliği gibi bağımlılıkları, resmî kurumlar yüzünden yayılmış dil yanlışlarını düzeltmek bile çok güç. "Pantolon" ve "dedektif" yanlış, "pantalon" ve "detektif" doğrudur. Düzeltin de göreyim.
Beyin dedik ya... Kötü şartlandırmayla kafalara pislik bulaştırma anlamında kullanılan "brainwashing" deyimini birileri "beyin yıkama" diye çevirmiş vaktiyle. Oysa yıkama pislik giderme anlamına gelir. Oradaki "washing" de badana demektir. Yani bizdeki karşılığı "beyin badanası" olmalı, kafaları şartlandırmayla kötü renge boyama anlamında kullanılmalıydı. Şimdiki "Oğlumu kandırdılar, beynini yıkadılar" kullanımı saçma söz perendesidir. Yıkadılarsa teşekkür et be adam!
Yıllar önce burada yazdım bunu. Bizim gazetede bile aldıran oldu mu? Olmaması da normal, çünkü yazı alışkanlıkları arasında yer etmiş bir kere.
Hadi böyle şeylerin vahim sonucu yok diyelim. Ama onur kıran, toplumdaki fay enlerini genişleten anlam perendeleri de var. Kapalıçarşı esnafı en zengin ailelerimizden birinin kızları alışverişe gelecek diye korkar, bezdirici pazarlıklarla herkesi nasıl bunalttıklarını anlatırlardı. Bir yemekte o hanımlardan biri yanıma düşmüş, başkalarını çekiştirirken "Amaaan, çok Çingenedirler" demişti.
Çocukluğumda ara sıra bahçemize girip üç beş kuruşluk bahşiş umuduyla fal bakmak için gülümseyerek yalvaran perişan kılıklı, ama kendine göre vakur tavırlı, inci dişli Çingene kadını gelmişti gözümün önüne.
Sosyete tabir edilen asalak ve sömürgen snop takımının nezdinde o tatlı kadın aşağılanacak bir kişi, sütbeyaz ailenin inanılmaz derecede paragöz kerimesi el üstünde tutulacak bir itibar timsaliydi.
Şimdi sürüp giden paket tartışmalarına bakıyorum da, toplumumuzun devlet girişimleriyle doğru dürüst demokrasiye çabucak kavuşturulmasını beklemek fazla iyimserlik gibi görünüyor bana. Hani ihtiyar baba oğluna vezirlikten önce adam olmanın önemini hatırlatmış ya... Kendine ak paklık yakıştıran kesimimizin beynine ve ruhuna da önce bir beyaz badana şart galiba.
