Tüm dünyada 7.6 milyar insanın yarıdan fazlası şehirlerde yaşıyor. 5.1 milyar mobil telefon, 4.3 milyar internet, 3.4 milyar sosyal medya kullanıcısı var. We Are Social ve Hootsuite tarafından hazırlanan Dijital Dünya 2019 raporundan alınan bu rakamlara göre sosyal medya kullanımının 3.2 milyarı mobil telefonlar üzerinden gerçekleşiyor. İnternet ve sosyal medyada farklı dünya yaratan kullanıcılara Türkiye de her yıl artarak dahil oluyor.
TEHDİTLER DE BEKLİYOR
Türkiye 40 milyonun üstünde Facebook kullanıcısı ile en kalabalık kullanıcı sayılarından birine sahip. Milyarlarca insanın kullandığı Facebook, Instagram ve YouTube gibi sosyal paylaşım ağlarında çocuklarımızı fırsatlar kadar tehditler de bekliyor. Çocukları dünya vatandaşı olarak hazırlamak ve dijital dünyanın fırsatlarını kullanması için destekleyen aileler tehditlerden de korkuyor. Ailerin son derece deneyimsiz olduğu konularda bilgi vermek için hazırladığımız rehberde ilk hafta mahremiyet ve siber zorbalık üzerinde duruyoruz.
İnternet ve sosyal ağlarda milyarlarca hesap ve kullanıcı bulunuyor. Bir çocuğa, 'sussun' diye akıllı telefon veya tablet verilmesi, gece yarısı güvenli olmayan bir sokağa ailesi tarafından bırakılmasıyla eşdeğer. Eğer 13 yaşından küçük bir çocuğu gece yarısı sokağa bırakamıyorsanız, sosyal ağlarda ve internette korunmasız bırakmayın. O yüzden çocuğunuzun mutlaka sosyal ağlar konusunda eğitilmesi için çaba harcamanız gerekiyor.
KİŞİSEL BİLGİLERİ ÖĞRETİN
Çünkü henüz kişisel tercihleri, özel hayat kavramı ve bilinci oluşmadığı için ailesine ait kişisel bilgileri, konum bilgisini paylaşmasının yaratacağı sorunların farkında değil. Yani hiç tanımadığı birine doğum tarihi, TC Kimlik, özel fotoğraf veya ev adresini paylaşabilir. İşte bu yüzden sosyal ağlarda, 13 yaşından küçüklere hesap oluşturulmasına izin verilmez. Eğer çocuğunuzun okul arkadaşlarının hepsinin bir hesabı varsa, çocuğunuz bu konuda kendisini kötü hissediyorsa, hesabı oluştururken dikkatli olun. Çocuğunuzla birlikte hesabı oluştururken kuralları birlikte belirleyin. Kullanım ahlakı elde etmesi için birlikte deneyim kazanmaya gayret edin.
SONUÇLARI BİLMELİ
Çocuğunuzun yaptığı her paylaşımın sebep olacağı sonuçları önceden bilmesinde fayda var. İzin almadan bir arkadaşının fotoğrafını asla kullanmaması gerektiğini öğretin. Yine arkadaşlarını küçük düşürecek veya zor duruma sokacak paylaşımlardan uzak durmasını sağlayın.
Son dönemde artan video ve canlı yayın akımı paylaşımlardaki riski artırıyor. Geçtiğimiz günlerde Avustralya'da ortaya çıkan vahşi saldırı sonucu onlarca insan hayatını kaybetmişti. Yaşanan kötü tecrübeler sadece yapay zekâ gibi teknolojiler kullanılarak çözüm üretilemeyeceğini ortaya koyuyor. Bunun için her kurumda toplumsal ayrımcılığı körükleyen söylemlerden herkesten daha çok çocukları uzak tutmak şart.
KİŞİYE ÖZEL HESAP OLSUN
* Instagram hesabı açarken kişiye özel olmasına dikkat edin. Asla tanımadığınız kişilerle arkadaş olmasına izin vermiyorsanız, Instagram'da da izin vermeyin. Mutlaka yüzyüze tanıdığı kimseleri ve bildiğiniz hesapları takip etmesini sağlayın. Onaylayarak takip edilmesini sağlayın.
* Paylaşımlarında evinizin adresi, ofis, kimlik gibi özel bilgilerinizi asla başkasına vermemesi gerektiğini vurgulayın. Herhangi sebeple olursa olsun aileye ait verileri tanıdık insanlar gibi görünerek ele geçirmek isteyen insanlar olacaktır.
* Arkadaşlarını rahatsız edecek, onları küçük düşürecek fotoğrafları paylaşmasının veya beğenmesinin yaratacağı sorunlar hakkında bilgilendirin. Çocuğunuza karşı biri zorbalıkta bulunuyorsa, olayı hafife almadan çözün. Hemen savcılığa başvurun.
* Canlı yayın, video ve paylaşımlarda ortaya çıkacak sorunlarla ilgili çocuğunuzu bilgilendirin. Arkadaşlarından izin almadan video veya canlı yayın yapmasına izin vermeyin. Aynı şekilde arkadaşlarının da kendisinden izin alınması gerektiği konusunda uyarın.
FACEBOOK'TAKİ ÖLÜ SAYISI CANLI SAYISINI GEÇECEK
Her yıl hayatını kaybeden pek çok insanın sosyal medya hesapları sorun hale gelmeye başladı. Oxford İnternet Enstitüsü'nün, Facebook'un yeni kullanıcı kazanmadığı son derece kötümser bir senaryoyu baz alan araştırmasına göre, en az 1.4 milyar kullanıcı 2100 yılında ölmüş olacak. 2070 yılı ölülerin sayısı Facebook'ta yaşayanları aştığında devrilme noktası olacak. Facebook kullanıcılarının her yıl yüzde 13 artmaya devam ettiği ikinci senaryoda, 2100 itibarıyla 4.9 milyar ölü kullanıcı olacak. Facebook kısa süre önce, anılan hesaplar (vefat eden insanlar için aktif hesaplar) için bazı güncellemeler yayınlayarak, insanların hesaplarının ölmeden önce olduğu gibi kalmalarını sağladı. Ölü insanların mahremiyet haklarına saygı duyma ile arkadaşlarının ve ailelerinin işleriyle uğraşmalarına izin verme, doğum günü kutlamalarını görmenin yaratacağı hayal kırıklığı arasında ince bir çizgi var. Büyük teknoloji firmalarının hiçbiri henüz bu konuda ne yapacağını tam olarak çözemedi. Ancak artan sayıda insan hayatını çevrimiçi yaşadıkça, dijital ölülerin yükselişi giderek daha acil bir konu haline gelecek.
