10 SORUDA_KUZEY IRAK REFERANDUMU
Kuzey Irak'ta 25 Eylül'de bağımsızlık referandumu konusundaki ısrar sürüyor. Son olarak Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Erbil'de bölgesel yönetime referandumun iptali için gereken uyarıyı yaptı. Taha Dağlı, Kuzey Irak'taki referandum süreciyle ilgili yaşanan belirsizlikleri sabah.com.tr'ye değerlendirdi.
REFERANDUMUN ANLAMI?
Kuzey Irak'taki referandumun bağımsızlık ilanı için yapılması planlanıyor. Bunun öncüsü Bölgesel Yönetimin Başkanı Mesut Barzani.
Tarih olarak 25 Eylül belirlendi. Kürtler içerisinde bir takım çatlaklar var, ertelensin diyenler, destek vermeyenler var. Ama Barzani yönetimi referandum konusunda ısrarını sürdürüyor.
BARZANİ NEDEN ISRARLI?
Kuzey Irak bölgesel yönetiminin ekonomik, siyasi ve askeri krizleri var. Barzani'nin başkanlık süresinin dolması, Bağdat'la yaşanan petrol krizi ve bölgedeki diğer Kürt aktörlerin Barzani'ye yönelik tutumları, Erbil yönetiminin bağımsızlık referandumuna gitmesindeki en önemli etkenler olarak görülüyor.
DİĞER KÜRTLERİN DESTEK DURUMU NEDİR?
Barzani'nin KDP'si dışında Kuzey Irak'ta Talabani'nin KYB ile Goran hareketi en önemli etkin siyasi gruplar. Bunlardan Goran'ın referanduma karşı çıktığı biliniyor. Kuzey Irak genelinde bir bölünmüşlük de söz konusu, "geç kaldık tam zamanı" diyenlerle "şu an zamanı değil, ertelenmeli" diyen iki grup var.
BAĞDAT'IN TUTUMU NEDİR?
Irak'ta merkezi hükümet de referanduma karşı, iptal edilmesini istiyor. Referandum fiili olarak Irak'ın bölünmesinin gerçekleşmesi olacak.
IRAK ANAYASASI VE TARTIŞMALI KERKÜK-MUSUL DURUMU?
Bağımsızlık referandumu Irak anayasasına aykırı. Ayrıca anayasada tartışmalı bölgeler olarak geçen Kerkük, Musul, Tuzhurmatu gibi Türkmen şehirlerinin ne olacağı hala belirsiz, referandum olur ve bağımsızlık ilanı süreci başlarsa bu tartışmalı bölgeler Irak'ta yeni bir krize yol açabilir.
BAĞIMSIZLIK EKONOMİK KRİZE ÇARE OLUR MU?
Bağdat, petrol gelirlerinin yaklaşık yüzde 17'sini Erbil'e ödüyor. Bu para bir çok kez ödenmedi ve Erbil'de memur maaşlarıyla ilgili ciddi sıkıntılar yaşandı hala da yaşanmaya devam ediyor. Kuzey Irak'ta özellikle ekonomik sebeplerle, "kendi petrolümüz varken, ekonomik sıkıntı çekiyoruz, bağımsız olarak bu dertten kurtulalım" şeklinde bir formül üretilmiş durumda. Ancak bunun karşılığında da Kuzey Irak gibi küçük bir bölgenin sınırlı petrol geliriyle bağımsızlığa gitmenin felaket olacağını savunanlar da var.
