Avokado, son yılların popüler meyveleri arasında. Hem meyve hem sebze olarak tüketilebilen avokado, Güney Amerika ve Meksika kökenli son derece faydalı bir meyvedir. Bilimsel adı 'Persea americana' olan ağaçta yetişir. Hindistan'ın bazı bölgelerinde 'tereyağı meyvesi' olarak bilinir.
TARİHÇESİ
Avokado ağacının, Orta ve Güney Amerika'da M.Ö. 5000'li yıllara kadar uzanan bir geçmişi olduğu tahmin ediliyor. İnka kenti Chan Chan'da M.S. 900'lü yıllardan kalma avokado şeklinde bir su kabı keşfedildi. Anavatanı Meksika'nın Puebla eyaleti olan avokado, Güney Amerika'da yaygındır. 17, 18 ve 19. yüzyıllarda sırasıyla; Jamaika, İspanya, Endonezya, Brezilya, Amerika Birleşik Devletleri, Güney Afrika, Avustralya ve İsrail'e yayıldı. Kaliforniya Avokado Birliği, ilk kez 1915 yılında 'avokado' terimini kullandı.
Avokado, bu tarihten sonra giderek dünyaya yayıldı. Günümüzde birçok ülkede gıda, sağlık ve kozmetik alanında kullanılıyor. Kayıtlarda Osmanlı'da avokadonun ilk kez 1700'lü yıllarda Molla Kamil Efendi tarafından yetiştirildiği belirtiliyor. Avokado, o dönemde kısa süre içinde İstanbul seçkinlerinin sofralarında yer almış. Molla Kamil, Roma ve Paris'te eğitim aldı. Eğitimi sırasında ziraat ilimleri ile meşgul olan Kamil Efendi, İstanbul'a döndüğünde sarayda bostancıbaşının yanında çalışmaya başladı. 1720'de lalelerdeki hastalığı tespit ve tedavi etmesi üzerine devrin sultanı III. Ahmet tarafından takdir edildi. Kendisine ödül olarak verilen Yalova'daki arazisinde Paris'te gördüğü avokadoyu yetiştirdi.
NEREDE YETİŞİR?
Avokado, soğuğa duyarlı bir meyvedir. Bu sebeple dünya genelinde tropikal ve Akdeniz iklimlerinin hakim olduğu 5 kıtada, yaklaşık 50 ülkede yetiştiriliyor. Günümüzde avokado üretiminin yüzde 80'i Meksika, Şili, Peru, Dominik Cumhuriyeti, Kenya ve Güney Afrika'da yapılıyor. Dünya avokado yetiştiriciliğinde başı Meksika çekiyor. Türkiye'de avokado yetiştiriciliği 1970'lerin başında başladı. O dönem Kaliforniya'dan getirilen avokado fideleri Ege ve Akdeniz sahil şeridine dikildi.
BİR KAĞIDA SARILARAK BEKLETİLMELİ
Meksika, 2017 yılında dünya avokado arzının yüzde 34'ünü üretti.
Avokadonun en lezzetlisi olgun ve hafif yumuşak olanlarıdır. Sert avokadolar, bir süre bekletilirse olgunlaşarak yumuşar.
Avokado buzdolabında saklanmaz. Kağıda sararak bekletilmesi önerilir.
Avokadonun olgunlaşıp olgunlaşmadığını anlamak için hafifçe sıkın. Kabuk gerginliği cilt gibi hissedilirse olgunlaşmıştır. Kabuğu sertse olgunlaşmamıştır.
Avokadoyu en fazla Amerika, Fransa, Hollanda, İngiltere, Almanya ve İspanya tüketiyor.
Avokadoya Türkiye'de timsah armudu, fakirin tereyağı ve Amerikan armudu gibi isimler veriliyor.
BESİN DEĞERLERİ
AVOKADO, yüksek besin değeri ile karakterize bir meyvedir. Lezzetli tadı ve zengin dokusu nedeniyle çeşitli yemeklerde ve salatalarda kullanılır. Sağlık bilincine sahip bireyler arasında popüler bir meyve olan avokado, faydalı özellikleri sebebiyle 'süper gıda' olarak adlandırılıyor. Avokado çok besleyicidir ve 20 farklı vitamin ve mineral de dahil olmak üzere çok çeşitli besinler içerir. 100 gram bir porsiyon avokadonun günlük değer oranları şöyledir;
K vitamini: Yüzde 26
Folat: Yüzde 20
C vitamini: Yüzde 17
Potasyum: Yüzde 14
B5 vitamini: Yüzde 14
B6 vitamini: Yüzde 13
B3 vitamini: Yüzde 11
B2 vitamini: Yüzde 10
E vitamini: Yüzde 10 Ayrıca az miktarda magnezyum, manganez, bakır, demir, çinko, fosfor ve A, B1 (tiamin), B2 (riboflavin) ve B3 (niasin) vitaminleri içerir. Ayrıca; karotenoidler, persenonlar gibi bileşikler de barındırır. 2 gram protein ve 15 gram sağlıklı yağ içeren avokadoda 9 gram karbonhidrat vardır, ancak bunun 7 gramı liftir. Avokado, kolesterol veya sodyum içermez ve doymuş yağ bakımından da düşüktür. Avokado, potasyum bakımından çok yüksek değerdedir. Tipik olarak yüksek potasyumlu gıda olan muzdaki potasyum oranı yüzde 10 iken aynı miktardaki avokadoda bu oran yüzde 14'tür.
GUACAMOLE
MALZEMELER
2 avokado (ezilecek)
1/2 (yarım) mor soğan (küçük küçük doğranacak)
1 büyük diş sarımsak (ezilecek)
3 kiraz domates veya yarım normal domates (küçük küçük doğranacak)
Bir tutam maydanoz (ince ince kıyılacak)
1/2 (yarım) limonun suyu
Tuz ve toz karabiber Arzuya göre:
Pulbiber
1-2 yemek kaşığı labne peyniri
YAPILIŞI: İlk önce avokadoyu soyun ve içindeki çekirdeği alın. Uygun bir kaba koyun ve bir çatal yardımıyla ezin. Diğer tüm malzemeyi de doğrayıp karıştırın.
