Rüyaların bilimsel açıdan nasıl işlediğini anlamak, hem psikolojimizin hem de beynimizin çalışma sistemini çözmemize yardımcı olabilir. Rüyaların, beynimizin uyku sırasında belirli bölgelerinin farklı şekillerde çalışmasıyla oluştuğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, özellikle 'REM' uykusunda aktif hale gelen beyin bölgelerinin, canlı ve hikayesi olan rüyalar görmemizi sağladığını söyledi. Alp, "REM uykusunda, beyin sapı tarafından tetiklenen sinyaller, 'talamus' aracılığıyla kortekse iletilir ve böylece canlı, hikayesi olan rüyalar görmeye başlarız" dedi.
ZİHNİMİZDEKİ OLAYLAR
Bu süreçte 'amigdala' ve 'hipokampus' gibi duygularımızı ve hafızamızı yöneten bölgelerin aktif, mantıklı düşünme ve karar verme ile ilgili 'prefrontal korteks'in aktivitesinin ise azalmış olduğunu söyleyen Alp, "Bu yüzden rüyalarda genellikle mantık dışı olaylarla karşılaşır, gerçek hayatta pek mümkün olmayan senaryolar yaşayabiliriz" dedi. Rüyalarımızın içeriğinin, günlük yaşantımız, zihnimizde kalan olaylar ve bilinçaltımızda biriken düşüncelerle şekillendiğini aktaran Alp, "Gün içinde yaşadığımız duygusal yoğunluk, stres veya kaygılar, gece rüyalarımızda yeniden karşımıza çıkabilir. Örneğin, bir sınav stresi yaşayan kişi, rüyasında hazırlıksız bir şekilde sınava girdiğini görebilir. Bununla birlikte, uzun süredir bilinçaltında kalan travmatik anılar veya bastırılmış duygular da rüyalar aracılığıyla işlenebilir" dedi.
REM RÜYALARI DAHA HİKAYELİ
REM uykusu dışındaki evrelerde de rüya görmenin mümkün olduğuna dikkat çeken Alp, "Rüya görmek yalnızca REM uykusuna özgü değildir. NREM (Non-REM) evrelerinde de rüyalar oluşabilir, ancak bu rüyalar genellikle daha kısa, daha az görsel ve daha düşünsel bir yapıya sahiptir. REM rüyaları daha hareketli, hikaye gibi akan ve duygusal yönü güçlü rüyalar olurken, NREM rüyaları daha parçalı, daha az canlı ve genellikle düşünce akışına benzeyen içerikler barındırır" şeklinde konuştu.
GÖRDÜKLERİNİZİ YAZIN
Bazı insanların rüyalarını daha net hatırlarken, bazılarının ise hiç hatırlamamasının kişisel beyin aktivitesiyle ilgili olduğunu açıklayan Alp, şöyle dedi: "Özellikle REM uykusundan hemen sonra uyanan kişiler rüyalarını daha net hatırlayabilir. Ancak, 'prefrontal korteksin' düşük aktivite seviyesinden dolayı rüyalar hızla unutulmaya meyillidir. Aynı zamanda rüya hatırlama alışkanlık meselesidir. Rüya günlüğü tutan veya rüyalarına dikkat eden kişiler, zamanla daha fazla rüya hatırlamaya başlar."
STRES KABUSLARI ARTIRIYOR
Kabuslarınsa genellikle bilinçaltında yer etmiş korkularımızın, kaygılarımızın veya travmatik deneyimlerimizin bir yansıması olduğunu söyleyen Alp, şöyle dedi: "Özellikle stresli, kaygılı dönemlerde kabuslar daha sık görülebilir. Tekrarlayan rüyalar ise genellikle çözümlenmemiş psikolojik konulara işaret eder. Zihnimiz, anlamlandıramadığı veya başa çıkamadığı bir durumu rüyalar aracılığıyla tekrar tekrar işlemeye çalışır. Bu tür rüyalar, bilinçaltımızın bize önemli bir mesaj vermeye çalıştığını gösterir."
BAZILARI RÜYALARINI YÖNLENDİREBİLİYOR
Bilınçli rüya görme durumuna da değinen Alp, "Lucid (bilinçli) rüya, kişinin rüya gördüğünün farkında olduğu ve hatta rüyanın içeriğini kısmen kontrol edebildiği özel bir rüya durumudur. Bu tür rüyalarda 'prefrontal korteksin' normalden daha fazla aktif olduğu görülür, yani bilinçli düşünme süreci rüya sırasında devreye girer. 'Lucid rüya' gören kişiler, rüyalarında belirli seçimler yapabilir, olayları yönlendirebilir ve bazen gerçek hayatta mümkün olmayan deneyimler yaşayabilir" dedi.
