Beslenme, karaciğer sağlığının korunmasında önemli bir rol oynar. Belirli gıdalar, karaciğer enzimlerini iyileştirmeye, yağ birikmesine karşı korumaya, inflamasyonu ve oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olduğu gösterilen bileşikler içerir.
Karaciğer; protein, kolesterol ve safra üretiminden vitamin, mineral ve hatta karbonhidrat depolamaya kadar vücut süreçlerinden sorumludur. Karaciğerinizi iyi durumda tutmak sağlığınızı korumak için önemlidir.
KARACİĞERİNİZ İÇİN TÜKETEBİLECEĞİNİZ EN İYİ YİYECEKLER
KAHVE
Kahve, karaciğer sağlığını geliştirmek için içebileceğiniz en iyi içeceklerden biridir. Araştırmalar, kahve içmenin karaciğeri hastalıklardan koruduğunu, hatta bu organla ilgili sağlık sorunları yaşayan kişilerde bile olduğunu göstermiştir.
Örneğin, 2016 tarihli bir araştırma incelemesinde yer alan çalışmalar, kahve içmenin kronik karaciğer hastalığı olan kişilerde siroz veya kalıcı karaciğer hasarı riskini azaltmaya yardımcı olduğunu göstermiştir.
2016 tarihli bir araştırma incelemesine göre kahve içmek, yaygın bir karaciğer kanseri türüne yakalanma riskini azaltmaya da yardımcı olabilir. Ayrıca karaciğer hastalığı ve iltihaplanma üzerinde de olumlu etkileri vardır.
Araştırmacılar bunun kronik karaciğer hastalığı olan kişilerde daha düşük ölüm riskiyle bile ilişkili olduğunu buldu. En büyük faydalar günde en az 3 fincan kahve içen kişilerde görülmektedir. 2016 da yapılan bir inceleme, bu faydaların yağ ve kolajen oluşumunu önleme yeteneğinden kaynaklandığını gösteriyor. Yağ ve kollajen karaciğer hastalığının ana belirteçlerinden ikisidir.
Kahve aynı zamanda antioksidan glutatyon düzeylerini de artırır. Antioksidanlar vücutta doğal olarak üretilen ve hücrelere zarar verebilecek zararlı serbest radikalleri etkisiz hale getirir.
ÇAY
Çayın sağlığa faydalı olduğu yaygın olarak kabul ediliyor ancak kanıtlar, karaciğere özel faydaları olabileceğini gösteriyor. 15 çalışmayı kapsayan 2020 tarihli bir inceleme, yeşil çayın, yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD) olan kişilerde karaciğer enzimi düzeylerini azalttığını buldu.
Başka bir çalışmada da benzer bulgular vardı; 12 hafta boyunca yeşil çay ekstresi takviyesinin, NAFLD'li kişilerde karaciğer enzimlerini alanin aminotransferaz (ALT) ve aspartat aminotransferaz (AST) önemli ölçüde azalttığını bildirdi.
Ayrıca 2017 yılında yapılan bir inceleme, yeşil çay içen kişilerin karaciğer kanserine yakalanma olasılığının daha düşük olduğunu buldu. En düşük risk, günde dört veya daha fazla bardak içen kişilerde görüldü. Ancak bazı kişilerin, özellikle de karaciğer problemi olanların, yeşil çayı takviye olarak tüketmeden önce dikkatli olmaları ve doktorlarına danışmaları gerekmektedir.
GREYFURT
Greyfurt, karaciğeri doğal olarak koruyan antioksidanlar içerir. Greyfurtta bulunan iki ana antioksidan naringenin ve naringindir. Greyfurtun koruyucu etkilerinin iki şekilde ortaya çıktığı bilinmektedir: iltihabı azaltarak ve hücreleri koruyarak.
2023 tarihli bir analize göre çalışmalar, bu antioksidanların hepatik fibrozis gelişimini azaltmaya yardımcı olabileceğini de göstermiştir. Hepatik fibroz, karaciğerde aşırı bağ dokusunun biriktiği zararlı bir durumdur. Bu genellikle kronik inflamasyondan kaynaklanır.
YABAN MERSİNİ VE TURNA YEMİŞİ
Yaban mersini ve turna yemişi, meyvelere kendine özgü renklerini veren antioksidanlar olan antosiyaninleri içerir. Ayrıca birçok sağlık yararıyla da bağlantılıdırlar. 2021'de yapılan bir araştırma, altı ay boyunca turna yemişi takviyesi almanın, NAFLD'li kişilerde hepatik steatozu veya karaciğer yağlanmasını iyileştirdiğini buldu.
Dahası, yaban mersini ekstraktının, test tüpü çalışmalarında insan karaciğer kanseri hücrelerinin büyümesini engellediği gösterilmiştir. Ancak bu etkinin insanlarda da kopyalanıp kopyalanamayacağını belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır. Bu meyveleri beslenmenizin düzenli bir parçası haline getirmek, karaciğerinizin sağlıklı kalması için ihtiyaç duyduğu antioksidanları sağladığından emin olmanın iyi bir yoludur.
ÜZÜM
Üzüm, özellikle kırmızı ve mor üzüm, karaciğer sağlığına fayda sağlayabilecek çeşitli faydalı bitki bileşikleri içerir.
Faydaları şunları içerebilir:
PANCAR SUYU
Pancar suyu, betalain adı verilen bir nitrat ve antioksidan kaynağıdır. Hayvan çalışmaları pancar suyunun karaciğerdeki oksidatif hasarı ve iltihabı azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermiştir.
KURUYEMİŞLER
Kuruyemişler aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok temel besin açısından zengindir:
Bu besinler çeşitli sağlık yararlarından sorumludur.
2019'da yapılan bir araştırma, kuruyemişlerin daha fazla tüketildiği bir beslenmenin, NAFLD riskinin azalmasıyla ilişkili olduğunu buldu. Daha yüksek kalitede çalışmalara ihtiyaç duyulurken, ön veriler kuruyemişlerin karaciğer sağlığı için önemli bir besin grubu olduğuna işaret ediyor.
ZEYTİNYAĞI
Zeytinyağı, kalp ve metabolik sağlık üzerindeki olumlu etkileri de dahil olmak üzere sağlığa birçok faydası nedeniyle sağlıklı bir yağ olarak kabul edilir. Aynı zamanda karaciğeri de olumlu etkiler.
2018'de yapılan bir araştırmaya göre, zeytinyağı açısından zengin bir Akdeniz diyetini takip etmek, yaşlı yetişkinlerde karaciğer yağlanması riskinin azalmasıyla ilişkilendirilebilir.
Diğer birçok çalışma, insanlarda zeytinyağı tüketiminin karaciğerde daha az yağ birikimi ve karaciğer enzimlerinin kan seviyelerinde iyileşme dahil olmak üzere benzer etkilerini bulmuştur.
Karaciğerde yağ birikmesi, karaciğer hastalığının ilk aşamasının bir parçasıdır. Bu nedenle zeytinyağının karaciğer yağı ve sağlığın diğer yönleri üzerindeki olumlu etkileri onu sağlıklı bir beslenmenin değerli bir parçası haline getirir.
