"Yargı kararı kesinleşmedikçe bir sanık suçlu ilan edilmemelidir." Bu temel ilke her demokratik ülkede olduğu gibi bizde de meslek kuralları arasında baş köşede durur. Durur da, buna ne kadar titizlenildiği ayrı bir konudur.
Yolu adliyeye veya yargıya düşmüş insanlarla ilgili peşin kabuller ne yazık ki çoğu kez başlıklara ve haber spotlarına yansımaya devam ediyor.
Bunlardan biri, 11 Haziran tarihli gazetenin üçüncü sayfasında yer almakta.
Haber şöyle: Kırklareli'de oturan bir banka müşterisi hesabında para kalmadığını fark etmiş ve savcılığa başvurmuş. Bunun üzerine polis iki şehirde üçü banka memuru altı kişi gözaltına alınmış. Yani habere göre daha ortada tutuklama bile yok.
Başlık da şöyle: Kadın Bankacılar Hesapları Boşalttı.
Bir başka haberin ayrıntısı da şu şekilde: Bursa'da bir yıl süren takibat sonucu, çek-senet tahsilatı ve tefecilik yaptığı öne sürülen 14 kişi gözaltına alınmış. Birçok kanıt ele geçirilmiş. Kime ait olduğu haberde belirtilmeyen bir iddiaya göre "çetenin reisliğini" bir kadın yapıyormuş.
Başlığa göz atalım: Lideri Kadın Olan Tefeci Çetesine Operasyon.
Eğer konumuz ilke ise, aşağıdaki haber de incelemeye değer.
İzmir'de üç günde peşpeşe üç cinayet işleyen zanlı hakkında müebbet hapis istemiyle dava açılmış. Haber spotu sanığın susma hakkını kullandığını belirtiyor.
Başlık: Seri Katile 3 Müebbet İstemi.
Eğer "masumiyet karinesi"ni önemsiyorsak, yargı süreçlerine ilişkin haberlerde esas olanın kişileri "peşinen mahkûm etmek" değil, süreçleri an an ve doğruları ile ilgili olarak haberleştirmekle sınırlı kalması gerektiğini bilmeliyiz. Aksi hem "yargısız infaz" olarak algılanır, hem de olası bir serbest bırakma, dava düşürme veya beraat halinde, kişinin (özellikle google gibi sanal hafızalarda) lekelenmiş olarak kalmasına, mağduriyetlere açık hale gelmesine sebebiyet veririz.
Başlıklara ve spotlara biraz daha dikkat, sorumluluk gereğidir.