Biliyorsunuz, sürü davranışı sosyal psikolojide bireylerin kendi kararlarını göz ardı ederek içinde bulundukları grubun kararına göre hareket etmeleri olarak tanımlanır. Borsalarda sürü davranışı ise yatırımcıların hisse senedi alım-satım kararlarında kendi fikirlerini göz ardı edip, piyasa kararı doğrultusunda alım-satım yapmalarıdır. Foreks piyasasında bu psikolojiye girmemek en hayırlısıdır. Orada kaldıraçlı işlemler olduğu için terse düşme olasılığı çok daha fazladır. Aslında sürü psikolojisi sadece hisse senedi ya da foreks piyasalarında değil giyim trendlerinde, spor fanatizminde ve siyasi taraftarlıkta da birçok farklı şekilde kendini gösterir.
Bunları niye anlatıyorum.
Dün Borsa İstanbul'da öğleden sonra yaşananları hep beraber izledik. İki saat içinde piyasa birden bire terse döndü. Güne pozitif başlayan endeks yönünü aşağı çevirdi, düşüş son saatte hızlandı. Borsa 21 Nisan'dan bu yana en sert gün içi düşüşü yaşadı. Gün içerisinde 1.459 puanı gören endeks, ne olduysa saat üçten sonra adeta satış tsunamisiyle karşılaştı.
Borsa günü yüzde 3.5'lik düşüşle 1.400 puanla kapattı. Son 1 ayın en düşük kapanışı yapılırken, şirketlerin piyasa değeri 1 günde 55 milyar lira azaldı. Yatırımcıların kaybının ise 13 milyar lira civarında olduğu tahmin ediliyor. Euro 10.39 TL ile tüm zamanların zirvesini gördü. Dolar kuru 8.50'ye yaklaştı, sepet kur 9.40'ı aşarak rekor tazeledi. Tahvil faizleri de yönünü yukarı çevirdi.
Hem de ortada somut herhangi bir veri yokken...
"Beklentilerin alınıp, gerçeklerin satıldığı" borsada peki kim neyi fiyatladı?
Borsada hisse senetlerini kırmızıya boyayan en önemli sebep, siyasi arenadaki gelişmelerin fiyatlanması oldu. MHP Lideri Devlet Bahçeli ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun grup toplantılarında yaptığı açıklamaların ardından sosyal medyada başlatılan dezenformasyon düşüş sürecine yardımcı oldu.
Malum, biz de piyasa algı üzerine kurulu... Algı ise beraberinde sürü psikolojisini getiriyor. Sürü psikolojisi de yıkımları...
Birileri siyasi açıklama üzerinden niyet okuyor. Bu okumalar kulaktan kulağa yayılıyor. Satış başlayınca yatırımcılar sürü psikolojisiyle hareket ediyor. Ne sattığını ne aldığını bilmeden al-sat yapıyor. Satış hareketi başlayınca makineler de devreye giriyor. Birbirini tetikleyen bu zincirle bir anda piyasada kan gövdeyi götürüyor.
Borsa yatırımcısına defalarca dedik...
Yine diyelim...
Yatırımınızı rasyonel kararlarınızla yapın. Dışarıdan duyduğunuz algısal bilgileri doğruları dikkate almadan referans yapıp, alım-satıma girişmeyin. Çok kısa vadeli, günlük hareket edenler bu tür dalgalanmalarda ağır kayıplara uğramaktan kurtulamaz. O yüzden de hisse seçimine dikkat edip, ortak olacağınız şirketi iyi tespit edin.
Bu köşe yazısını aşağıdaki linke tıklayarak sesli bir şekilde dinleyebilirsiniz
