Ne söylediğimizden ziyade, ne yaptığımız önemli... Neyi, neden yaptığımız ise daha da önemli... Çeyrek asırdır dilimize yerleşen bir kelime var:
Ekosistem... Bir bölgede bulunan canlı, cansız varlıkların karşılıklı oluşturdukları sistemin adı...
Bir düzeni ifade ettiği kadar bu sistem çerçevesinde oluşan her şeyi tanımlar ve etkileşimle gelişen olgular sayesinde birlikte iş yapma, daha fazla üretme, katma değer sağlama sonucuna götürür bizi...
Eğer sistemin unsurları aynı yönde hareket etmez ve bu beraberlikten bazıları bireysel kazanç kurnazlığını seçerse, en iyi tasarlanmış ekosistem, bir anda egosistem halini alır.
Birlikte iş yapma kültürünün gelişmediği ortamlarda ekosistem arayışları ne yazık ki lafta kalıyor. Üniversite sanayi işbirliğinin yurtdışındaki başarılı örneklerine bakıp benzer ekosistemleri burada geliştirme gayretimizin akametini izliyorum; su ile zeytinyağı birlikteliğinden ekosistem değil egosistem doğuyor.
Nedir bu egosistem? Nimeti alıp külfeti öteleme kurnazlığı... Sorunu, kendi sorumluluk alanının dışına itme kolaycılığı...
Ekosistemin değer üreten parçası olmak yerine kendi egosunu besleme vasıtası haline getirme ahmaklığı...
Eğer bir sistem içindeki elementler, her biri yetkinlik alanında kalırken bir başka kabiliyet kümesiyle işbirliğine girerse bu sistem çok hızlı büyüyor, kapsadığı insanları, kurumlar, firmalar ve habitatı zengin ediyor.
Bunun tersi de geçerli ki buna ben egosistem diyorum.
Geçen hafta Urfa'daki ayakkabı kümelenmesinin nüvesini kuran FLO'nun tesislerini geziyordum. Giymekten başka ayakkabı bilgisi olmayanları alıp eğiten ve onlarla bir endüstri kuran Mehmet Büyükekşi ve Mehmet Ziylan ile fabrikadaki toplantıda, dünyada ilk 10 hedefi doğrultusunda ayakkabı kümelenmesine dair gayreti gördüm.
Büyükekşi 2023'te 30 milyon çift üretimden, 20 bin nitelikli istihdamdan söz ediyor ve rakiplerine sesleniyor: "Elemanlarımı alabilirsiniz." Neden? "Çünkü" diyor;
"Ekosistem oluşursa hepimiz kazanacağız.
Burada firma egolarına yer yok, Türkiye optimaline yer var." Bir yerde kulağınıza ekosistem kelimesi çalınıyorsa lütfen o sistemdeki egoları gözlemleyin.
O egoları besleyen rutinleri belirleyin ve şişirilmiş egolarla bir yere varılamayacağını aklınızda tutun.
