Aklın kalbi var, kalbin aklı var.
Kalpsizliğin de aklı var. Bağırsak Aklından da bahsediliyor. Böyle geliyor son haberler.
Televizyonun dangoz programlarına çıkıp belden aşağı, abuk sabuk konuşanları Bağırsak Düşünürleri statüsüne alıyoruz. Bunlar Batılı aydının çoktan terk ettiği kaba pozitivist hurafeleri kullanan, tarihte peygamberler yoktur filan diye üfüren izansız tipler. Bunların bir tık gerisi Nazım Hikmet'in "Trum Trak trum trak makineleşmek istiyorum," şiiri. Gacırdamalı bir varoluş, insan ötesi bir robotlaşmanın yağ sızdıran hali...
Dünyada nesli tükense de ülkemizde çok bulunan felsefeci, bilimci iddiasındaki bu bağırsak düşünürlerinin en büyük zihni özelliğinin pozitivist, kaba determinist, Darvinci ırkçı ve elbette darbe taraftarlığı olduğunu söylersek yanlış olmaz. Bunlar yalandan milliyetçilik yaftasının ardına sığınarak, Batılı dayatmalar karşısında 'tak şak' selam duranlardır aynı zamanda.
Zatıalileri, 1800'lerde "Din yok, bilim var" diyen sonradan görme Jön Türklerin, kahrolsun istibdat diye Abdülhamid Hanı indirir indirmez memleketi 6 Milyon metrekareden 250 bin metrekareye indiren İttihat Terakki'nin yaydığı genetik miras...
***
Meselenin öte yanı, Tanrısız bir akılcılığın vardığı noktanın hayvanlaşmaya değil, hayvandan da aşağıya düşmesidir. Bunu Goethe söylüyor.
Aydınlanma, ilahi kökenli olan aklı fiilen kötüye kullandı, hırpaladı diyor Goethe. Mefisto'nun ağzından şöyle konuşuyor: "
Akıl diyor o buna ve bundan maksadı ancak: Bütün hayvanlardan daha beter hayvan olmak!"
Fikri anlamda köşe bucak bir temizlik yapmalı, pencereleri cesaretle ardına kadar açmalı, onu diyorum...
***
Duygusal zekâ yeni keşfedildi. Fakat sadece onla davrananlara duygu-salak deniyor. Böyle tipler oldu hep. Akıl ile duygu arasında denge kuramayan dengesizler. Densiz kelimesi de cuk oturur buraya.
'Aklı orasında' diye bir deyim de geçer mahallelerde. Bazılarının küfür duymak için ortaoyunu demek ortaoyununa hakaret dizilere, şovlara koşup "Ay çok hoş vallahi" diye katıla katıla güldüğü aşağısamalar, sadist küçümsemeler karşısında mazoşist zevkten bayılmaları...
O da aynı aklın adresi. Bağırsak Aklı. Tenyalarla yan yana. Öyle şeyler işte...
Mevlâna akıl ve kalp için 'Kanat' demiş. Tek kanatlı kuş uçamaz demiş. 'Uçmak' dünyayı cennet etmek diye de okunabilir burada. Bilimin piri bilgeler daima ilahi bilgiyi önemsemişlerdir. Newton'un dini ve tarikatı vardı.
Buyurun size bizden küçük bir misal, İslam düşünürü İmam Caferi Sadık'ın öğrencisi Cabir bin Hayyan!
Nitrik asit, Hidrojen klorür ve Sülfürik asidin kristalize yöntemlerini bulduğu, Kral suyunu icat ettiği ve Sitrik, Asetik ve Tartarik asitlerini keşfettiği ve kendisinin ortaya attığı 'Baz' kavramıyla Kimya'nın gelişmesine katkıda bulunduğu biliniyor. Ayrıca zehirlilerin zehirlisi Arsenik tozunu elde eden kişi. Hermes, Pisagor ve Sokrates üstüne yazmış.
8. Yüzyılda, yani bundan tam 1200 yıl önce; minerallerin, bitkilerin ve hayvanların suni olarak laboratuvarda üretilebileceğini söylemiş! Bunu biz değil, batılı kaynaklar yazıyor...
***
Aydınlanmanın filozofları bile bizim Kemalist ilericiler kadar beton kafa olmamışlar. Decartes, "zihnimiz gülünç bir küstahlığa düşmeden Tanrıya etki ettiğini ileri süremez" demiş.
Anarşist Simone Well, "Aklıyla öğünen insan, hücresinin genişliğiyle gururlanan bir mahkûma benzer," diye eklemiş.
Şimdi kalp deyince yürek sote anlayanlar da olacaktır ama onları bağırsak felsefeleriyle baş başa bırakıp kalbin aklına gelirsek, Celaleddin Rumi omzumuza dokunur:
"Akıl, Tanrı gölgesidir. Tanrı ise, güneş. Hiç gölge güneşe dayanabilir mi?"
"Sonra onu aşağıların aşağısına (esfel-i sâfilin) indirdik" diyen âyet pozitivistlerin gittiği adresi işaret eder...
Güneşini kaybetmiş akıl, belki sadece evden çıkarken pantolon fermuarını çekebilen mercimek akıldır. Çünkü kalpsiz akıl, ancak fermuarlarıyla tanımlanır...
