Maliye Bakanlığı, yükseköğretim kurumlarının, 2012'de bütçe ödeneklerini ve bütçe işlem yetkilerini verimli ve etkin kullanması, yıl içi gelişmeleri de dikkate alarak idari ve akademik birimlerin ödenek ihtiyacının bütçe imkanları dahilinde zamanında ve yeterli düzeyde karşılayabilmesini sağlamak amacıyla usul ve esasları belirledi. Buna göre yükseköğretim kurumları, ödenek dağılımlarını yaparken öncelikle (2012-2014) Dönemi Bütçe Hazırlama Rehberinde belirtilen genel esaslara uyacak. Bununla birlikte ödeneğin gönderileceği harcama biriminin periyodik ödemeleri, ödeme bekleyen evrakları ile birim tarafından gerçekleştirilmiş veya gerçekleştirilecek ihaleli işlerin ödenek ihtiyacı, öncelikle dikkate alınacak.
Maliye Bakanlığı'nın yükseköğretim kurumlarına ilişkin 2012 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Uygulama Tebliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Bu Tebliğ, 2012 yılında yükseköğretim kurumları bütçe ödeneklerinin ve bütçe işlem yetkilerinin verimli ve etkin kullanılması, yıl içi gelişmeler de dikkate alınarak idari ve akademik birimlerin ödenek ihtiyacının bütçe imkanları dahilinde zamanında ve yeterli düzeyde karşılanabilmesi, mali istatistiklerin sağlıklı bir şekilde oluşturulması, uygulama birliğinin sağlanması ve ortaya çıkan sorunların giderilmesi bakımından bütçe ödeneklerinin dağılımı, gönderilmesi, kullanılması ve bütçe işlemlerine ilişkin esas ve usullerin belirlenmesi amacıyla düzenlendi. Bu Tebliğ, 21 Aralık 2011 tarihli 2012 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun 11. maddesinin dördüncü fıkrasına dayanılarak hazırlandı.
BÜTÇE REHBERİNE UYULACAK
Yükseköğretim kurumları, ödenek dağılımlarını yaparken öncelikle (2012-2014) Dönemi Bütçe Hazırlama Rehberinde belirtilen genel esaslara uyacak. Ödenek dağılımları yapılırken birinci fıkrada belirtilen genel esaslarla birlikte aşağıdaki özel esaslara da uyulacak. Rektör, rektör yardımcıları, üniversite senatosunun giderleri ile araştırma projelerine ilişkin ödenekler, rektörlük altındaki "Özel Kalem"de; genel sekreter ve genel sekreter yardımcılarının giderlerine ilişkin ödenekleri ise genel sekreterlik altındaki "Özel Kalem"de yer alacak.
Yükseköğretim kurumu adına yurt dışına eğitime gönderilen araştırma görevlilerinin yurt içi maaşlarına ilgili harcama biriminde; bunların yurt dışı maaşları, yollukları ve diğer giderlerine ise rektörlük altındaki "Özel Kalem"de yer verilecek.
10 Aralık 2003 tarihli 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa göre atanan ve doğrudan üst yöneticiye bağlı olarak denetim faaliyetlerinde bulunan iç denetçilerin giderlerine ilişkin ödenekler, rektörlük altındaki "Özel Kalem" de ve ilgili fonksiyonda yer alacak.
DİĞER PROJELER HARCAMA BİRİMİ TARAFINDAN İZLENECEK
Toplu projelerden; Gayrimenkul sermaye üretim giderleri ve büyük onarımlara, Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı; Makine-teçhizat ve bilgisayar alımı ile bunlara ilişkin büyük onarımlara, İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı veya ilgili diğer yardımcı harcama birimleri, altında yer verilecek.
Diğer projeler ise ilgili harcama birimi altında izlenecek. Öğrencilerin beslenme, barınma, sağlık, kültür ve spor faaliyetlerine ilişkin fonksiyonlarda yer alan ödenekler, Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı altında, diğer giderler fonksiyonunda yer alan ödenekler ise Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı altında veya harcamaların yapılacağı ilgili harcama birimlerinde izlenebilecek. Bütçe ödeneklerinin etkin, verimli ve yerinde kullanımını sağlamak amacıyla ödeneklerin dağılımında, harcama birimlerinin önceki yıllardaki ödenekleri, harcama kapasiteleri, yıl içi ihtiyaçları, öğrenci sayıları, meydana gelen hizmet veya fiziki mekan genişlemeleri, harcama birimlerinin performansları ve hizmetlerin yerindeliği gibi kriterler esas olmak üzere yükseköğretim kurumları tarafından oluşturulabilecek diğer objektif kriterler dikkate alınacak.
BÜTÇE ÖDENEKLERİNİN DAĞILIMI YAPILIRKEN DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
Bütçe ödeneklerinin dağılımı yapılırken, bu esaslarla birlikte ödeneğin gönderileceği harcama biriminin periyodik ödemeleri, ödeme bekleyen evrakları ile birim tarafından gerçekleştirilmiş veya gerçekleştirilecek ihaleli işlerin ödenek ihtiyacı, öncelikle dikkate alınacak. Harcama yetkilileri, dağılımı yapılan ödeneklerle sınırlı olarak, harcama talimatı düzenleyebilecek ve taahhüde girişebilecek.
Yükseköğretim kurumları, toplulaştırılmış tertiplerdeki ödeneklerin bu maddede belirtilen esaslar çerçevesindeki dağılımını, Üniversiteler Bütçe Hazırlık Modülü içinde yer alan Birimlere Ödenek Dağıtım Menüsü yardımı ile harcama birimleri bazında ekonomik sınıflandırmanın dördüncü düzeyinde hazırlayarak e-bütçe sistemine girişini yapacak.
Yükseköğretim kurumları tarafından ekonomik sınıflandırmanın dördüncü düzeyinde hazırlanarak e-bütçe sistemine girişi yapılan ödeneklerin dağılımı, üst yönetici tarafından ekonomik sınıflandırmanın ikinci düzeyi itibarıyla yönetim kurulunun bilgisine sunulacak. Üst yönetici, yapılan ödenek dağılımı konusunda, yönetim kurulunda temsil edilmeyen harcama birimlerinin en üst yöneticilerini de bilgilendirecek. Üst yönetici tarafından onaylanan ödenek dağılımı 6 Ocak 2012 tarihine kadar e-bütçe sisteminde onaylanacak.
Bütçe ödeneklerinin onaylanan dağılımı, Strateji Geliştirme Daire Başkanlıkları tarafından harcama birimlerine yazılı olarak bildirilecek. Ödenek dağılımları, gerekli görülmesi halinde üst yönetici onayı ile değiştirilebilecek. Yapılan bu değişiklik, ilgili harcama birimlerine yazılı olarak bildirilir. Ödenek dağılımı değişiklikleri, harcama birimlerinin harcama ve taahhüt durumları dikkate alınarak gerçekleştirilecek. Harcama birimleri, ödenek dağılımı ile planlanan ödenekler kadar değil, kendilerine Ödenek Gönderme Belgesi ile gönderilen ödenekler kadar harcama yapma yetkisine sahip olacak.
HARCAMA BİRİMLERİNE ÖDENEK GÖNDERME
Yükseköğretim kurumları, birim detayında kullanılabilir bütçe ödeneklerini, Ödenek Gönderme Belgesi düzenlemek suretiyle ilgili harcama birimlerine gönderecek. Harcama birimlerine gönderilecek ödenekler, ödenek dağılımları ile uyumlu olacak. Harcama birimlerine Ödenek Gönderme Belgesi düzenlemek suretiyle gönderilen ödenekler, ödenek dağılımı ile belirlenen ödeneklerden daha fazla olamayacak. Herhangi bir harcama birimine planlanan ödeneklerden daha fazla ödenek gönderilmesi ancak ödenek dağılımının değiştirilmesi suretiyle mümkün olabilecek.
ÖDENEKLERİN KULLANILMASI
Yükseköğretim kurumları, Bakanlıkça vize edilen Ayrıntılı Finansman Programı (AFP) nda yer alan oranlar dahilinde AFP (Birim Detay) hazırlayacak. Harcama birimleri, serbest bırakılan ödenekler ve gelir gerçekleşmelerini de dikkate alarak Ödenek Gönderme Belgesi ile gönderilen ödenekleri kullanma yetkisine sahip olacak. Harcama yetkilileri, serbest bırakılan ödeneklerin üzerinde veya Ödenek Gönderme Belgelerindeki ödenekleri aşan ödeme emri düzenleyemez ve bu ödenekleri aşan bir harcama yapamayacak. Harcama birimlerine Ödenek Gönderme Belgesi ile gönderilen ödeneklerden harcanamayacağı anlaşılan ödenekleri tenkis etmeye ve ihtiyacı olan harcama birimlerine göndermeye, ilgili harcama yetkilisinin bilgisi üzerine üst yönetici yetkili olacak.
ÖDENEK DEĞİŞİKLİKLERİ
Toplulaştırılmış tertip düzeyinde, yapılacak her türlü bütçe işlemi, 5018 sayılı Kanun ve 2012 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununda yer alan bütçe işlem yetkilerinin kullanılmasına ilişkin kurallara ve sınırlamalara tabi olacak. Bu itibarla, toplulaştırılmış tertiplere ödenek aktarma ve ödenek ekleme işlemlerinin gerçekleştirilmesinde, söz konusu kanunlardaki yasaklayıcı hükümlere uyulacak. Ayrıca, aktarmayla ödenek eklenen toplulaştırılmış tertiplerden ödenek düşülemeyeceğinden, toplulaştırılmış tertiplere ödenek aktarma işlemlerinin söz konusu tertiplerin yıl sonu harcama tahminleri dikkate alınarak yapılması gerekecek.
Toplulaştırılmış tertipte yer alan ödenekleri ilgilendiren her türlü bütçe işlemi (AFP revize, aktarma, ekleme ve benzeri ), yükseköğretim kurumları tarafından ödenek dağılımına ve AFP (Birim Detay) ye yansıtılacak.
Toplulaştırılmış tertipte yer alan ödenekleri ve ödeneklerin aylara dağılımını değiştirmemek kaydıyla birim düzeyinde ödenek dağılımlarında ve AFP (Birim Detay) de yapılacak her türlü değişiklik, üst yöneticinin onayı ile yükseköğretim kurumları tarafından sonuçlandırılacak.
BÜTÇE UYGULAMASI VE BÜTÇE İŞLEMLERİ
Herhangi bir idari ve akademik birimle ilgili olarak yıl içinde ortaya çıkabilecek ödenek ihtiyacının karşılanmasında aşağıdaki sıralama takip edilecek. Ödenek ihtiyacının öncelikle toplulaştırılmış tertibin mevcut ödeneğinden karşılanması yoluna gidilecek. Bu kapsamda, Ödenek Gönderme Belgesine bağlanarak diğer birimlere gönderilen ödeneklerden kullanılmayan ve kısa süre içerisinde kullanılmayacağı anlaşılan tutarlar tenkis edilerek, AFP (Birim Detay)'nin değiştirilmesi veya ödenek değişikliği yapılması suretiyle ödenek ihtiyacı karşılanacak. Toplulaştırılmış tertipteki kullanılabilir ödeneğin yetersiz olduğu durumlarda ise AFP revize işlemi talebinde bulunularak, sağlanacak ilave serbest ödenek dahilinde ödenek ihtiyacı karşılanacak. Yıl sonu harcama tahmini yapılarak, diğer toplulaştırılmış tertiplerdeki kullanılmayacağı anlaşılan ödeneklerden, ödenek aktarmaya ilişkin esaslar dahilinde kurum içi ödenek aktarma suretiyle ödenek ihtiyacı giderilecek.
Tenkis-ödenek gönderme ve kurum içi ödenek aktarma işlemleriyle karşılanamayan ödenek ihtiyaçları, ilgisine göre likit karşılığı veya gelir fazlası karşılığı ödenek kaydı işlemleriyle sağlanacak ödenek dahilinde karşılanacak.
Bütçe işlem yetkilerinin kullanılmasında, bu Tebliğde belirlenen esaslarla birlikte Bakanlıkça belirlenen bütçe işlemlerine ilişkin genel esaslara uyulacak. 2012 yılında likit karşılığı ödenek kaydı yapılabilecek tutarın üst sınırı, Bakanlıkla mutabakat sağlanarak belirlenir. Önceki yıllarda ödeme emrine bağlanmakla birlikte nakdi gönderilmemiş hazine yardımı tutarının belirlenmesinde, Bakanlık kayıtları esas alınacak.
Ödenek aktarma, likit karşılığı ve gelir fazlası karşılığı ödenek kaydı işlemlerinin gerçekleştirilmesinde, toplulaştırılmış tertiplerin ödenek ihtiyaçlarının belirli varsayım ve hesaplamalara dayalı olarak doğru tespit edilmesine özen gösterilecek. Söz konusu tertiplerde kullanılabilecek tutarın üzerinde ödenek artışına yol açabilecek bütçe işlemi gerçekleştirilemeyecek.
HARCAMA YETKİSİ
Yükseköğretim Kurulu bütçesinin "Genel Sekreterlik" kurumsal kodu altında tefrik edilen ödenekler, (2012-2014) Dönemi Bütçe Hazırlama Rehberinde belirtilen bütçeleme esaslarına uygun olarak, bu Tebliğin ödenek dağılımına ilişkin usul ve esaslarına tabi olmaksızın teşkilat yapısında yer alan daire başkanlıklarına ve diğer ilgili birimlerine Ödenek Gönderme Belgesi düzenlemek suretiyle gönderilecek. Üst yöneticinin onayı ile Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı tarafından da Ödenek Gönderme Belgesi düzenlenebilecek. Ödenek gönderme ve tenkis işlemleri, genel esaslara göre gerçekleştirilecek. Bu Tebliğ, 1 Ocak 2012 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.