Bereketli Starbuck boğasının insan suretine bürünmüş hali bu dünyada yaşıyor. O, sarışın kıvırcık saçlı, mavi gözlü ve esmer tenli bir Amerikalı. Şimdiye kadar internet üzerinden tespit edilebilen çocuklarının sayısı 120... Bu adam çok eşli mi? Hayır! O da, binlerce genç erkek gibi, yıllar boyunca bir sperm kliniğine spermlerini bağışladı. Ve öyle gözüküyor ki, spermleri hiç saklanmadan kullanılmış! Eğer bunun sıradışı bir hikâye olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Wendy Kramer'a bakacak olursanız; sperm donörlerinin sıklıkla 30, 40, hatta 50 çocuğu oluyor. Kramer neden bahsettiğini iyi biliyor, çünkü kendisi, sperm ve yumurtalık donörlerinin ve bunlardan doğan çocukların birbirleriyle iletişime geçmelerini ve tıbbi bilgileri paylaşmalarını sağlayan bir internet sitesinin kurucusu. Bu sitenin üyelerinin çoğu, anonim bağışların sonucu doğan çocuklar veya onların ebeveynleri. Ancak bunların arasında 925 donör de bulunuyor. Şimdiye kadar, bu site sayesinde 6 bin 383 kişi birbiriyle iletişime geçmiş. Bunlardan yaklaşık 400'ü, aynı donörden doğduklarını tespit eden kardeşlerin kurduğu gruplara üye.
ŞAŞKINA DÖNDÜ
Wendy Kramer'a göre; 24 bin üyesinin, sperm veya yumurtalık bankalarını kullanan topluluğa oranını bilmenin mümkünü yok. Ancak sitenin, yalnızca ABD'den değil, aynı zamanda Kanada, Fransa, Avustralya, Güney Afrika, İsrail ve Bolivya gibi ülkelerden de üyeleri bulunuyor. Her şeye rağmen, elde edilen rakamlar baş döndürücü. Bu site sayesinde, 120 çocuk, henüz siteye kayıt olmadığı için kim olduğunu bilmedikleri, aynı Virjinyalı babaya sahip olduklarını keşfetti. Bu kardeşlerin kurduğu grup gibi, onlarca kişiden oluşan daha birçok kardeş grupları bulunuyor. Ve bir de Ben var... 31 yaşındaki sperm bağışlayıcısı bu genç adam, yaklaşık 60 çocuğu olduğunu ilk öğrendiğinde şaşkına döndüğünü söylüyor. Ben, bu çocuklardan yalnızca ikisiyle tanışmış. Üç yaşındaki Kanadalı ikizlerin annesi çocuklarına, Ben'in yalnızca bir arkadaşı olduğunu söylemiş.
SORUMSUZLAR!
Wendy Kramer'a göre, açtığı internet sitesi, doğurganlık sanayisinin sorumsuzluğunu gözler önüne seriyor: "Sperm bankalarının bir donörden kaç çocuk doğurtabileceği hakkında en ufak bir fikri yok. Bir ebeveyn için bu siteye girip de çocuğunun 20, 30 ya da 70 üvey kardeşi olduğunu öğrenmesi çok rahatsız edici bir durum." Kramer, bu konuyu bir sperm bankası yöneticisiyle konuşmayı denemiş ancak konuştuğu kişi endişesini anlamamış bile... Destekli üremenin, ABD'de üç milyar dolarlık bir sanayi olduğunu belirten Wendy Kramer, "Sizce 19 yaşındaki genç bir erkek, kendisine 100 çocuğu olacağı söylendiğinde, sperm bağışlamaya devam eder mi?" diye soruyor ve dikkatleri bu sanayiye çekiyor.
Derleyen: Alev Derbent
Çocuk rekoru kıran çok Türk baba var
Türkiye'de yasak, ancak pek çok Türk aile; sperm ve yumurta vericisi yoluyla annebaba olabiliyor. Bunun için Türk aileler öncelikli olarak Kıbrıs, Atina, İsrail ve Belçika'yı tercih ediyorlar. Brüksel'de pek çok Türk ailenin bu yolla çocuk sahibi olmasını sağlayan Brüksel Kadın Sağlığı ve Üreme Merkezi'nden Doç. Dr. Yücel Karaman, bu uygulamalarla ilgili sorularımızı yanıtladı:
Sperm vericisi olan bir erkeğin 120 çocuğu olabilir mi, erkeğin baba olmasının sınırı yok mu?
Sperm vericiliği ile ilgili olarak dünyada etik kurallar var. Bu kurallar aslında bir erkeğin bu kadar çocuk sahibi olmasına izin vermez. Bir erkeğin 120 çocuğu olması bir faciadır. Etik olarak bir sperm donöründen, yani vericisinden en fazla bir kez sperm alınmalıdır. O spermlerden en fazla beş-altı tane çocuk olabilir. Her ülkenin Sağlık Bakanı sperm bankalarına kurallar koyuyor. Bir erkeğin ancak, sperm bankaları bu kuralları ihlal edip spermi altıdan fazla kullanıyorsa, 120 tane çocuğu olabilir.
YAŞ ENGELİ YOK
Tabiat bir erkeğin ne zaman baba olmasına izin verir, kaç yaşına kadar baba olunabilir?
Ergenlik dönemine girilen 14- 15 yaş, erkeklerin spermlerinin doğurgan hale geldiği zamandır. Bu süre ölünceye kadar sürer. Andropoz erkeklerin baba olma şansını elinden almaz. Ancak yaşlanan erkeklerin spermleri de yaşlanır. Buna bağlı olarak da genetik hatalı çocuklar doğabilir. Bir erkeğin bir kadından en fazla 9-10 tane çocuğu olabilir. Ancak birkaç kadından 30 tane bile çocuk sahibi olabilir. Anadolu'da çok eşlilik yaygın olduğu için doğal yolla çocuk rekoru kıran Türkler'e sık rastlıyoruz.
Türkiye'de yasak ama dünyada sperm bankaları ile pek çok kadın hamile kalıyor. Peki bu yolla dünyaya gelen çocuk babasını tanıyabiliyor mu? Erkek isterse çocuklarını bir gün bulabilir mi?
Kesinlikle ikisi de böyle bir hakka sahip değil. Sperm bankalarının böyle bir kuralı var. Çocuk da, baba da birbirini tanımadan yaşar.
Türkler yurtdışındaki sperm bankalarından sperm seçerken hangi özellikleri arıyor?
Türkiye'den genellikle evli çiftler başvuruyor. Kadınlar özellikle kocalarına benzer özellikler olmasını tercih ediyor. Avrupa'da bekar anneler daha fazla ama Türkiye'den gelen bekar anneler çok daha az. Onlar sağlıklı spermler arayorlar, çoğu donörün sarışın olmasını tercih ediyor.
PARA ALIYORLAR
Sperm verenlerin bu işi para için yaptığı, bu nedenle de kuralları ihlal ettikleri iddia ediliyor. Sperm satılabilir mi?
Belçika'da sperm verenlerin çoğu üniversite öğrencisi. Para kazanmak için spermlerini veriyorlar. Karşılığında da yaklaşık 500-600 euro alıyorlar.
Bir erkeğin sperm vericisi olması için ne gibi şartlara sahip olması gerekiyor?
20 ile 40 yaş arasında olanlar, üniversite öğrencisi ya da mezunu olanlar, ailelerinde genetik hastalık bulunmayanlar, Akdeniz ülkelerindense 'Akdeniz Anemisi' taşıyıcısı olmayanlar, psikiyatrik hastalığı olmayanlar, hepatit, AIDS gibi bulaşıcı hastalıkları olmayanlar sperm verebiliyor. Sperm veren kişi spermini verip kan testi yaptırıyor, altı ay bekletildikten sonra tekrar kan testine tabi tutuluyor. Eğer altı ay sonra sonuçlar yine temiz çıkarsa spermler ancak öyle kullanılıyor.
Gamze Paker - Sağlık Servisi
