Medical Park Hastanesi Tamamlayıcı Tıp Uzmanı Dr. Yusuf Özgür Çakmak; sigara bağımlılığından kurtulamayan tiryakilere önemli uyarılarda bulundu:
Nasıl bağımlı oluyoruz?
Sigara bağımlılığı bir beyin hastalığıdır! Hasta sigara içtiğinde, haz alma merkezinden dopamin salgılanmasına neden olur. Fazla salgılanan dopamin, sinir hücrelerinde birtakım değişikliklere neden olarak sigara bağımlılığı hastalığını meydana getirir. Bu nedenle sigarayı herkes aynı şekilde bırakamayabilir. Bu durumda kişiye özel tedavi uygulanması lazım. Bunun için de öncelikle genetik test yapılması gerekiyor.
Genetik test ile bir hastanın sigarayı kolay bırakıp bırakmayacağını anlayabiliyor musunuz?
Genetik test sonucunda insanların sigaraya neden yatkın oldukları ortaya çıkıyor. Karaciğerdeki zararlı maddeleri uzaklaştıran bazı enzimler; nikotin vücuda girdikten sonra, kimi insanlarda çok hızlı, kimilerinde çok yavaş çalışır. Çok hızlı çalışanlarda, vücuda giren nikotin vücuttan çok çabuk uzaklaştırılır. Böylece sigara içme aralığı da azalır, sigara içme isteği 30-40 dakikaya kadar inebilir. Karaciğer enzimleri yavaş çalışanlarda ise sigara içme aralığı beşaltı saate kadar uzayabilir. Yapılan genetik test bu enzimlerin nasıl çalıştığını gösterir.
İLAÇ TEDAVİSİ GEREKLİ
Genetik olarak bazı kişiler sigarayı ilaçsız bırakamaz mı?
Karaciğer enzimleri hızlı çalışanlar tedaviye zor cevap verir. Yavaş çalışanlara sigarayı bıraktırmak daha kolaydır. Bu nedenle genetik test önemli ipuçları verir. Eğer genetik bir yatkınlık ortaya çıkarsa, onlara özel bir tedavi programı planlanır. Karaciğer enzimleri yavaş çalışanlarda nikotin replesman tedavisi yeterli olabilirken; hızlı çalışanlarda mutlaka ilaç tedavisi gerekir.
KİŞİYE ÖZEL TEDAVİ AŞAMALARI
GENETİK TEST
Sigara bağımlısı hastalar gözlemlendiğinde; genelde günde biriki paket sigara içtikleri görülüyor. Bunun sebeplerini araştırmak için yapılan bilimsel çalışmalar; kişisel genetik farklılıklarının sigara içme sayısında ve sigarayı kolay ya da zor bırakmada önemli olduğunu göstermiştir. Hastanın tedavisi, genetik test sonucuna göre yapıldığında başarı artıyor.
BİREBİR GÖRÜŞME
Hastaya sigarayı bırakma sürecinde karşılaşabileceği sorunlar ve bunlarla başetme yöntemleri anlatılarak, kişi önce psikolojik olarak sigarayı bırakmaya hazırlanıyor. Tekrar başlamaması için psikolojik yardım veriliyor.
NİKOTİN REPLASMANI
Hastanın sigarayı bırakma sürecinde vücut alışık olduğu nikotini almak ister. Nikotin bulamadığında ise bazı negatif semptomlar gösterir. Bu semptomları yenemeyen ve çok rahatsızlık duyan hastalara deri bandı, burun spreyi ya da sakız halinde hazırlanmış nikotin verilebilir. Doktor bunların ölçüsünü ve kullanım süresini ayarlar.
İLAÇ TEDAVİSİ
Dünya Sağlık Örgütü ve Sağlık Bakanlığı'nın sigarayı bırakma tedavisi için önerdiği ilaçlar kullanılır. Doktorlar bazı hastalara bu ilaçları önerebilir.
ŞİKAYETLERLE SAVAŞ
Sigarayı bırakma sürecinde hasta; kişisel özelliklerine, sosyal hayatına, cinsiyetine ve bağımlılık şiddetine göre çeşitli negatif semptomlar gösterir. Kadınlar; en çok kilo almaktan korkarlar ve kilo almaya başladıklarında şişman olmaktansa sigaraya geri dönmeyi tercih ederler. Bu süreçte uzmanlar, hastanın yeme alışkanlıklarını yeniden düzenleyerek kilo almasına engel olur ve tedaviye uyumu sağlar.
KONFORU SAĞLAMAK
Bilimsel araştırmalara göre; sigarayı bırakma sürecinde yaşanabilecek olumsuzluklar, hastaların tekrar sigaraya başlamasındaki en önemli sebeplerden. Bu nedenle olumsuz belirtilerin giderilmesi, hastanın sigarayı bırakma sürecini rahat geçirmesi ve sonrasında tekrar başlamaması için çok önemli. Sigarayı bırakma kliniklerinde hastanın yaşam konforu bozulmadan sigaraya veda etmesi sağlanıyor.
BIRAKMAK İÇİN DOKTOR ŞART MI?
Sigarayı bırakmak için bir uzmana başvurmak şart mı?
Kişi, hiç yardım almadan kendi gayreti ile sigarayı bırakmaya çalıştığında, başarı oranı yüzde bir-iki arasında değişirken, doğru bir tıbbi yardım sayesinde başarı oranı yüzde 40'a kadar çıkar. Bu da tedavi şansının 40 kat arttığını gösterir. Dünya Sağlık Örgütü; bir yıl boyunca hiç sigara içmeyen bir kişinin sigarayı bıraktığını kabul ediyor.
İKİ AYLIK TEDAVİ
Sigarayı bırakma kliniklerinde sigara ne kadar sürede bırakılıyor?
Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen; 'Klinik Uygulamada Sigara Bağımlılığı Tedavi Rehberi' adı verilen tedavi protokolü gereği, hastalar şöyle bir süreçten geçiyor:
Sigara bağımlısı iki aylık bir tedavi programına alınıyor.
Bu program süresince, hasta ilk başvurduğunda solunum fonksiyon testleri yapılıyor ve akciğer grafisi çekiliyor. lYapılan bu testler, ilk görüşmede, sigara bağımlılığı konusunda uzman doktor tarafından değerlendiriliyor. Hastanın bağımlılık derecesi, kişisel özellikleri, başka hastalıklarının olup olmadığı, başka ilaç kullanıp kullanmadığı ve genetik özellikleri de göz önüne alınarak, 'Kişiye özel tedavi protokolü' uygulanıyor.
Hasta, ilk görüşmeden sonraki ikinci, dördüncü ve sekizinci haftalarda doktoru tarafından tekrar değerlendiriliyor.
